Της Εφης Μαρίνου
Αντρες μιλούν για τις γυναίκες, γυναίκες μιλούν για τις γυναίκες, άντρες μιμούνται τις γυναίκες, άντρες ντύνονται γυναίκες, άντρες εναντιώνονται στον γυναικείο κόσμο, γυναίκες ελπίζουν σ’ έναν κόσμο γυναικείο… «Θεσμοφοριάζουσες» με μια… ελαφρά απόκλιση από την κωμωδία του Αριστοφάνη. Kείμενο βουτηγμένο στην εποχή της κρίσης που βρίθει σατιρικών σχολίων σε πρόσωπα και πράγματα της πολιτικοκοινωνικής επικαιρότητας. Ο Γιώργος Κιμούλης και ο Πιτσιρίκος έχουν διασκευάσει αυτή την «απειλητική» κωμωδία, όπως τη χαρακτηρίζει ο ηθοποιός και σκηνοθέτης της παράστασης, που κάνει πρεμιέρα στο Θέατρο Βράχων τη Δευτέρα. Θα ακολουθήσει περιοδεία σε 60 ανοιχτά θέατρα της Ελλάδας.
Ο Ευριπίδης (Δημήτρης Πιατάς) καταφεύγει σ' έναν συγγενή του προκειμένου να αντιμετωπίσει τις μαζεμένες στα Θεσμοφόρια γυναίκες, έτοιμες να τον αποκαθηλώσουν ως μισογύνη… Ο συγγενής, που τρυπώνει στη γιορτή των γυναικών μεταμφιεσμένος σε γυναίκα, είναι ο Γιώργος Κιμούλης.
«Το έργο, αν και σχεδόν χωρίς πολιτική χροιά σε πρώτο επίπεδο, ίσως είναι το πιο πολιτικό έργο του Αριστοφάνη. Και ο μοναδικός του ήρωας, χωρίς όνομα. Οι μετέπειτα αναλυτές και ερμηνευτές τον ονόμασαν Μνησίλοχο, επειδή θεωρούν πως διακωμωδούσε τον πεθερό του Ευριπίδη. Ηθελα να κάνω Αριστοφάνη, αλλά φοβόμουν. Τόλμησα μέσω ενός ακραίου αναχρονισμού διασκευάζοντας το έργο με τον γνωστό μπλόγκερ Πιτσιρίκο. Tη σουρεαλιστική γραφή του Αριστοφάνη την προσεγγίζεις μόνο σουρεαλιστικά. Η παράσταση εγκαθίσταται στον χώρο του ονείρου. Ο Ευριπίδης επισκέπτεται στο όνειρό του έναν άνεργο, συστήνεται μάλιστα ως μπατζανάκης του. Και τον παίρνει μαζί σ’ ένα ταξίδι, όπου ανακαλύπτει την ανοησία, το αδιέξοδο της αντρικής κυριαρχίας. Μήπως τελικά το πρόσωπο του μέλλοντος είναι θηλυκού γένους;».
• Φεμινιστική προσέγγιση… Σας περιγράφουν πάντως ως βίαιο άνθρωπο στις σχέσεις σας με τις γυναίκες.
«Υπάρχουν άνθρωποι που τους αρέσει να με χρίζουν ήρωα σε μυθιστορήματα που «γράφουν». Μάλιστα όταν τα αφηγούνται, τα πιστεύουν… Η πρόθεση δεν είναι κακή, θέλουν να περιγράψουν το δικό τους αίσθημα: «Περνάμε ωραία και μετά μας βασανίζει». Ναι, είναι ψέμα. Δεν υπήρξα ποτέ βίαιος με κανέναν τρόπο. Πόσο μάλλον με γυναίκα. Αν θυμώσω πολύ, μόνο στον εαυτό μου κάνω κακό. Με έχεις δει ποτέ δημοσίως –γιατί το ιδιωτικό δεν φαίνεται- να έχω επιτεθεί σε αδύναμο; Αν το κάνω, είναι πάντα εναντίον κάποιου που κατέχει θέση εξουσίας, ρισκάροντας μάλιστα να το πληρώσω».
• Πώς εξηγείτε τότε την παρεξήγηση;..
«Είναι αυτό που έχει πει μια φίλη. Τους δείχνω ένα τεράστιο δωμάτιο γεμάτο με παιχνίδια. Και κάποια στιγμή, φραπ, κλείνω την πόρτα του. Είναι η στιγμή που σταματώ να εκτιμώ αυτούς τους συμπαίκτες. Και σου ορκίζομαι ότι αυτό δεν το κάνω ποτέ απότομα. Δεν θέλω η σύντροφός μου να μου αναλύει την «Καταστροφή του Λόγου» του Λούκατς, αλλά τέλος πάντων να μπορώ να συζητήσω κάτι περισσότερο από την ύλη του Down Town».
• Δεν εντοπίζετε εγκαίρως τις δυνατότητες των ανθρώπων;
«Πίστευα ότι με την τριβή του χρόνου ο άλλος θα αποκτήσει ενδιαφέροντα. Η ζωή μού έμαθε ότι χωρίς προδιάθεση δεν θα συμβεί. Αλλά πριν από το τέλος δίνω μάχη, σχεδόν παρακαλώ…».
• Αναζητάτε ερωτικούς συντρόφους καλύτερους ή χειρότερους από εσάς;
«Εχω ζήσει με γυναίκες πολύ καλύτερές μου! Με ενδιαφέρει η εμπιστοσύνη – καθόλου δεδομένη. Η σχέση στηρίζεται στη φράση: είμαι άξιος να κερδίσω την εμπιστοσύνη σου και θα δώσω μάχη. Οταν και ο απέναντι λέει ακριβώς το ίδιο».
• Υπάρχει η άποψη ότι είστε ένας πολύ καλός ηθοποιός αλλά αυτοκαταστροφικός. Σας κατηγορούν ότι παίζετε με τις ευκολίες σας. Πώς βαθμολογείτε τον εαυτό σας;
«Για να με αντέξουν θα πουν πολλά. Αν πρέπει να απαντήσω τι σόι ηθοποιό αντιλαμβάνομαι τον εαυτό μου, θα πω πως τον θεωρώ ούτε καλό, ούτε κακό. Δεν πρόκειται να γίνω ποτέ ο ηθοποιός που θα ήθελα να γίνω. Θεωρώ όμως πως ένα μεγάλο μέρος των ηθοποιών στο σύνολό τους δεν διαβάζει, δεν μελετά και δεν ασχολείται επί της ουσίας. Γενικά υπάρχει ένα τοπίο ημιμόρφωσης. Οταν είχα κάνει τον πρώτο «Οιδίποδα», με φώναξε μαζί με τον Κ. Γεωργουσόπουλο ο Γ. Γιατρομανωλάκης στη Φιλοσοφική να μιλήσουμε για το έργο, το οποίο διδάσκονταν τότε οι τριτοετείς. Πήγα με μεγάλη όρεξη. Κι όταν άρχισα να εξηγώ τη διαφορά ανάμεσα στις λέξεις «στέρξαντες» ή «στέξαντες» στον πρώτο μονόλογο του Οιδίποδα, που η εναλλακτική χρήση τους ανατρέπει το νόημα, συνειδητοποίησα ότι το κατάμεστο αμφιθέατρο ήταν αλλού νυχτωμένο και αναδιπλώθηκα. Το πρώτο χέρι που σηκώθηκε με ρώτησε: «Είναι αλήθεια ότι όταν κάνατε τη 'Λούφα και Παραλλαγή' ήσασταν ναύτης;..». Αυτός ο φοιτητής σ’ έναν χρόνο θα έπαιρνε το πτυχίο του και θα δίδασκε αρχαία ελληνικά στην κόρη μου… Ποιος μπορεί να γίνει καλύτερος στον χώρο του στην Ελλάδα; Στο θέατρο άλλοι έχουν τη θεωρητική σκευή και άλλη την πρακτική. Δύσκολο να βρεις και τα δύο».
• Τον χειμώνα συνεργαστήκατε στο θέατρο με την εταιρεία Ελληνική Θεαμάτων. Τα πράγματα πήγαν όπως επιθυμούσατε;
«Στην τελευταία 15ετία εισέβαλαν στον χώρο της θεατρικής παραγωγής άνθρωποι που δεν αγαπούν το αντικείμενο που παράγουν. Δηλαδή απαξιώνουν τους εργάτες τους, άρα και το προϊόν τους. Είμαι υποχρεωμένος να συνεργάζομαι και με τέτοιους, αφού πια δεν μπορώ να είμαι εγώ ο παραγωγός».
• Επί 23 χρόνια το καλοκαίρι περιοδεύετε με παράσταση. Είστε πάντα ευχαριστημένος από το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα;
«Οχι! Πολλές φορές άλλο έχεις στο μυαλό σου κι άλλο κατορθώνεις στο τέλος. Απ’ την άλλη, υπάρχει και το βιοποριστικό. Δεν επιχορηγήθηκα ποτέ και τα χρήματα που έβγαζα πήγαιναν στο θέατρο. Πρέπει κάθε μήνα να πληρώνω στην Εφορία 9.800 ευρώ, αλλιώς πηγαίνω φυλακή. Αυτά που μου χρωστούν τα ξέχασα. Είναι χρήματα που φαίνεται ότι έχω εισπράξει συναλλασσόμενος με δημοτικές επιχειρήσεις και φεστιβάλ. Υπογράφεις συμβάσεις για κάποιο ποσόν, κόβεις τιμολόγια και μετά εισπράττεις τίποτα… Εχεις δύο επιλογές: αγωγή ή συμφιλιώνεσαι με τη ζημιά. Με την αγωγή δεν ξαναπερνάς από την πόλη τους. Προτίμησα λοιπόν να κάνω διακανονισμούς όπως προβλέπει η νομοθεσία, που άλλοτε έχανα κι άλλοτε ξανακέρδιζα. Λόγω της πολιτικής μου τοποθέτησης, με περίμεναν στη γωνία. Ενώ είχα τη διαβεβαίωση του έφορου με περιθώριο κάποιων εβδομάδων για νέα ρύθμιση, κατά έναν περίεργο τρόπο δόθηκε εντολή σύλληψής μου. Εκτοτε, στο τέλος του μήνα, ο εισαγγελέας καραδοκεί για καθυστέρηση ώστε να στείλει αμέσως ένταλμα. Στην πρεμιέρα της «Μήδειας» στην Επίδαυρο, λόγω ολιγωρίας της παραγωγής να στείλει τα χρήματα, βγήκε ξανά ένταλμα».
• Το όνομά σας έπαιξε ως υποψήφιο για τη δημαρχία, αλλά και στο μέλλον για το υπουργείο Πολιτισμού, με τον ΣΥΡΙΖΑ φυσικά.
«Μπερδεύουν την οφειλή του πολίτη να εκφράζει πολιτικό λόγο με το πολιτικό αξίωμα. Ο ΣΥΡΙΖΑ παίρνει τις αποφάσεις του μέσω συλλογικών οργάνων. Εγώ θέλω να μπορώ να παίζω και να σκηνοθετώ. Αλλά ο επώνυμος καλλιτέχνης του 2014 δεν είναι πια ο Ιβ Μοντάν στο Παρίσι μπροστά σε μια διαδήλωση. Είναι ο καλλιτέχνης που με την όποια σοβαρότητα, διανοουμενίστικη ή ψευδοδιανοουμενίστικη, φέρει και πολλά ανεκδοτολογικά στοιχεία. Αν θέλει να στηρίξει έναν πολιτικό χώρο ας το κάνει από την οπισθοφυλακή, όχι όμως εκ του ασφαλούς αλλά εκτιθέμενος. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει ανάγκη μαρκίζας θεάτρου. Ούτε είναι κολυμπήθρα του Σιλωάμ. Ο καθείς σε ό,τι γνωρίζει».
• Σε τι μπορούμε να ελπίζουμε;
«Πέρνα έξω από ένα δημοτικό σχολείο την ώρα του διαλείμματος. Να ακούσεις αυτόν το βόμβο μελισσιού. Είναι η ελπίδα αλλά και η δυνατότητα να γεννήσει και σε εσένα το συναίσθημά της. Η παλιά θεωρία ότι το καινούργιο πατάει πάνω στο παλιό αλλάζει. Οι γονείς της γενιάς μας σπρώχνουν τα παιδιά να αντιμετωπίσουν τον εαυτό τους σαν να είναι ορφανά. Η σημερινή γενιά γονέων διαιωνίζει την παιδική της ανευθυνότητα. Το στοίχημα είναι να ξανακερδηθεί το συναίσθημα της ελπίδας και της ευθύνης».
………………………………………………………………………………………………………………………..
Ποτάμι, ΠΑΣΟΚ, Ελιά, ΔΗΜΑΡ: η χυδαία μετάλλαξη του κομφορμισμού σε μετριοπάθεια
• Πέρσι απειλήσατε με αγωγή την εφημερίδα μας εξαιτίας ενός σχολίου που σας αφορούσε.
«Οταν αναφερόμαστε σε γραπτά έξυπνων ανθρώπων, μη μου μιλάς για «απόψεις» ή αστοχίες. Διαμαρτυρήθηκα γιατί τα αναφερόμενα στοιχεία ήταν ψευδή. Μετά από καιρό θεωρώ τη στιγμή κακή και από τα δύο μέρη. Χωρίς αυτό να σημαίνει διάθεση συμφιλίωσης».
• Λες κι εσείς να μη διολισθήσατε ποτέ στην πρόκληση…
«Δεν πρόκειται περί πρόκλησης. Αμάν πια μ' αυτή την καραμέλα. Δεν θεωρώ τον εαυτό μου προκλητικό. Ασε που, σε σημεία, είμαι μάλλον συντηρητικός».
• Να σας θυμίσω πριν από χρόνια τα υβριστικά κείμενά σας σε blog εναντίον συναδέλφων μου, με χτυπήματα μάλιστα κάτω από τη ζώνη;
«Αυτά τα κείμενα δεν ήταν πρόκληση, αλλά τσαμπουκάς. Οταν το σάλιο του άλλου εκτοξεύεται πάνω σου, αντιδράς».
• Γιατί να αποτελείτε στόχο;
«Δεν αποτελώ στόχο. Η τέχνη μου αποτελεί στόχο, όταν η κριτική της έχει μετατραπεί από κάποιους σε ευθυμογράφημα γραφής καλιαρντό. Η διαφωνία στο βάθος δεν είναι αισθητική, αλλά ιδεολογική. Με ενοχλεί όταν κάποιος, μη γνώστης του αντικειμένου, μιμείται τον ειδικό και γράφει με δόλο επειδή θέλει να υπερασπιστεί συγκεκριμένη ομάδα. Το κατανοώ να υπερασπίζεσαι τους φίλους σου γράφοντας θετικά, πράξη σύννομη. Το να χτυπάς όμως με πρόστυχο τρόπο αυτούς που νομίζεις αντιπάλους των φίλων σου, μειώνοντάς τους επειδή υποτίθεται έχουν εμπορευματική αξία, δεν το ανέχομαι. Αυτό δεν λέγεται κριτική αλλά δούναι και λαβείν μέσα σε καμαρίλα».
• Αν υποθέσουμε ότι λειτουργεί έτσι αυτή η υποτιθέμενη ομάδα…
«Οχι αν υποθέσουμε κι όχι υποτιθέμενη… Ετσι λειτουργεί ανέκαθεν, απλώς από το 2000 και μετά αποτρελάθηκε».
• Δηλαδή δεν δικαιούμαστε να εκδηλώνουμε γνώμη, άποψη…
«Αυτό που λέω είναι ότι ο γράφων και ο κρίνων πρέπει να λαμβάνει υπόψη τον διαμορφωμένο χώρο δουλειάς του, το περιβάλλον. Το τοπίο ξεκαθαρίζει σιγά σιγά. Θα κερδίσουν εκείνοι που όλα αυτά τα χρόνια είχαν συνέπεια, δεν μάσησαν. Η παρέα στην οποία αναφέρομαι έχει αριστερές προελεύσεις. Η κλιμακούμενη ηττοπάθεια της Αριστεράς στο παρελθόν τους μετακινούσε σταδιακά προς το κέντρο και μετά κύλησαν απαλά στον κομφορμισμό. Και παρόλο που το κουδουνάκι «μήπως κάνω λάθος;» ηχούσε στ’ αυτιά τους, αφήνονταν σε μια περίεργη ματαιότητα κι έναν ναρκισσιστικό μηδενισμό. Μέχρι να οδηγηθούν στην πλήρη αλλοτρίωση. Τώρα, ενώ ξέρουν ότι αυταπατώνται, υπερασπίζονται με υστερικό μένος τις επιλογές τους ως ορθές και με αρρωστημένο τρόπο το λάθος».
• Σαν να περιγράφετε διατεταγμένους εν υπηρεσία στο σύστημα.
«Οχι! Δεν το πιστεύω αυτό. Η ευαίσθητη πλευρά του βλέμματός μου επιλέγει να βλέπει το θέμα ως ψυχολογικό. Οχι πώς δεν διαπιστώνω αδιέξοδο και βαθιά χυδαιότητα στην πρόθεση. Αυτοί οι άνθρωποι πιστεύω ότι θα ήθελαν να είναι στην Αριστερά κι ας νομίζουν τώρα πως μεγάλωσαν και ωρίμασαν, άρα δεν μπορούν βγαίνουν με τη γροθιά υψωμένη στους δρόμους… Ως βαθιά αλλοτριωμένοι δεν μπορούν να το κάνουν, μόνο να κοροϊδέψουν. Απομένει η λατρεία αυτής της χυδαίας μεταλλαγής που βιώνουμε, δηλαδή της μετάλλαξης του κομφορμισμού σε μετριοπάθεια βαφτισμένη Ποτάμι, ΠΑΣΟΚ, Ελιά, ΔΗΜΑΡ».
• Ο ΣΥΡΙΖΑ, αισθητικά και ιδεολογικά, διαφέρει πολύ; Βγήκατε με τόλμη υπέρ του.
«Είναι η μοναδική ελπίδα. Η μόνη παράταξη με δυνατότητα εξουσίας που δεν αδιαφορεί για το πάνω από ενάμισι εκατομμύριο άνεργους. Αριστερός είναι ο μη ηττοπαθής άνθρωπος, ο γνωρίζων ότι η ζωή είναι ένα πέρασμα, γι’ αυτό την αντιμετωπίζει ως πολύ σημαντική για τον εαυτό του και για τους άλλους. Εκείνος που καταλαβαίνει ότι η ευτυχία βρίσκεται στο συλλογικό κι όχι στο ατομικό».
• Πώς μια κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να αλλάξει τα απαισιόδοξα δεδομένα στην οικονομία;
«Αυτό το επιχείρημα με τρελαίνει… Ενώ κάποιοι έχουν αποδείξει ότι δεν μπορούν να κάνουν τίποτα, κατηγορούν τους άλλους για το τι μπορούν να κάνουν. Οπως και η καραμέλα ότι ζούσαμε πάνω από τις δυνατότητές μας. Ποιοι; Οι 500 χιλιάδες; Ενα εκατομμύριο; Ενάμισι; Οι υπόλοιποι; Ηταν κάτω από τις δυνατότητές τους και τώρα στα Τάρταρα».
*INFO: Θέατρο Βράχων Δήμου Υμηττού. «Θεσμοφοριάζουσες» Αριστοφάνη. Μετάφραση: Κ.Χ. Μύρης. Διασκευή, δραματουργική επεξεργασία: Γιώργος Κιμούλης & Πιτσιρίκος. Σκηνοθεσία: Γιώργος Κιμούλης. Σκηνικά- κοστούμια: Γιάννης Μετζικώφ. Μουσική: Διονύσης Τσακνής. Video: Κώστας Κιμούλης. Φωτισμοί: Κατερίνα Μαραγκουδάκη. Χορογραφίες: Ελενα Γεροδήμου. Πρωταγωνιστούν: Γιώργος Κιμούλης, Δημήτρης Πιατάς, Φαίη Ξυλά, Θανάσης Αλευράς, Κωνσταντίνος Γιαννακόπουλος, Δημήτρης Ραφαήλος και Χάρης Χιώτης. 14μελής Χορός: Νάντια Ανθοπούλου, Τόνια Καζάκου, Αναστασία Κατσιναβάκη, Ντέπυ Μαλλιαρού, Ισιδώρα Μπουζιούρη, Μαρίνα Μυρτάλη, Ματίνα Νικολάου, Κατερίνα Νικολοπούλου, Αρετή Ντάλιου, Αρετή Πασχάλη, Κωνσταντίνα Σπάθη, Βιργινία Ταμπαροπούλου, Ειρήνη Τσάβα.
