Ο Σάλμαν Ρούσντι πρόσθεσε άλλο ένα τρόπαιο στα τόσα που έχει πάρει κυρίως με ένα μυθιστόρημά του, τα «Παιδιά του μεσονυχτίου»: Booker το 1981, Booker of Bookers στα 25 χρόνια του θεσμού (1993) και Best of the Booker στα 40 χρόνια του (2008). Αυτή τη φορά, όμως, δεν οφείλει το βραβείο στη λογοτεχνική του δύναμη, αλλά στη στράτευσή του σε θέματα ελευθερίας.
O ινδικής καταγωγής Βρετανός συγγραφέας είναι ο φετινός νικητής του βραβείου PEN/Πίντερ, που απονέμεται από το 2009 στη μνήμη του νομπελίστα Χάρολντ Πίντερ σε έναν συγγραφέα (Βρετανό ή κάτοικο της Μ. Βρετανίας) το έργο του οποίου «ρίχνει ένα σταθερό και ατρόμητο βλέμμα στον κόσμο και ορίζει με λυσσαλέα διανοητική αποφασιστικότητα την αλήθεια της ζωής και της κοινωνίας μας». Η φράση αυτή ανήκει στον περίφημο λόγο του Πίντερ, τον Δεκέμβριο του 2005, όταν του απονεμήθηκε το Νόμπελ λογοτεχνίας.
Το βραβείο PEN/Πίντερ απονέμεται κάθε χρόνο από επιτροπή της οποίας σταθερό μέλος είναι η σύντροφος του Πίντερ, η ιστορικός λαίδη Αντόνια Φρέιζερ. Η πρόεδρος της φετινής επιτροπής, συγγραφέας Μορίν Φρίλι, δήλωσε: «Αυτό το βραβείο είναι ένα μεγάλο ευχαριστώ από το αγγλικό PEN στον Σάλμαν Ρούσντι όχι μόνο για τα βιβλία του και τη στράτευσή του επί πολλά χρόνια στην ελευθερία της έκφρασης, αλλά και για τις αναρίθμητες ευγενικές του πράξεις κάθε φορά που συγγραφείς διασύρονται αδίκως, διώκονται και εξαναγκάζονται σε εξορία». Και ο Ρούσντι απάντησε: «Το αγγλικό PEN και ο ίδιος ο Πίντερ ήταν πάντα στο πλευρό μου όταν τους χρειάστηκα. Μου προκαλεί μεγάλη συγκίνηση ένα βραβείο με το όνομα του φίλου μου Χάρολντ, ενός ανθρώπου του οποίου η λογοτεχνική μεγαλοφυΐα συνοδευόταν από πάθος για κοινωνική δικαιοσύνη».
Η απονομή του θα γίνει στις 9 Οκτωβρίου στη Βρετανική Βιβλιοθήκη. Ο Σάλμαν Ρούσντι θα μπει στην πολύ σημαντική παρέα των ανθρώπων που ήδη το έχουν πάρει: Τόνι Χάρισον, Χανίφ Κιουρέισι, Ντέιβιντ Χέαρ, Κάρολ Αν Ντάφι και Τομ Στόπαρντ.
Η Αντόνια Φρέιζερ σε κείμενό της στην «Γκάρντιαν» περιέγραψε τη σχέση των δύο ανδρών. Ο Πίντερ θαύμαζε το έργο του Ρούσντι, ειδικά τους «Σατανικούς Στίχους», τους οποίους είχε διαβάσει τυχαία, πολύ πριν ξεσπάσει η οργή των μουλάδων και η «φάτουα» του Χομεϊνί. Γνωρίστηκαν τον Φεβρουάριο του 1982, στη διάρκεια διαδήλωσης έξω από την πολωνική πρεσβεία του Λονδίνου για συμπαράσταση στην «Αλληλεγγύη». Από τότε ξεκίνησε μια μεγάλη φιλία.
Λίγο μετά την έκδοση της «φάτουα» (1989) ο Ρούσντι, που κρυβόταν, ζήτησε από τον Πίντερ να διαβάσει αντί γι’ αυτόν μια διάλεξή του στο Institute of Contemporary Arts (ICA). «Hταν μια εκδήλωση γεμάτη ένταση, με πλήθος αστυνομικών, τηλεοράσεων, δημοσιογράφων», γράφει η Φρέιζερ.
«Οταν ο Χάρολντ τελείωσε, ένα μέλος του ICA τον πήρε παράμερα, τον οδήγησε σε έναν τηλεφωνικό θάλαμο και κάλεσε ένα μυστικό νούμερο τηλεφώνου. Στην άλλη άκρη ήταν ο Σάλμαν πολύ κεφάτος, αν αναλογιστεί κανείς τις συνθήκες στις οποίες ζούσε. “Την επόμενη φορά, Χάρολντ, θα γράψεις εσύ τη διάλεξη και θα τη διαβάσω εγώ”, του είπε».
Επιμ. Β.Γεωργ.
