Του Πέτρου Μανταίου

«Τι είναι η ληστεία μίας τράπεζας, μπροστά στην ίδρυση μίας τράπεζας!» φιλοσοφεί, λίγο προτού τον κρεμάσουν, ο διαβόητος –δεν είχε αφήσει έγκλημα για έγκλημα– Μακήθ, υποκοριστικό: Μαχαιροβγάλτης, κεντρικός ήρωας στην «Οπερα της πεντάρας» του Μπέρτολντ Μπρεχτ, στην εμβληματική μουσική του Κουρτ Βάιλ. Εργο (δεν μ’ αρέσει η λέξη «προφητικό») που γράφτηκε παραμονές του μεγάλου κραχ, το 1928. Εξαιρετικά επίκαιρο σήμερα, που όπως αποκαλύπτει («Καθημερινή» 15/6) ο δικηγόρος της Ουάσιγκτον Ερικ Λιούις, η τράπεζα-σύμβολο, για τις ΗΠΑ και διεθνώς, Goldman Sachs έστηνε κομπίνες (κάτι σαν προμελετημένες… ληστείες) με τα λεγόμενα «τοξικά τραπεζικά προϊόντα», μέσω «τιτλοποιημένων στεγαστικών δανείων» (καθ’ οδόν προς διερεύνηση είναι να έπραξε αναλόγως και με φοιτητικά δάνεια), τα οποία η τράπεζα προόριζε να αποτύχουν, αφού προηγουμένως τα αξιολογούσε με τον ανώτατο βαθμό ασφαλείας ΑΑΑ! Επενδύοντας –πού αλλού;– στο «αμερικανικό όνειρο». Το οποίο, καθ’ ότι αμερικανικό, έχει εξελιχθεί (είχε εξελιχθεί πριν από την κρίση!) σε παγκόσμιο.

Αυτά, ο Αμερικανός δικηγόρος, δεν τα λέει αβάσιμα. Τα λέει κατόπιν δεδικασμένου, αφού ήδη κέρδισε σχετική δίκη εναντίον της Goldman Sachs (αστική, διότι για ληστείες των οποίων δράστες είναι τράπεζες, δεν υπάρχει θεσμοθετημένη ποινική προστασία για το θύμα∙ ως γνωστόν, μία τράπεζα μπορεί να φτιάξει φυλακή ή να κλείσει οφειλέτη της στη φυλακή, όμως η ίδια δεν μπαίνει φυλακή!). Με ενδεικτικό παράδειγμα, ο κ. Λιούις, χαρακτηρίζει τη μέθοδο της συγκεκριμένης ληστείας, ότι: «Βασικά, πουλούσαν εισιτήρια για χθεσινή ιπποδρομία»!

Ποιος Μπρεχτ; Οι κομπίνες της εποχής του ήταν για τραπεζίτες… αρχάριους. Σήμερα, πάμπολλα από τα πολυδιαφημιζόμενα «τραπεζικά προϊόντα» (υπηρεσίες, «bonus», «διευκολύνσεις», συμβόλαια σπουδών ή γήρατος, δάνεια είναι… μεταμφιεσμένες ληστείες∙ μην τα πλησιάζετε∙ εσχάτως απέκτησα πικρή πείρα!). Οσο για την τύχη του (μπρεχτικού) Μακήθ, ούτε αγχόνη στήθηκε ούτε ρουθούνι άνοιξε. Απλώς, συνεταιρίστηκε με άλλα «μούτρα» ιδρύοντας τράπεζα, και… happy end.