Του Γιώργου Σταματόπουλου
Είτε ανακοινώνει τον κόσμο η γλώσσα είτε αυτοανακοινώνεται, αδυνατεί να φέρει σε συνεννόηση τους ανθρώπους, τους πάσχοντες από ανάγκες και ανασφάλεια (και τρόμο). Μας λείπουν οι σωστές λέξεις; Εχουμε συμφωνήσει σε λάθος ορισμούς; Εχει λησμονηθεί η ονοματοδοσία, το έτυμον; Είναι αδύναμη η γλώσσα να εκφράσει το πάθος και το συναίσθημα, παραμένοντας στη συμβατικότητα της λογικής; Σημασία έχει πως την ώρα που αποφασίσαμε από κοινού κάτι οι άνθρωποι, να συνεννοηθούμε λ.χ. να εκτελέσουμε ένα έργο, να εργαστούμε και λοιπά, την ίδια ώρα καταλαμβανόμαστε από τη μανία τού τάχα πληγωμένου ή ανέκφραστου «εγώ» μας· αποδεικνύεται έτσι περίτρανα η ανικανότητά μας να επικοινωνήσουμε. Συμβαίνει τότε το εξής: κάθε λέξη φέρνει μέσα της το (κοινό) κενό, ουδεμία εξ αυτών των λέξεων αντιστοιχεί στις πραγματικές μας ανάγκες, ακριβώς διότι εκμεταλλευτήκαμε το βάθος των λέξεων και τις χρησιμοποιήσαμε (ακόμη το κάνουμε) όπως μας συνέφερε. Ενδιαφέρει η φύση της γλώσσας διότι είναι φορέας γνώσης και άρα εξουσίας. Αυτό ίσως να είναι αποτέλεσμα της εξ αρχής παρανόησής της από ‘μάς τους ίδιους. Μεταβάλλουμε μεταβαλλόμενοι διά της γλώσσας πάντα και κάποια στιγμή η μεταβολή, η επικοινωνία γίνεται εξουσία. Και άντε μετά να γυρίσουμε στις αρχές της γλώσσας· τρέχα γύρευε.
Εκείνο που εντυπωσιάζει είναι το πόσο είμαστε σκλάβοι των λέξεων, πόσο οδυνηρά απόντες έχουμε καταντήσει από τη σημασία των λέξεων. Δεν υπάρχει πράξη μέσα στις λέξεις, μόνο δήθεν σαφήνεια και πολύς υπολογισμός (συμφέρον). Υπάρχει όμως και διαστροφή και ψεύδος και κενότητα και πλάνη. Επίσης: λήθη, ανακρίβειες, πλατειασμοί, δεισιδαιμονίες, φθόνος-μίσος-πόλεμος. Μ’ αυτά ζούμε και σε μερικούς αρέσει όλο αυτό το σκληρό, αιματηρό παιχνίδι, όλο αυτό το απατηλό ξεφάντωμα της μικρότητάς μας. Κουβαλάει μεγάλες κακίες η γλώσσα (κόκαλα δεν έχει και κόκαλα τσακίζει· ναι, αλλά ώς πότε; Πότε θα τελειώσει αυτό μαρτύριο;).
Εντός της γλώσσας γίνονται σπουδαίες αποκαλύψεις εντούτοις, ειδικώς όταν η γλώσσα γίνεται γραφή. Εύκολα καταλαβαίνει ένας έμπειρος αναγνώστης την προσωπικότητα του κατόχου της γραφίδας, σε τι γλώσσα μιλάει.
Είναι σχεδόν αποδεδειγμένο (όχι φροΰδικά) ότι πίσω από τις περισσότερες γραφίδες κρύπτεται η μνησικακία, η ανεπάρκεια, η ζηλοφθονία και όλα τα συμπαρομαρτούντα· ο καθείς αντιλαμβάνεται ποια είναι αυτά. Μέγα μυστήριο η καταγωγή της γλώσσας, όπως, κατά συνέπεια, το τέλος της εξουσίας. Πολλοί μιλάνε ωραία (σωστά) και γράφουν ωραία. Αυτό δεν σημαίνει ότι κατέχουν τη γλώσσα, διότι μέσα στην ωραιότητα δεν υπάρχουν ο χορός και το παιχνίδι, η αθωότητα και η πρωτολαχτάρα για επικοινωνία. Διαβάζουμε είτε φαρμακερά ιδιοτελή κείμενα, είτε ορθολογιστικά (το ίδιο είναι…) είτε, κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης, μαχαιρωνόμαστε απ’ αυτά. Είτε, τέλος, αφού τα αναγνώσουμε τα ξεχνάμε αυθωρεί και παραχρήμα. Σε τούτη την εφημερίδα πολλοί θέλουμε να αναγιγνώσκουμε ωραία, πράγματι, κείμενα, όχι μισερά κι εκδικητικά.
