Της Βασιλικής Τζεβελέκου
Με το σύνδρομο της βρετανικής αυτοκρατορίας να καθορίζει τη συμπεριφορά ορισμένων σύγχρονων Βρετανών και με μια πράξη που προκαλεί το δημόσιο αίσθημα, ο διευθυντής του Βρετανικού Μουσείου Νιλ ΜακΓκρέγκορ ανακοίνωσε προχθές ότι σχεδιάζει για την άνοιξη του 2015 την έκθεση «Η ομορφιά του αρχαιοελληνικού σώματος», που θα παρουσιάζει τις επιρροές που άσκησε η ελληνική γλυπτική στον παγκόσμιο πολιτισμό. Κι αυτό δεν θα ήταν ζήτημα αν για την πραγμάτωσή της δεν προχωρούσε στην απόφαση να μετακινηθούν, για πρώτη φορά από το 1962, ορισμένα μέλη των Γλυπτών του Παρθενώνα, που έκλεψε ο Ελγιν, από την γκαλερί Duveen στη νέα πτέρυγα Sainsbury. Στην πρώτη, δηλαδή, απόσπαση των μαρμάρων από τον Παρθενώνα προστίθεται και μια δεύτερη, αυτή τη φορά εντός του μουσείου. Γιατί όπως έχει τονιστεί πλειστάκις από χείλη αρχαιολόγων της διεθνούς κοινότητας, τα Γλυπτά δεν είναι αυτόνομα έργα, αλλά πρέπει να αντιμετωπίζονται (και να εκτίθενται) ως ένα μοναδικό σύνολο. Οχι αποσπασματικά. Γι' αυτό και στο νέο Μουσείο της Ακρόπολης εκτίθενται μαζί με τα πρωτότυπα, που κατέχουμε εμείς, τα αντίγραφα όσων βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο.
«Με τη μετακίνηση αυτή, τα κλεμμένα Γλυπτά του Παρθενώνα έρχονται πιο κοντά στην Ελλάδα κατά 220 μέτρα», σχολίασε με χιούμορ ανώτατο στέλεχος του υπουργείου Πολιτισμού που γνωρίζει άριστα τους χώρους του Βρετανικού Μουσείου. Το ΥΠΠΟΑ χθες δεν προέβη, πάντως, σε επίσημη ανακοίνωση μετά τις δηλώσεις του Νιλ ΜακΓκρέγκορ. Ωστόσο, το ίδιο στέλεχος της πολιτικής ηγεσίας μάς ξεκαθάρισε: «Δεν πρόκειται να στείλουμε παρέα στα κλεμμένα». Διότι υπάρχει περίπτωση οι Βρετανοί να μας ζητήσουν δάνεια για την έκθεση που θα διοργανώσουν, όπως θα κάνουν και από άλλα μεγάλα ξένα μουσεία.
Κύκλοι του υπουργείου σχολίαζαν, επίσης, ότι με αυτή την κίνηση οι Βρετανοί παραβιάζουν τις ίδιες τις θέσεις τους, τα ίδια τα βασικά τους επιχειρήματα, ότι δηλαδή δεν μας επιστρέφουν τα Γλυπτά γιατί αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα της συλλογής τους και μάλιστα είναι ανοιχτά στο κοινό χωρίς εισιτήριο. Βάσει του κληροδοτήματος Τέρνερ, η είσοδος στις μόνιμες συλλογές του Βρετανικού Μουσείου είναι ελεύθερη. Η νέα, όμως, έκθεση, ως περιοδική, θα έχει εισιτήριο. «Με αυτή την κίνηση οι Αγγλοι σχετικοποιούν την απολυτότητα των επιχειρημάτων τους. Σαν να παραιτούνται οι ίδια από αυτά».
Η ανακοίνωση της έκθεσης «Η ομορφιά του αρχαιοελληνικού σώματος» μοιάζει σαν «απάντηση» των Βρετανών απέναντι στις διεθνείς διαμαρτυρίες επωνύμων και ανωνύμων που ζητούν τον επαναπατρισμό των Μαρμάρων στη χώρα καταγωγής τους, ιδιαίτερα μετά τη δημιουργία του νέου Μουσείου της Ακρόπολης. Οταν πριν από μερικούς μήνες οι σχετικές δηλώσεις του Τζορτζ Κλούνεϊ έκαναν τον γύρο του κόσμου, η αγγλική πλευρά τήρησε σιγήν ιχθύος. Τώρα, είναι σαν να απαντά: «Δικά μας είναι, τα μετακινούμε, τα χρησιμοποιούμε, τα επιδεικνύουμε όπως εμείς νομίζουμε και αθετούμε τον λόγο μας ότι ο κόσμος θα τα βλέπει δωρεάν».
Πριν από μία εβδομάδα ακριβώς ξεκινούσε στην Αθήνα η διεθνής εκστρατεία «Return, Restore, Restart» με αποκλειστική αποστολή την επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα στο Μουσείο της Ακρόπολης. Το Βρετανικό Μουσείο αγνοεί επιδεικτικά τις ελληνικές θέσεις. Ενδιαφέρεται μόνο για την επιτυχία της νέας έκθεσης. Βρίσκεται, άλλωστε, στην καλύτερη εποχή του. Το 2013 αύξησε τα έσοδά του κατά 20% (6,7 εκατομμύρια επισκέπτες) και είναι αυτή τη στιγμή το δεύτερο πιο δημοφιλές μουσείο στον κόσμο μετά το Λούβρο.
Η «Γκάρντιαν», πάντα στο πλευρό μας στη διεκδίκηση των Μαρμάρων του Παρθενώνα, σχολίασε: «Η εν λόγω έκθεση αναπόφευκτα θα προκαλέσει συναισθήματα οργής για τα πιο διάσημα και διαφιλονικούμενα γλυπτά στον κόσμο». Κι όταν ο ΜακΓκρέγκορ ρωτήθηκε από τους ξένους δημοσιογράφους αν η έκθεση θα περιλαμβάνει «βασικά δάνεια» από την Ελλάδα, δεν έδωσε σαφή απάντηση. Ωστόσο στέλεχος του Μουσείου δήλωσε: «Είναι σχεδόν βέβαιο πως θα ζητήσουμε από την Ελλάδα να μας δανείσει αρχαία αντικείμενα».
