Ο ντοκιμαντερίστας Πατρίσιο Γκουσμάν στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης (15-24 Μαρτίου)
Εστησε την κάμερά του απέναντι στην κυβέρνηση Αλιέντε και τη χούντα του Πινοσέτ. Ο Δημήτρης Εϊπίδης θα συστήσει όλο το έργο του, αλλά και τον ίδιο
Ο Χιλιανός σκηνοθέτης Πατρίσιο Γκουσμάν, από τους σημαντικότερους μάστορες του ντοκιμαντέρ σε παγκόσμιο επίπεδο, κατάγεται από το όμορφο και μακρινό Σαντιάγκο (γεννήθηκε το 1941). Η γενέτειρά του υπήρξε η αφετηρία για την τέχνη του, καθώς στις αρχές της δεκαετίας του ’70 ήταν που έστρεψε την κάμερά του στην εκστρατεία του Σαλβαντόρ Αλιέντε. Το επετειακό 15ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης (15-24 Μαρτίου 2013) αναλαμβάνει να τον συστήσει στο πλατύ κοινό, ενώ θα μας επισκεφτεί για να μοιραστεί τις εμπειρίες του με τους θεατές.
Η Χιλή, οι πολιτικές της περιπέτειες και εξελίξεις είναι οι βασικοί «πρωταγωνιστές» των ντοκιμαντέρ του. Ντοκουμέντα, εικόνες και μνήμες από τη «Μάχη της Χιλής» προσφέρονται από τον Πατρίσιο Γκουσμάν ως αντίδοτο στη σημερινή λήθη. Μετά τις σπουδές κινηματογράφου στη Μαδρίτη, στα τέλη του ’60 επέστρεψε στην πατρίδα του για να γυρίσει την πρώτη ταινία μυθοπλασίας. Η κοινωνικοπολιτική κατάσταση που επικρατούσε, όμως, τράβηξε τον νεαρό κινηματογραφιστή στους δρόμους της αληθινής ζωής. Δεν έκανε τίποτα περισσότερο από το να στήσει την κινηματογραφική του κάμερα απέναντι στα γεγονότα και να γυρίσει το έργο-σταθμό στην καριέρα του, «Η Μάχη της Χιλής» (1972-79), χωρισμένη στα τρία μέρη: «Η εξέγερση της μπουρζουαζίας», «Το πραξικόπημα», «Η δύναμη του λαού».
Τα γεγονότα, η διακυβέρνηση και το όραμα του Αλιέντε, το πραξικόπημα του Πινοσέτ, οι ραγδαίες κοινωνικές εξελίξεις, όχι απλά καταγράφονται εν τη γενέσει τους, αλλά αναλύονται με βάση τη μαρξιστική θεωρία. Μετά το πραξικόπημα φυλακίστηκε ως persona non grata. Διέφυγε από τη χώρα τον Νοέμβριο του 1973. Ταξίδεψε στην Κούβα, την Ισπανία και τη Γαλλία, απ’ όπου, εξόριστος πλέον, συνέχισε να υπερασπίζεται τα «πιστεύω» του.
Η Χιλή διατρέχει όλο του έργο του. Στα ντοκιμαντέρ «Χιλή, η επίμονη μνήμη» (1997) και «Χιλή, ένας γαλαξίας προβλημάτων» (2010), θέτει ερωτήματα σχετικά με τη μνήμη. «Η υπόθεση Πινοσέτ» (2001) δίνει φωνή στα ίδια τα θύματα. Το ντοκιμαντέρ «Σαλβαδόρ Αλιέντε» (2004) αποτίει φόρο τιμής στον Χιλιανό πολιτικό και συνιστά την εξομολόγηση του Γκουσμάν για την επιρροή του Αλιέντε στη ζωή του.
Στη φιλμογραφία του συμπεριλαμβάνεται «Ο σταυρός του Νότου» (1992), με ζητήματα θρησκείας, πνευματικότητας και μύθων, ενώ το υπαρξιακό δοκίμιο «Νοσταλγώντας το φως» (2010) θεωρείται η πιο ώριμη στιγμή της φιλμογραφίας του.
Β.ΤΖ.
