Ο Ρομέο Καστελούτσι έχει συνηθίσει το κοινό του σε εκπλήξεις. Και σε εικόνες «βέβηλες». Θυμηθείτε το 2011 στην «Πειραιώς 260», στην παράσταση «Περί της έννοιας του προσώπου του Υιού του Θεού», τον γιο που καθάριζε με τεράστια υπομονή τα περιττώματα από τα οπίσθια του ηλικιωμένου, ανήμπορου πατέρα του ή τα παιδιά που πετροβολούσαν την εικόνα του Χριστού και τη λέρωναν με ακαθαρσίες. Πράξεις, πάντως, και οι δυο που, όσο περίεργο κι αν φαίνεται, έλαμπαν από μεγάλη τρυφερότητα και έγνοια για τον πάσχοντα άνθρωπο.
Την ίδια ακριβώς ευαισθησία αλλά και ανατρεπτικότητα επέδειξε ο μεγάλος σκηνοθέτης και στην τελευταία δουλειά του, την όπερα «Ορφέας και Ευρυδίκη» του Γκλουκ, που ανέβασε στο Theatre de la Monnaie των Βρυξελλών. Γνωστή η ιστορία της. Η Ευρυδίκη, ύστερα από δάγκωμα φιδιού, πεθαίνει και κατεβαίνει στον Κάτω Κόσμο. Οχι, όμως, όπου κι όπου, αλλά στα Ηλύσια Πεδία, εκεί όπου περνάνε τις μέρες τους όσοι έχουν όμορφη ψυχή, που τους προστατεύει από τη φθορά. Ο τρελά ερωτευμένος Ορφέας αποφασίζει να διασχίσει το κατώφλι του θανάτου, να βρει την αγαπημένη του και να την πάρει πίσω.
Ο Καστελούτσι σκέφτηκε μια εντελώς πρωτότυπη αντιστοιχία. Συνέδεσε, όπως λέει, «αυτό το μυστηριώδες, ενδιάμεσο στάδιο μεταξύ συνείδησης και μη συνείδησης», στο οποίο βρίσκεται η Ευρυδίκη, με τις καταστάσεις κώματος, στις οποίες οι ασθενείς διατηρούν ένα μίνιμουμ συνείδησης. Kυρίως το σύνδρομο «locked in» κατά τη διάρκεια του οποίου βλέπουν και ακούν, ενώ το σώμα τους είναι σε παράλυση.
Με την αμέριστη συμπαράσταση των γιατρών και των συγγενών της, ο Καστελούτσι στήριξε όλη του την παράσταση στην 28χρονη Βελγίδα Ελς, σύζυγο και μητέρα, η οποία τον Ιανουάριο του 2013 περιέπεσε σε ενα ψευδο-κώμα έπειτα από θρόμβωση στον εγκέφαλο. Τολμηρός παραλληλισμός. Αφησε τη σκηνή εντελώς άδεια, μόνο για τους λυρικούς τραγουδιστές. Πίσω από αυτή, μια τεράστια οθόνη. Μια κάμερα οδηγούσε σταδιακά τους έκπληκτους θεατές στον κόσμο της άτυχης Ελς, σε νοσοκομείο λίγο έξω από τις Βρυξέλλες.
Οι εικόνες ήταν φλου, η κάμερα γεμάτη διακριτικότητα έμπαινε στο πάρκο του νοσοκομείου, διέσχιζε τους διαδρόμους και έφτανε στον θάλαμο της Ελς. Στην αρχή φαινόταν το ακίνητο, χωρίς σημάδι ζωής χέρι της, μετά τα απλωμένα στο μαξιλάρι μαλλιά της. Το πρόσωπό της μόνο στις φωτογραφίες της, με τις οποίες οι αγαπημένοι της έχουν στολίσει τους τοίχους.
Κι όμως, η Ελς θα φαινόταν στην οθόνη. Φοράει στα αυτιά της ακουστικά. Ακούει τη μουσική που έρχεται από το Theatre de la Monnaie. Οπως γράφει η «Μοντ», τα μάτια και τα χείλια της νέας γυναίκας κουνιούνταν ανεπαίσθητα «από μια σπαραχτική συγκίνηση, που το παράλυτο σώμα της δεν μπορούσε να εκφράσει». Δίπλα της ο σύντροφός της. Στο τέλος της παράστασης οι θεατές έβλεπαν τα χέρια του να της βγάζουν τα ακουστικά από τα αυτιά και να της χαϊδεύουν τρυφερά το μέτωπο.
Επιμ. Β.Γεωργ.
