Του Μπάμπη Μιχάλη

Πορτογαλικός ιός χτύπησε χθες τις διεθνείς αγορές και τις αγορές χρέους της ευρωπεριφέρειας, επαναφέροντας στη μνήμη εφιάλτες από τις κρίσεις του 2008 και του 2011. Η είδηση περί αδυναμίας της μητρικής εταιρείας της μεγαλύτερης εισηγμένης τράπεζας της Πορτογαλίας, Banco Espirito Santo, να αποπληρώσει μέρος του χρέους της στάθηκε ικανή για να σπείρει τον πανικό στους επενδυτές από την Αθήνα έως τη Νέα Υόρκη. Προκάλεσε μαζικό ξεπούλημα μετοχών, το οποίο οδήγησε το Χρηματιστήριο της Λισαβόνας στη μεγαλύτερη ημερήσια πτώση του (-4,2%) εδώ και ένα χρόνο και στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 10 μηνών.

Ο πανευρωπαϊκός δείκτης μετοχών Stoxx Europe 600 υποχώρησε ομοίως κατά 1,1% -στο χαμηλότερο επίπεδο του τελευταίου διμήνου, το Χρηματιστήριο της Φρανκφούρτης έκλεισε με απώλειες -1,52%, το Παρίσι στο -1,34%, ενώ το Λονδίνο στο -0,68%. Ανάλογες απώλειες εμφάνισαν το Μιλάνο (-1,9%) και η Μαδρίτη (-2%), ενώ το Χρηματιστήριο Αθηνών έκλεισε στο -1,84%. Οι απώλειες για τον Γενικό Δείκτη στο τελευταίο πενθήμερο αγγίζουν πια το 9,5% και τη μεγαλύτερη πτώση σημειώνουν οι τράπεζες, οι οποίες από τις αρχές Ιουνίου έχουν χάσει το 20% της αξίας τους.

Ο πανικός μεταδόθηκε αμέσως στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, όπου με το ξεκίνημα της χθεσινής συνεδρίασης στη Wall Street ο δείκτης Dow Jones βούτηξε 150 μονάδες ή 0,9% χαμηλότερα. Στο κλίμα αυτό, η διαπραγμάτευση κάποιων τίτλων στην Πορτογαλία και την Ιταλία ανεστάλησαν, στην Ισπανία η τέταρτη μεγαλύτερη τράπεζα, Banco Popular, ακύρωσε την προγραμματισμένη έκδοση ομολόγου, ενώ στην Ιταλία η φαρμακοβιομηχανία Rottapham εγκατέλειψε τα σχέδια για εισαγωγή της στο Χρηματιστήριο του Μιλάνου.

Από το μαζικό ξεπούλημα δεν ξέφυγαν ούτε οι πιο περιζήτητοι τίτλοι των τελευταίων μηνών, τα ομόλογα της ευρωπεριφέρειας. Τα ιστορικά χαμηλά επίπεδα στα οποία είχαν υποχωρήσει οι αποδόσεις τους τούς τελευταίους μήνες -λόγω αποκλιμάκωσης της κρίσης χρέους- χάθηκαν εν ριπή οφθαλμού. Η απόδοση του πορτογαλικού 10ετούς σημείωσε άλμα 23 μονάδων βάσης ξεπερνώντας το 4% και προσεγγίζοντας το υψηλότερο επίπεδο από τον Απρίλιο, ενώ το αντίστοιχο ελληνικό προσέγγισε το 6,34%, πολύ μακριά δηλαδή από το ψυχολογικό όριο του 6%. Ανάλογη τάση σημείωσαν τα ισπανικά, τα ιταλικά και τα ιρλανδικά δεκαετή, οι αποδόσεις των οποίων προσέγγισαν το 2,81%, το 2,92% και το 2,33%, αντίστοιχα.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Τα τέσσερα «διδάγματα» του χθεσινού πανικού

Ο χθεσινός πανικός στις αγορές και οι μαζικές πωλήσεις μετοχών και ομολόγων -με αφορμή τα προβλήματα στον όμιλο Espirito Santo- αναδεικνύουν μετά από καιρό αρκετές από τις τεράστιες ανισορροπίες που διέπουν σήμερα το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Μεταξύ αυτών:

1. Τα κίβδηλα ρεκόρ των διεθνών χρηματιστηριακών δεικτών, οι οποίοι φέτος ξεπέρασαν τα προ της κρίσης του 2007 επίπεδά τους. Ο χθεσινός πανικός και η συντονισμένη καθίζηση των δεικτών σε όλον τον κόσμο δείχνει ότι αυτά τα ρεκόρ στηρίχθηκαν σε σαθρά θεμέλια. Και βέβαια, σε καμία περίπτωση δεν αντανακλούν την αδύναμη πορεία της παγκόσμιας οικονομίας στην τελευταία πενταετία.

2. Οι μαζικές πωλήσεις κρατικών ομολόγων της ευρωπεριφέρειας και η ραγδαία άνοδος των αποδόσεών τους δείχνει ακόμη το πόσο τρωτό και ενδεχομένως αβάσιμο ήταν το ράλι που αυτά σημείωσαν τους τελευταίους μήνες. Αν μη τι άλλο, αυτές ξεμπροστιάζουν τα περιβόητα success stories της τρόικας και των συντηρητικών κυβερνήσεων της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

3. Οι εξελίξεις αυτές παραπέμπουν σε φούσκες, ανάλογες με αυτές που βίωσε η παγκόσμια οικονομία λίγο πριν από το κραχ του 2008. Και -βέβαια- αναδεικνύουν τη μεγάλη αποτυχία των κυβερνήσεων να βάλουν ένα τέλος στην ασυδοσία και τα κερδοσκοπικά παιχνίδια των τραπεζιτών.

4. Η αδυναμία του πορτογαλικού τραπεζικού ομίλου έρχεται αμέσως μετά την πρόσφατη τραπεζική κρίση στη Βουλγαρία, το πρόστιμο-μαμούθ των αμερικανικών αρχών στη γαλλική BNP Paribas για παραβίαση εμπάργκο και τις έρευνες σε βάρος των γερμανικών Deutsche Bank και Commerzbank. Αρκετοί υποπτεύονται ότι η συγκυρία όλων αυτών των γεγονότων, που λειτούργησαν σε βάρος του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος, δεν είναι τυχαία. Κάποιοι μιλούν για σύρραξη αντικρουόμενων συμφερόντων στον κλάδο και υποδεικνύουν… αμερικανικό δάκτυλο.