Του Θ. Ασημακόπουλου

Ανέκαθεν το ποδόσφαιρο συγκινούσε τα πλήθη παγκοσμίως, είτε όταν οι παίκτες έπαιζαν το… κλοτσοσκούφι (για τα δικά μας δεδομένα) του 1930, είτε τα τελευταία χρόνια, που η μπάλα έχει εξελιχθεί σε επιστήμη. Το Μουντιάλ είναι η κορυφαία διοργάνωση και μέσα απ’ αυτή μπορούμε να διαπιστώσουμε τις τάσεις που υπήρχαν σε επίπεδο τακτικής. Από τα πρώτα χρόνια, που οι προπονητές έψαχναν μόνο το σκοράρισμα, μέχρι τα τελευταία 50, όπου λίγο-πολύ τα ίδια συστήματα ανακυκλώνονται και απλά προσαρμόζονται στις απαιτήσεις κάθε εποχής. Εδώ θα δούμε πώς αγωνίστηκαν οι ομάδες που κατέκτησαν το τρόπαιο σε κάθε Παγκόσμιο Κύπελλο ή μερικοί φιναλίστ που έκλεψαν την παράσταση κατά τη διάρκεια μιας διοργάνωσης.

Αγγλία 1966

Αγγλία 4-3-3

Εδώ βλέπουμε την παράταξη της Αγγλίας, κάτι που δεν προξενεί εντύπωση. Για πρώτη φορά ο κόσμος είδε ομάδα να παίζει με τέσσερις αμυντικούς και γενικά με μια μορφή που δεν απέχει απ’ όσα παρακολουθούμε σήμερα. Μόνο οι ρόλοι των ποδοσφαιριστών δεν ήταν τόσο πολυσύνθετοι.

………………………………………

Ιταλία 1990

Γερμανία 3-5-2

Εξήντα χρόνια μετά το πρώτο Μουντιάλ, είχαμε την αντιστροφή της πυραμίδας. Οι Γερμανοί προτίμησαν το 3-5-2, με δύο ικανά (τόσο επιθετικά όσο και αμυντικά) μπακ-χαφ και παρότι δεν υπήρχε ο κλασικός «κόφτης» στην ενδεκάδα, κατάφεραν να πετύχουν τον στόχο τους και να κατακτήσουν το Κύπελλο.

………………………………………

Ουρουγουάη 1930

Ουρουγουάη 2-3-5

Αυτή είναι η πυραμίδα ή το… χριστουγεννιάτικο δέντρο, όπως το αποκαλούμε πια. Οι Ουρουγουανοί αγωνίστηκαν με το μοδάτο 2-3-5. Ισως να μοιάζει κάπως με ένα 4-3-3, αλλά δεν είναι. Ο Σκαρόνε και ο Κέα είχαν το μυαλό τους μόνο στην επίθεση και με το ζόρι οι τρεις χαφ γυρνούσαν να βοηθήσουν στην άμυνα.

……………………………………….

Μεξικό 1970

Βραζιλία 4-4-2

Αρκετά χρόνια μετά τις πρώτες κατακτήσεις της Βραζιλίας σε Μουντιάλ, ο Πελέ έγινε κανονικός επιθετικός και είδαμε τη «σελεσάο» να παίζει ένα κλασικό 4-4-2, και μάλιστα σε «ρόμβο». Ο Μάριο Ζαγκάλο πήρε τον επιθετικό ρόμβο, στον οποίον συμμετείχε ως παίκτης το 1958 και τον τοποθέτησε στη μεσαία γραμμή. Πάντως, με εξτρέμ σαν τον Ζαϊρζίνιο και τον Ριβελίνο, πολλές φορές θύμιζε 4-2-4.

………………………………………..

ΗΠΑ 1994

Βραζιλία 4-2-2-2

Ενα διαφορετικό 4-4-2 έπαιξαν οι Βραζιλιάνοι στα γήπεδα της Αμερικής. Λόγω της τάσης των Ζορζίνιο και Μπράνκο να ανεβαίνουν ψηλά, οι μέσοι ήταν αρκετά μαζεμένοι. Αλλωστε πέρα από τα δύο αμυντικά χαφ και ο Μαζίνιο είχε αμυντικούς προσανατολισμούς, εν αντιθέσει με τον πιο επιθετικογενή Ζίνιο.

……………………………………….

Ιταλία 1934

Ιταλία 2-3-5

Με το ίδιο σύστημα, αλλά λίγο περισσότερο μυαλό στον ανασταλτικό τομέα, πήραν οι Ιταλοί δύο συνεχόμενα Παγκόσμια Κύπελλα. Εδώ, ο κεντρικός χαφ Μόντι δεν είχε τόσο συχνές προωθήσεις. Για τα δεδομένα της εποχής, το λες και… προπομπό του κατενάτσιο.

……………………………………….

Δ. Γερμανία 1974

Δ. Γερμανία 4-3-3

Τους άσπονδους φίλους τους, τους Αγγλους, αντέγραψαν οι Γερμανοί και πήραν το Μουντιάλ της πατρίδας τους με 4-3-3. Η εγγύηση του Φραντς Μπεκενμπάουερ στα μετόπισθεν επέτρεπε στη μεσαία γραμμή να είναι πιο δημιουργική. Αλλωστε, η επιθετική τριπλέτα ήταν άνιση, με τον Γκερντ Μίλερ να είναι ο προορισμός για τις περισσότερες μπαλιές.

………………………………………..

Γαλλία 1998

Γαλλία 4-2-3-1

Η Γαλλία πήρε το Μουντιάλ που η ίδια διοργάνωση, με μια τακτική που δεν διαφέρει καθόλου με ό,τι μπορούμε να δούμε και σήμερα. Στα χαρτιά ήταν ένα κλασικό 4-2-3-1 με σέντερ φορ τον Ντιγκαρί, τον Γκιβάρς ή τον Τρεζεγκέ, όμως η ταχύτητα του Ανρί και η κλάση του Τζοργκαέφ, μετέτρεπαν το αγωνιστικό σχήμα σε 4-3-3. Οι Ντεσάν-Πετί έμεναν πιστοί στον ρόλο του αμυντικού μέσου.

……………………………………….

Βραζιλία 1950

Βραζιλία 3-2-2-3

Η Ουρουγουάη πήρε το Μουντιάλ μέσα στη Βραζιλία με το 2-3-5, όμως οι γηπεδούχοι με το 3-2-2-3, σε σχηματισμό που ονομάστηκε WM, έκλεψαν την παράσταση. Εφεραν νέα πνοή στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο, εντυπωσίασαν με το παιχνίδι τους, όμως σε τελικούς πολλές φορές δεν παίζει μπάλα η τέχνη ή τα συστήματα, αλλά η ψυχή…

……………………………………….

Αργεντινή 1978

Αργεντινή 4-3-3

Η Αργεντινή πορεύτηκε και αυτή με το 4-3-3, με μια σημαντική διαφοροποίηση. Ο Γκαγιέγο ήταν ξεκάθαρα ένας «λίμπερο» μπροστά από τα στόπερ, δίνοντας ελευθερία κινήσεων τόσο στον μπαλαδόρο Οσβάλντο Αρντίλες όσο και στον «μπουκαδόρο» Μάριο Κέμπες.

……………………………………….

Ιαπωνία 2002

Βραζιλία 3-4-3

Σε αντίθεση με φέτος, τότε ο Σκολάρι διαχειρίστηκε εξαιρετικά το υλικό του. Παρέτασσε τη Βραζιλία με 3-4-3, όπου σε περιπτώσεις που αμυνόταν οι Καφού – Ρομπέρτο Κάρλος επέστρεφαν στην άμυνα, όπως και οι ανασταλτικοί Ζιλμπέρτο Σίλβα, Κλέμπερσον. Μπροστά δεν ανησυχούσε, διότι είχε την τύχη να διαθέτει μια μαγική τριάδα.

………………………………………..

Ελβετία 1954

Ουγγαρία 3-2-3-2

Η Δυτική Γερμανία αντέγραψε τους Βραζιλιάνους και έφτασε αναπάντεχα στην κατάκτηση του Παγκοσμίου Κυπέλλου της Ελβετίας. Ομως, όλοι θυμόμαστε την εκπληκτική Ουγγαρία του Φέρεντς Πούσκας και της παρέας του, που με τον Γκούσταβ Σέμπες στον πάγκο εφάρμοσε για πρώτη φορά το 3-2-3-2. Νίκησε τους Γερμανούς με 8-3, αλλά σε λάθος αγώνα…

…………………………………………

Ισπανία 1982

Ιταλία 5-3-2

Μέσα σε 50 χρόνια, οι δύο αμυντικοί έγιναν… πέντε! Η Ιταλία, φυσικά, είναι αυτή που τόλμησε να αγωνιστεί με πολυπληθή αμυντική γραμμή και δικαιώθηκε. Ο Γκαετάνο Σιρέα ήταν η «σκούπα» πίσω από την τετράδα των μπακ, ενώ «βρόμικη» δουλειά έκαναν και οι Ταρντέλι – Οριάλι στα χαφ.

………………………………………..

Γερμανία 2006

Ιταλία 4-4-1-1

Δίχως πέμπτο αμυντικό πήρε η Ιταλία το δεύτερο Μουντιάλ της «σύγχρονης» εποχής της. Ο Καναβάρο βέβαια έπαιζε για… τρεις, αλλά τυπικά το 4-4-1-1 έδινε ευελιξία στα χαφ και ασφάλεια στα μετόπισθεν. Ο Τότι ήταν ο σύνδεσμος κέντρου και επίθεσης και αυτή ήταν η απαρχή για να εξελιχθεί σε σέντερ φορ, που παίζει ώς σήμερα στη Ρόμα.

………………………………………

Σουηδία 1958

Βραζιλία 3-3-4

Με πανομοιότυπο τρόπο, οι Βραζιλιάνοι κατέκτησαν δύο συνεχόμενα Παγκόσμια Κύπελλα. Αναμφίβολα είχαν ομάδα με ταλέντο και μπόρεσαν να το ξεδιπλώσουν σε σύστημα 3-3-4. Είμαστε απόλυτοι λέγοντας πως έπαιζαν με τέσσερις επιθετικούς, αφού το «δεκάρι» τους ήταν ο Πελέ. Η επίθεση είχε σχηματισμό ρόμβου, κι αυτό ας το κρατήσουμε για λίγο αργότερα…

…………………………………………

Μεξικό 1986

Αργεντινή 3-5-2

Δύσκολο να εγκλωβιστεί σε συστήματα μια ομάδα, όπου όλοι δούλευαν για τον Ντιέγκο Αρμάντο Μαραντόνα. Θεωρητικά οι Αργεντινοί αγωνίζονταν με 3-5-2, όμως ο «Ντιεγκίτο» πολλές φορές οπισθοχωρούσε για να πάρει την μπάλα. Τα ακραία μπακ-χαφ δεν ανέβαιναν ιδιαίτερα, ούτε και οι Μπατίστα – Ενρίκε, οπότε και το 3-6-1 δεν θα θεωρηθεί υπερβολή.

……………………………………..

Ν. Αφρική 2010

Ισπανία 4-3-3

Ο Βιθέντε ντελ Μπόσκε ξεπατίκωσε όσο μπορούσε το σύστημα της Μπαρτσελόνα. Πέρα από το 4-3-3 έπαιξε πολύ με το δημοφιλές τότε, «τίκι-τάκα» και χωρίς να εντυπωσιάσει, έφτασε ώς την κορυφή του κόσμου. Τον ρόλο του «εννιαριού» είχε ο Νταβίντ Βίγια, που είναι βραχύσωμος και μπορούσε να τραβηχτεί στα πλάγια. Κάτι ανάλογο έκανε και οι Γουαρδιόλα στους Καταλανούς. Ο Βίγια αναδείχθηκε πρώτος σκόρερ της διοργάνωσης.