Του Θεόδωρου Π. Παπαθεοδώρου*

Οι εξελίξεις στο πολιτικό πεδίο, όπως αυτές διαμορφώθηκαν στην Ελλάδα μετά τις ευρωεκλογές του Μαΐου, επανέφεραν στον δημόσιο διάλογο, με ιδιαίτερη ένταση, το ζήτημα της ανασυγκρότησης της Κεντροαριστεράς. Από διαφορετικές αφετηρίες και ίσως με παράλληλες (και όχι πάντα συγκλίνουσες) στοχεύσεις, η ανασυγκρότηση του χώρου του δημοκρατικού σοσιαλισμού και της Δημοκρατικής Προοδευτικής Παράταξης εμφανίζεται πλέον ως μια πολιτική αναγκαιότητα και ταυτίζεται με τη διαμόρφωση ενός νέου πολιτικού υποκειμένου.

Η «νοητή» Κεντροαριστερά φαίνεται να αναζητά όρους και προϋποθέσεις για την αυτοδύναμη συγκρότηση και ύπαρξή της, σχεδόν στη ρωγμή του χρόνου, δηλαδή σε ένα πολιτικό περιβάλλον στο οποίο ο χρόνος και οι εξελίξεις επιδρούν συμπυκνωμένα και καταλυτικά. Πρόκειται άραγε για την τελευταία ευκαιρία πριν από την απόλυτη επανάκαμψη ενός ασφυκτικού (έστω και μικρού) διπολισμού μεταξύ Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ; Αυτό θα εξαρτηθεί από την πραγματική βούληση των δυνάμεων του χώρου για την επιτυχία του εγχειρήματος και από το πολιτικό περιεχόμενο της πρότασης που θα εκφωνήσει η Νέα Κεντροαριστερά. Η στρατηγική συμμαχία με τη Ν.Δ. ακυρώνει την Κεντροαριστερά. Ενώ το δίλημμα ή διάλογος στην Κεντροαριστερά ή συνεργασία με τον ΣΥΡΙΖΑ, αργά ή γρήγορα, οδηγεί στο ότι μεταξύ της Κεντροαριστεράς και της υπάρχουσας (ημι/αν)επίσημης γραμμής του ΣΥΡΙΖΑ υπάρχει προγραμματική και πολιτική ασυμβατότητα.

Και για να δούμε την πραγματικότητα. Η πρωτοβουλία του προέδρου της Δημοκρατικής Αριστεράς Φ. Κουβέλη για την ανασυγκρότηση της Κεντροαριστεράς και η θετική υποδοχή της επιστολής του από τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ Ευάγγ. Βενιζέλο και της Συμφωνίας για τη Νέα Ελλάδα Α. Λοβέρδο, καθώς και η απόφαση της ΚΠΕ του ΠΑΣΟΚ για ιδρυτικό συνέδριο της Δημοκρατικής Προοδευτικής Παράταξης αποτελούν μείζονες αφετηριακές κινήσεις που μπορούν να κατευθυνθούν προς την ίδια κοινότητα στόχων. Από τη διαδικασία του διαλόγου μεταξύ των δυνάμεων του χώρου θα εξαρτηθούν τα υπόλοιπα, καθώς και η σταθερότητα της χώρας. Από αυτήν θα εξαρτηθεί κυρίως η φυσιογνωμία του νέου πολιτικού υποκειμένου, το οποίο οφείλει να σηματοδοτήσει τη συνεργασία και τη σύγκλιση των προοδευτικών πολιτικών δυνάμεων στην κατεύθυνση της προοδευτικής διακυβέρνησης της χώρας. Και αυτό χωρίς τεθλασμένες γραμμές.

Η Νέα Κεντροαριστερά προσδιορίζεται πολιτικά, μέσα από γειτνιάζουσες πολιτικές διαδρομές και παραδόσεις, στον χώρο της Σοσιαλδημοκρατίας, συνενώνοντας δυνάμεις πού κινούνται σήμερα από τον χώρο του μεταρρυθμιστικού κέντρου μέχρι αυτόν της πολιτικής οικολογίας και της δημοκρατικής αριστεράς. Η Νέα Κεντροαριστερά δεν μπορεί να είναι απλά ένα συμπλήρωμα κυβερνησιμότητας άλλων πολιτικών δυνάμεων, αλλά έχει τη δυνατότητα να ανακτήσει την πολιτική αυτονομία της και να καταστεί κυρίαρχη πολιτική και κυβερνητική δύναμη στη βάση της ανασυγκρότησης της κοινωνικής συνοχής, των προοδευτικών μεταρρυθμίσεων, της προστασίας των δικαιωμάτων και της θωράκισης της Δημοκρατίας. Αρκεί να ξαναμαζέψει τα «κομμάτια» της, να παρουσιάσει ένα αξιόπιστο πρόγραμμα ανασυγκρότησης και να εμπνεύσει πάλι τον πολίτη.

Για να γίνει αυτό, χρειάζεται μια αναπολιτικοποίηση του όλου εγχειρήματος με αναφορά στην κοινωνία. Χρειάζεται να συνεννοηθούμε για το περιεχόμενο της πολιτικής και των πολιτικών στους τομείς της οικονομίας, της ανάπτυξης, της μεταρρύθμισης του κράτους, των εργασιακών σχέσεων, της κοινωνικής πολιτικής, της υγείας, της παιδείας, της μετανάστευσης κ.λπ. Χρειάζεται ένας οδικός χάρτης απεμπλοκής από συντηρητικές επιλογές που γονατίζουν την κοινωνία. Απαιτείται η ανατροπή της διάχυτης «κουλτούρας κρίσης» και του συλλογικού καταναγκασμού. Πρωτίστως, η σύγκλιση των δυνάμεων της Κεντροαριστεράς δεν μπορεί να εξαντλείται σε πρωτοβουλίες κορυφής, αλλά πρέπει να προκύπτει από διαδικασίες κοινής πολιτικής δράσης στη βάση, στην ίδια την κοινωνία. Από τη στήριξη, την πεποίθηση ένταξης και την εμπιστοσύνη της τελευταίας εξαρτάται η επιτυχία και η υλοποίηση του εγχειρήματος.

Στόχος δεν είναι η δημιουργία ενός χαλαρού και τεχνητά συγκολλημένου «ενδιάμεσου» πόλου μεταξύ Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ., γιατί απλά κάτι τέτοιο θα στερείται οποιασδήποτε πολιτικής και ιδεολογικής ταυτότητας. Αντίθετα, στόχος και ζητούμενο παραμένουν η δημιουργία ενός νέου προοδευτικού, σοσιαλδημοκρατικού πολιτικού υποκειμένου που θα έχει απαντήσεις για τις βαθιές μεταλλαγές που επισυνέβησαν στην ελληνική κοινωνία και προκάλεσαν φτώχεια και αποκλεισμό, καταρρακώνοντας τη μεσαία και τις ασθενέστερες τάξεις της κατά τη διάρκεια της κρίσης και που θα έχει να καταθέσει ένα εναλλακτικό πρόγραμμα για την αποκατάσταση των αδικιών και των ανισοτήτων.

Η Νέα Κεντροαριστερά μπορεί να υπάρξει ως ευρεία Δημοκρατική Προοδευτική Παράταξη όταν η ίδια μετεξελιχθεί σε έναν αυτόνομο πολιτικό συνασπισμό, με αυτοτελή πρόταση εναλλακτικής διακυβέρνησης και με ισχυρή κοινωνική βάση και εκλογική παρουσία. Με μια νέα συμμαχία κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων, σε προοδευτική κατεύθυνση, με άξονα τη δημοκρατική μεταρρύθμιση, την κοινωνική συνοχή, την ευρωπαϊκή προοπτική και με βασικό πρόσημο την αποκατάσταση των μεγάλων ανισοτήτων που μαστίζουν την ελληνική κοινωνία. Εκεί είναι η πλειοψηφική βάση της και εκεί ενυπάρχει ακόμα η προσδοκία της ανασύνταξής της. Εκεί θα φτιαχτεί η επόμενη μέρα, στη ρωγμή του χρόνου… και πάντως χωρίς την πολυτέλεια του χρόνου!

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

* Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, πρώην υφυπουργός και μέλος της Κ.Ε. της ΔΗΜΑΡ.