Η Αρουντάτι Ρόι εξαπολύει επίθεση εναντίον του Μαχάτμα Γκάντι, κατηγορώντας τον για διακρίσεις και καλεί τα ιδρύματα που φέρουν το όνομά του να μετονομαστούν. Μιλώντας στο Πανεπιστήμιο Κεράλα της Ινδίας, η 52χρονη συγγραφέας, κάτοχος Μπούκερ, επιχείρησε να αποκαθηλώσει την εικόνα του Γκάντι, 66 χρόνια μετά τη δολοφονία του: «Είναι ώρα να πούμε μερικές αλήθειες για ένα άτομο του οποίου το δόγμα της μη βίας βασίστηκε στην αποδοχή της πιο βάρβαρης κοινωνικής ιεραρχίας μέχρι σήμερα, το σύστημα των καστών. Στ’ αλήθεια, χρειάζεται να δίνουμε στα πανεπιστήμιά μας το όνομά του;» είπε χαρακτηριστικά.
Το σύστημα των καστών είναι χιλιάδων ετών, αλλά εξακολουθεί να καθορίζει τη θέση εκατοντάδων εκατομμυρίων Ινδών και οι λεγόμενοι παρίες, ή Ντάλιτ, υφίστανται μέχρι σήμερα διακρίσεις. Αναπόφευκτα, τα δηκτικά σχόλια της γνωστής ακτιβίστριας προκάλεσαν την άμεση κατακραυγή των απογόνων του Γκάντι και τον σκεπτικισμό πολλών ιστορικών.
«Αλλο το να είσαι ειλικρινής και άλλο το να είσαι άνετος με την άγνοιά σου», δήλωσε ο Τουσάρ Γκάντι, εγγονός του μεγάλου Ινδού ειρηνιστή, στις βρετανικές εφημερίδες, χαρακτηρίζοντας ατυχείς τις δηλώσεις της και με σκοπό τη δημοσιότητα. Αλλά και η Μ. Μουχερτζί, καθηγήτρια Σύγχρονης Ινδικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Jawaharlal στο Δελχί, υπογραμμίζει ότι η κριτική της Ρόι ήταν άστοχη. «Ο Γκάντι αφιέρωσε μεγάλο μέρος της ζωής του στην καταπολέμηση των προκαταλήψεων. Ηταν ένας μεταρρυθμιστής, όχι κήρυκας της ινδουιστικής θρησκείας. Η προσπάθειά του ήταν σύμφωνη με τη φιλοσοφία του της μη βίας, με στόχο τον κοινωνικό μετασχηματισμό δίχως να καλλιεργεί το μίσος».
Αντικρούοντας τη Ρόι, ο Τζ. Μ. Ραχίμ, συντονιστής στο Centre for Gandhian Studies, περιγράφει ένα γεγονός από την αυτοβιογραφία του Γκάντι. Οταν η γυναίκα του, Καστουρμπάι, αρνιόταν να καθαρίσει το αποχωρητήριο και πρότεινε να το αναλάβει μια γυναίκα κατώτερης τάξης, τότε ο ίδιος ο μεγάλος ηγέτης ανέλαβε αυτήν τη βρόμικη δουλειά.
Αντίθετος με τον Γκάντι υπήρξε ο Μπίμραο Ράμτζι Αμπεντκαρ, ένας Ντάλιτ ο οποίος μεγάλωσε μέσα στη φτώχεια, αλλά κατόρθωσε να σπουδάσει στο εξωτερικό και έγινε υπουργός Δικαιοσύνης στην κυβέρνηση Νεχρού. Η Ρόι πρόσφατα έγραψε μια νέα εισαγωγή στην ομιλία του Αμπεντκαρ του 1936, με τίτλο «Η εκμηδένιση των καστών», όπου εκεί η ίδια αποκαλεί τον Γκάντι «Ο άγιος του status quo».
Η γνωστή συγγραφέας κατηγορεί επίσης τον Γκάντι πως στη Νότια Αφρική, την εποχή του απαρτχάιντ, όταν φυλακίστηκε, είχε χαρακτηρίσει τους μαύρους συγκρατούμενούς του «άπιστους», απολίτιστους και ψεύτες. Ωστόσο ο Μ. Σ. Τζον, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Μαχάτμα Γκάντι, διευκρινίζει ότι το σχόλιό του οφειλόταν στην προσωπική του εμπειρία υπό την απειλή για σοδομισμό στο κελί του. Επισημαίνει επίσης ότι «είναι λάθος να βλέπει κανείς τον Γκάντι σαν κάποιο ο οποίος εμφανίστηκε έχοντας σχηματιστεί. Ο νεαρός Γκάντι δεν ήταν μια ριζοσπαστική προσωπικότητα. Εξελίχθηκε».
Επιμ.: Παρή Σπίνου
