Της Βασιλικής Κατριβάνου*

Δύο μήνες πριν από την εγκληματική ενέργεια στη Μανωλάδα, όταν οι εργάτες γης ζητούσαν για μια ακόμα φορά τα μεροκάματά τους, οι μπράβοι της «Βαγγελάτος Α.Ε.» είχαν πάρει την καραμπίνα κι είχαν σκοτώσει ένα σκυλί. Το μήνυμα ήταν σαφές: Αν συνεχίσετε έτσι, θα πάτε σαν το σκυλί στ’ αμπέλι ή… στα φραουλοχώραφα.

Προχθές, Τετάρτη 30 Ιουλίου, ήταν η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Τράφικινγκ. Ηταν η μέρα που αθωώθηκαν (ομόφωνα, με ένα συντριπτικό 7-0, από δικαστές και ενόρκους) από την κατηγορία του εργασιακού τράφικινγκ οι κατηγορούμενοι. Μία μέρα πριν, η εισαγγελέας του δικαστηρίου -στην εξαιρετική αγόρευσή της, που είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω- πρότεινε να καταδικαστούν με βάση την κατηγορία αυτή.

Το τράφικινγκ -είπε- δεν στοιχειοθετείται μόνο, όταν ένας δουλέμπορος διακινεί ξένους εργάτες και τους εκμεταλλεύεται: το εργασιακό τράφικινγκ τεκμηριώνεται, επίσης, και με βάση την ευαλωτότητα του εργαζόμενου απέναντι στην εξουσία του εργοδότη. Στοιχειοθετείται, εν προκειμένω, στις περιπτώσεις εργαζομένων-ομήρων που δεν πληρώνονται, που εκβιάζονται ότι δεν θα πάρουν ποτέ το πενιχρό μεροκάματό τους αν αντιδράσουν, που επιπλέον είναι χωρίς χαρτιά, και συνεπώς δεν μπορούν να απευθυνθούν στις αρχές: είναι «παράνομοι», κι έτσι δεν μπορούν να βγουν από τον τόπο όπου δουλεύουν και τον τραγικό καταυλισμό όπου ζουν, γιατί θα συλληφθούν και θα απελαθούν.

Οι δικαστές και οι ένορκοι δεν πείστηκαν -φαίνεται- από την τεκμηριωμένη πρόταση της εισαγγελέως. Προτίμησαν να συνταχθούν με τους ισχυρισμούς της υπεράσπισης: «Δεν τους κρατούσαμε και με χειροπέδες», «ο Βαγγελάτος συμβάλλει στην εθνική οικονομία και δίνει δουλειά σε ανθρώπους που θα μπορούσαν να είναι ακόμα και κλέφτες ή βιαστές». Μιας υπεράσπισης που έφτασε ακόμα και να υποστηρίζει ότι οι μπράβοι του εργοδότη φοβήθηκαν, «γιατί είχαν απέναντί τους 150 μαύρους», ότι «στο σύστημα αξιών των ξένων εργατών ανήκει η αυτοδικία, γεγονός που αναιρεί ότι, ως εργαζόμενοι, ήταν το αδύναμο μέρος της εργασιακής σχέσης».

Την ίδια Τετάρτη μάθαμε ότι ο εισαγγελέας του Ναυτοδικείου Πειραιά έθεσε στο αρχείο τη διερεύνηση των ευθυνών των λιμενικών για το ναυάγιο στο Φαρμακονήσι. Κι αυτό, παρά τις αναφορές των εκπροσώπων της Υπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, που ήρθαν σε επαφή με τους επιζώντες την επόμενη ημέρα, παρά τις δημόσιες καταγγελίες των επιζώντων. Παρά την αγωνιώδη έκκληση του Ευρωπαίου επιτρόπου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, Νιλς Μούιζνιεκ, να διερευνηθεί με προσοχή η υπόθεση.

Παρ’ όλα αυτά, και παρά τους 11 νεκρούς (ανάμεσά τους οχτώ παιδιά), ο εισαγγελέας έκρινε ότι δεν πρέπει να διερευνηθεί καν αν υπάρχει ευθύνη, έστω και η παραμικρή, ούτε καν από αμέλεια. Εβαλε έτσι μια οριστική και αμετάκλητη ταφόπλακα: όχι μόνο στην υπόθεση και τους νεκρούς, αλλά και στους επιζώντες, γονείς, αδέλφια, συγγενείς, που ήλπιζαν στη δίκη και τη δικαίωση, καθώς δεν τους έδωσε καν την ευκαιρία να ακουστεί η φωνή, ο πόνος και η μαρτυρία τους στο ακροατήριο.

Και οι δύο υποθέσεις μάς δείχνουν, για μια ακόμα φορά, πώς αντιμετωπίζει η ελληνική Δικαιοσύνη τις υποθέσεις, όταν έχει απέναντί της μετανάστες: με εξαιρετική αυστηρότητα, όταν κάθονται στο εδώλιο, εξαντλώντας όλα τα περιθώρια επιείκειάς της, όταν είναι θύματα. Η εισαγγελέας στη δίκη της Μανωλάδας έκλεισε την πρότασή της για την ενοχή των κατηγορουμένων, λέγοντας: «Η ανοχή των κρατικών φορέων πρέπει να σταματήσει, αλλιώς μιλάμε για συνενοχή».

Δυστυχώς, οι αποφάσεις του Επταμελούς Ορκωτού της Πάτρας και του εισαγγελέα του Ναυτοδικείου ήρθαν να επιβεβαιώσουν, με τον πιο κραυγαλέο τρόπο, αυτή ακριβώς τη συνενοχή. Κι αν τέτοια είναι η στάση της πολιτείας, που καταπλακώνει τα θύματα, μετανάστες και πρόσφυγες, ο ίσκιος πέφτει βαριά πάνω σε όλες μους.

……………………………………………………

* Βουλευτής Β΄ Αθηνών, ΣΥΡΙΖΑ