Της Αγνής Κατσιούλα
Η Πάτι Σμιθ έγινε κάτοικος του Rockaway, μιας περιοχής στο Queens της Νέας Υόρκης που αντικρίζει τον Ατλαντικό, το 2012. Την επισκεπτόταν από το 1970 με τον φίλο της Ρόμπερτ Μέιπλθορπ, γιατί θεωρούσε πως το Εθνικό Πάρκο και η παραλία του Φορτ Τίλντεν «είχε τους πιο όμορφους αμμόλοφους», όπως έλεγε.
Ανακαίνισε, λοιπόν, ένα παλιό σπίτι ακριβώς απέναντι από την παραλία λίγο καιρό πριν χτυπήσει ο τυφώνας «Σάντι». Η κατοικία υπέστη καταστροφές, αλλά όχι όσες οι γειτονικές της, που καταστράφηκαν ολοκληρωτικά από πλημμύρες και πυρκαγιές. Μια ζοφερή εικόνα στοίχειωνε την περιοχή για μήνες αργότερα.
Ολα αυτά έγιναν στο τέλος του Οκτώβρη του 2012. Λίγους μήνες αργότερα, η Πάτι Σμιθ με τον καλό της φίλο Κλάους Μπίζενμπαχ, διευθυντή του MoMA PS1, κάτοικο της περιοχής, ανέλαβαν πρωτοβουλίες ανακούφισης των πληγέντων. Κάποιες δειλές εκδηλώσεις έγιναν το περασμένο καλοκαίρι. Φέτος, όμως, κατάφεραν να δημιουργήσουν, με την έγκριση της κοινότητας, ένα Ελεύθερο Φεστιβάλ Τεχνών για να ζωντανέψει η περιοχή και να επαναλειτουργήσει το Εθνικό Πάρκο.
Το «Rockaway!» ξεκίνησε την Κυριακή 29 Ιουνίου και θα συνεχίσει μέχρι την 1η του Σεπτέμβρη με πλήρες πρόγραμμα. Περιλαμβάνει εικαστικές εγκαταστάσεις και φωτογραφική έκθεση, από την ίδια την Πάτι Σμιθ, μια εξαιρετικής έμπνευσης μουσική εγκατάσταση της Τζάνετ Κάρντιφ, γλυπτική από τον Αργεντινό καλλιτέχνη Αντριάν Βιγιάρ Ρόχας μέσα και γύρω από το πάρκο και δορυφορική έκθεση τέχνης στο Rockaway Beach Surf Club από μεγάλα ονόματα δημιουργών. Σε μια περιοχή που έχει υποστεί πρόσφατα, όχι μόνο απλώς μια μεγάλη φυσική καταστροφή, αλλά και δημογραφικές, οικονομικές και κοινωνικές αλλαγές, οι διοργανωτές ελπίζουν ότι το φεστιβάλ θα είναι μια έκκληση προς όλες τις πλευρές για δραστηριοποίηση.
Η πρόκληση αποτέλεσε πηγή έμπνευσης. Η Πάτι Σμιθ επέλεξε να χρησιμοποιήσει μια πρώην αποθήκη αυτοκινήτων για την κύρια εγκατάστασή της, με τίτλο «The Resilience of the Dreamer» (Η αντοχή του ονειροπόλου): ένα επιχρυσωμένο κρεβάτι με καθαρά λευκά κλινοσκεπάσματα, σε ένα μακροχρόνια εγκαταλειμμένο κτίριο χωρίς παράθυρα και κομμάτια από τη στέγη του. Περιμένεις να καταρρεύσει μέσα στα χαλάσματα φυσικά, αλλά παραμένει στη θέση του, σύμβολο θάρρους και ανθεκτικότητας.
Στην γκαλερί RAA εκθέτει φωτογραφίες που τράβηξε τα τελευταία χρόνια από αντικείμενα που οι ιδιοκτήτες τους αγαπούσαν πολύ: τις παντόφλες του Ρόμπερτ Μέιπλθορπ, το καπέλο του Ρόμπερτ Γκρέιβς, το κρεβάτι της Βιρτζίνια Γουλφ, τους κορσέδες της Φρίντα Κάλο, την μπαντάνα του Γουίλιαμ Μπάροους. Δίπλα στην γκαλερί υπάρχει ένας χώρος αφιερωμένος στον ποιητή Γουόλτ Γουίτμαν με βιβλία ποίησής του, που οι επισκέπτες καλούνται να διαβάσουν. Στα εγκαίνια του φεστιβάλ, ο καλός φίλος της Σμιθ, ο ηθοποιός Τζέιμς Φράνκο, απήγγειλε ποιήματα του Γουίτμαν. Η Σμιθ έχει επίσης τοποθετήσει πέντε πέτρες γρανίτη, που έχουν χαραγμένους στίχους του κατά μήκος των μονοπατιών του πάρκου.
Ο Αργεντινός Αντριάν Βιγιάρ Ρόχας παρουσιάζει μικρά γλυπτά από άψητο πηλό και άχυρο, εμπνευσμένα από τις φωλιές των μικροσκοπικών πτηνών της Αργεντινής, γνωστών ως horneros. Τα έχει εγκαταστήσει σε διάφορες τοποθεσίες σε όλο το πάρκο, προσφέροντας ένα προσωρινό σπίτι στα πουλιά…
Το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Ν. Υόρκης χρηματοδότησε την αποκατάσταση των ζημιών στο στρατιωτικό παρεκκλήσι του Φορτ Τίλντεν. Εκεί παρουσιάζεται ένα highlight από τη συλλογή του MoMA: η εγκατάσταση «The 40 Part Motet» της Τζάνετ Κάρντιφ. Ενας ύμνος του 16ου αιώνα ακούγεται, ενώ το κάθε ηχείο -από τα 40 συνολικά- αναπαράγει τον ήχο που καταγράφηκε από κάθε μέλος της χορωδίας χωριστά.
Τέλος, στο Rockaway Beach Surf Club υπάρχει μια ομαδική έκθεση με έργα των Μαρίνα Αμπράμοβιτς, Νταγκ Αϊτκεν, Ολαφουρ Ελίασον, Ρο Εθριτζ, Αλεξ Ισραελ, Ράιν ΜακΝαμάρα, Λόρι Σίμονς κ.ά.
Σκοπός όλων των καλλιτεχνών είναι να ασκήσουν πίεση ώστε να υπάρξει οικονομική υποστήριξη για την αναβίωση της περιοχής δυο χρόνια μετά την καταστροφή της. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Μάικλ Στάιπ των REM τραγούδησε στα εγκαίνια τον ύμνο της μεγάλης τραγουδοποιού «People have the power!».
