Του Γιώργου Πετρόπουλου

Μειώνοντας δραματικά την κρατική χρηματοδότηση και νομιμοποιώντας ταυτόχρονα την άμεση εμπλοκή της ιδιωτικής πρωτοβουλίας στις κομματικές υποθέσεις, το νομοσχέδιο που κατατέθηκε στη Βουλή για το πολιτικό χρήμα, στην πραγματικότητα, εκείνο που πετυχαίνει είναι τα μεταφέρει τους μηχανισμούς ελέγχου ενός πολιτικού φορέα στα χέρια των εξωκομματικών ιδιωτικών συμφερόντων.

Οπως έχει ήδη αναφέρει, με άλλη ευκαιρία, η «Εφημερίδα των Συντακτών», το δόγμα που διέπει το νομοσχέδιο είναι πολύ απλό: «Το κράτος δεν έχει χρήματα για να χρηματοδοτήσει την αναγκαία λειτουργία των κομμάτων.

»Επομένως, τα κόμματα θα πρέπει να αναζητήσουν τις πηγές χρηματοδότησης σ’ εκείνους που έχουν τα λεφτά». Οι τρόποι για να συμβεί αυτό είναι άπειροι. Σε όσους έχουμε επισημάνει ώς τα σήμερα θα προσθέσουμε ακόμη μερικές ενδεικτικές περιπτώσεις.

Στα χέρια των ιδιωτών

Το άρθρο 9 του νομοσχεδίου απαγορεύει τη χορήγηση εισιτηρίων από τα κόμματα ή τους συνασπισμούς κομμάτων για τη μετακίνηση ετεροδημοτών.

Το σκεπτικό που περιγράφει η εισηγητική έκθεση του νομοσχεδίου για να δικαιολογήσει αυτή την απαγόρευση είναι εντελώς παιδαριώδες.

Διαβάζουμε: «Τίθεται η απαγόρευση χορήγησης εισιτηρίων μετακίνησης ετεροδημοτών από τα πολιτικά κόμματα και τους συνασπισμούς κομμάτων κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου, προκειμένου να εξαλειφθεί το φαινόμενο εξαγοράς ψήφων, κατά το οποίο μέρος του εκλογικού σώματος δωροδοκείται για να στηρίξει ένα συγκεκριμένο πολιτικό κόμμα ή συνασπισμό κομμάτων. Επιπλέον, παραβιάζεται έτσι η ισότητα των ευκαιριών κατά τον εκλογικό αγώνα, διότι το κόμμα ή ο συνασπισμός που τυγχάνει να έχει τέτοιου είδους οικονομική ευχέρεια ευρίσκεται σε ευνοϊκότερη θέση έναντι ενός άλλου που δεν την διαθέτει, με αποτέλεσμα να αλλοιώνεται η λαϊκή βούληση».

Αν τη μετακίνηση των ετεροδημοτών ψηφοφόρων μπορούσαν να την κάνουν μόνο τα κόμματα, τότε θα επικροτούσαμε αβίαστα τους συντάκτες του νομοσχεδίου. Με το μέτρο της απαγόρευσης θα επιτυγχανόταν η εξάλειψη της εξαγοράς ψήφων και μια ισότητα «όπλων» ανάμεσα στις πολιτικές παρατάξεις – κυρίως ανάμεσα στις πλουσιότερες και τις φτωχότερες από αυτές.

Στην πραγματικότητα όμως, με αυτή τη διάταξη του νομοσχεδίου, η μετακίνηση οπαδών και ψηφοφόρων φεύγει από τα χέρια του κόμματος και περνάει στα χέρια της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Κι αυτό γιατί δεν υπάρχει κανένας νόμος που να απαγορεύει τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου σωματείου ή μιας ανεξάρτητης εταιρείας φίλων της μιας ή της άλλης πολιτικής παράταξης, που να λειτουργεί έξω από κάθε κομματική οργανωτική βάση, με οικονομικούς πόρους που δεν θα περνούν από το ταμείο κανενός κόμματος και συνεπώς δεν θα ελέγχονται στη βάση του νόμου για το πολιτικό χρήμα.

Ποιος μπορεί να απαγορεύσει σε αυτό το σωματείο ή σε αυτή την εταιρεία να λαμβάνει ανεξέλεγκτα χρήματα από έναν μεγαλοεπιχειρηματία ή μια μεγάλη επιχείρηση και να τα διαθέτει για να μετακινεί κομματικούς οπαδούς σε συγκεντρώσεις ανά τη χώρα ή να διαθέτει δωρεάν εισιτήρια για τη μετακίνηση ψηφοφόρων; Κανένας.

Ετσι, αν όντως είναι σωστό αυτό που λέει η εισηγητική έκθεση του νομοσχεδίου -και είναι πράγματι σωστό-, ότι η μετακίνηση οπαδών και η χορήγηση εισιτηρίων συνιστά μέθοδο εξαγοράς ψηφοφόρων και παραβίαση της ισότητας των ευκαιριών μεταξύ των πολιτικών φορέων, τότε το νομοσχέδιο δεν εξασφαλίζει την εξάλειψη του φαινομένου, αλλά τη μεταφορά του από τα χέρια των κομμάτων στα χέρια των ισχυρών οικονομικών συμφερόντων.

Το προαναφερόμενο παράδειγμα ιδιωτικοποίησης της μετακίνησης οπαδών και ψηφοφόρων μπορεί να πάρει γενικευμένη εφαρμογή αγκαλιάζοντας όλη τη μέχρι τώρα γνωστή κομματική δραστηριότητα. Μέχρι σήμερα τα κόμματα και οι συνασπισμοί κομμάτων μπορούσαν να έχουν παντού οργανώσεις και γραφεία, το κόστος των οποίων αναλάμβαναν τα ίδια.

Η οικονομική τους δυσπραγία όμως τα τελευταία χρόνια τα αναγκάζει να περιορίζουν αυτή τη δραστηριότητα δραματικά καθώς αδυνατούν να τη χρηματοδοτήσουν. Κανένας όμως δεν εμποδίζει αυτή τη δραστηριότητα να ανθήσει και πάλι σε εντελώς διαφορετική βάση.

Ετσι, δεν θα είναι καθόλου παράξενο αν αύριο δούμε να ξεφυτρώνουν παντού ανεξάρτητες λέσχες κομματικών φίλων διαφόρων πολιτικών αποχρώσεων που θα λειτουργούν αυτοτελώς, που θα υποστηρίζουν φανατικά τον έναν ή τον άλλον πολιτικό φορέα, αλλά δεν θα έχουν την παραμικρή σχέση με τα λογιστικά του (το ταμείο, τα έσοδα και τα έξοδα αυτού του πολιτικού φορέα) και συνεπώς δεν θα εμπίπτουν στις διατάξεις του νόμου περί ελέγχου του πολιτικού χρήματος.

Οργανώσεις… χορηγών

Τέτοιες λέσχες οι οποίες θα μπορούν να χρηματοδοτούνται ανεξέλεγκτα από τα μεγάλα ιδιωτικά συμφέροντα θα παίζουν τον βασικό ρόλο των παλιών τοπικών κομματικών οργανώσεων, χωρίς όμως να ελέγχονται άμεσα από τα κόμματα στα οποία θα αναφέρονται καθώς θα έχουν δική τους καταστατική λειτουργία εγκεκριμένη από τα δικαστήρια στη βάση της νομοθεσίας που αφορά την ίδρυση σωματείων ή άλλων σχετικών φορέων.

Με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνονται δύο βασικές αλλαγές στη λειτουργία του πολιτικού συστήματος: Η πρώτη αφορά τη χωρίς έλεγχο χρηματοδότηση των πολιτικών φορέων από το ιδιωτικό κεφάλαιο.

Η δεύτερη -κι ίσως η πιο σπουδαία- είναι ότι ολόκληρος ο έλεγχος των κομμάτων περνάει στα ιδιωτικά συμφέροντα, αφού οι οργανώσεις τους θα ανεξαρτητοποιηθούν από αυτά και θα ιδιωτικοποιηθούν.

Τι θα είναι επομένως τα νέα κόμματα που θα προκύψουν ως συνέπεια του νομοσχεδίου για το πολιτικό χρήμα; Θα είναι ένας μηχανισμός κορυφής, η βάση του οποίου θα βρίσκεται υπό τον έλεγχο εκείνων των ιδιωτών που θα χρηματοδοτούν τις διάφορες λέσχες και τα σωματεία κομματικών φίλων που θα δημιουργηθούν.

Πρόκειται για τη ριζικότερη τομή που έχει γίνει στο πολιτικό σύστημα από την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους έως σήμερα.