Του Χρήστου Παναγιωτόπουλου*

Μια δυσάρεστη εικόνα αντίκρισαν όσοι ήλπιζαν κι επιθυμούσαν να είναι τα καταστήματα ανοιχτά την Κυριακή. Σχεδόν κανένα κατάστημα δεν άνοιξε, με εξαίρεση τα καφέ και ορισμένους φούρνους που είναι σε κεντρικά σημεία της πόλης. Ακόμη και καταστήματα που είχαν παραμείνει ανοιχτά τις προηγούμενες Κυριακές, καθώς οι ιδιοκτήτες τους ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα της συγκυβέρνησης, ελπίζοντας ότι θα υπάρχει εμπορική κίνηση και εκμεταλλευόμενοι το κλειστό κατάστημα της διπλανής πόρτας, αυτή την Κυριακή δεν άνοιξαν.

Δεν είναι μόνο η ιδιαιτερότητα της περιόδου του Αυγούστου, όπου ο κόσμος σε πολύ μεγάλο βαθμό έχει φύγει. Κυρίως οφείλεται στο γεγονός ότι και αυτοί που άνοιξαν τα καταστήματά τους τις προηγούμενες Κυριακές είδαν να μην ανεβαίνει όσο περίμεναν ο τζίρος τους. Αρκετοί από τους καταστηματάρχες που βιάστηκαν να ανοίξουν είδαν τα έξοδά τους να είναι περισσότερα από τα έσοδα της ημέρας.

Ντόμινο

Εάν επιβληθεί η κατάργηση της κυριακάτικης αργίας και η απελευθέρωση της αγοράς, αυτό είναι βέβαιο ότι θα συμπαρασύρει και άλλους κλάδους να εργάζονται την Κυριακή και με αυτόν τον τρόπο η κατάκτηση της πενθήμερης και της εξαήμερης εργασίας θα πάει περίπατο. Η αγορά μαστίζεται από την κρίση και πολλά μαγαζιά κλείνουν, γιατί ο κόσμος δεν έχει χρήματα για να κινηθεί και να ψωνίσει κι όχι γιατί δεν φτάνουν οι ώρες και οι ημέρες.

Οι εργαζόμενοι στο εμπόριο είναι διπλά χαμένοι. Οχι μόνο για την υπερεκμετάλλευση που υφίστανται, αφού καταπατάται η εργατική νομοθεσία και πολλοί εργοδότες δεν πληρώνουν προσαυξημένο το μεροκάματο της Κυριακής, αλλά και γιατί τους στερούν το δικαίωμα στην ξεκούραση, στην ελευθερία να ορίσουν τη ζωή τους έστω μια μέρα την εβδομάδα όπως οι ίδιοι θέλουν, στην οικογενειακή και κοινωνική συνοχή και στην αξιοπρεπή ζωή με δικαιώματα.

Βάσιμες υποψίες

Σήμερα, 104 χρόνια μετά την καθιέρωση της κυριακάτικης αργίας, η συγκυβέρνηση στην εποχή της καπιταλιστικής κρίσης και των μνημονίων θέλει πάση θυσία να ανοίξει τα μαγαζιά, για να λειτουργήσει -λέει- ο ανταγωνισμός! Οι εργαζόμενοι αντιδρούν, αφού βλέπουν τις εργασιακές σχέσεις να κατεδαφίζονται και το κοινωνικό κράτος να καταρρέει… Δικαιολογημένα φοβούνται όχι μόνο για την κατάργηση της κυριακάτικης αργίας, αλλά και για την κατάργηση του πενθήμερου.

Είναι στο χέρι της κοινωνίας, των συνδικάτων και των ενεργών πολιτών να αντιδράσουν και να μην επιτρέψουν να επιβληθεί μια εργασιακή και κοινωνική ζούγκλα. Είναι στο χέρι μας να κάνουμε μποϊκοτάζ στα καταστήματα που ανοίγουν την Κυριακή και να μην ψωνίζουμε. Ολοι μαζί μπορούμε να τους ανατρέψουμε και να μην επιτρέψουμε να μας γυρίσουν στον κοινωνικό και εργασιακό μεσαίωνα.

…………………………………………………………………………………..

* Πρόεδρος Σωματείου Εργαζομένων Δήμου Βύρωνα

……………………………………………………………………………………..

Δεν σταματούν οι κινητοποιήσεις

Συνεχίζονται οι κινητοποιήσεις ενάντια στο άνοιγμα των καταστημάτων όλες τις Κυριακές του χρόνου με το «Συντονιστικό δράσης ενάντια στην κατάργηση της κυριακάτικης αργίας και τα απελευθερωμένα ωράρια» να πραγματοποιεί χθες το πρωί για πέμπτη συνεχόμενη Κυριακή παρέμβαση στην οδό Ερμού. Κύριο σύνθημα της παρέμβασης ήταν το: «Ούτε 52, ούτε κι 7, ποτέ την Κυριακή τα μαγαζιά ανοιχτά».

Τα μέλη του Συντονιστικού συζήτησαν με τους εργαζομένους στα ανοικτά καταστήματα και μοίρασαν ενημερωτικά κείμενα, ενώ το βράδυ οι «Εργαζόμενοι-εργαζόμενες στον χώρο του εμπορίου» είχαν συνάντηση στα γραφεία της ΟΛΜΕ. Και πάλι τα περισσότερα καταστήματα παρέμειναν κλειστά, με εξαίρεση αυτά που ανήκουν σε μεγάλες αλυσίδες.

«Αδικος κόπος, ο κόσμος κοιτάζει περισσότερο και δεν αγοράζει», δηλώνει στην «Εφ.Συν» εργαζόμενη σε κατάστημα ειδών ρουχισμού επί της οδού Ερμού, με άλλους καταστηματάρχες να είναι πιο επιφυλακτικοί και να περιμένουν τον Σεπτέμβριο, όταν θα κινείται περισσότερος κόσμος στο κέντρο της Αθήνας, για να κρίνουν την αποτελεσματικότητα του μέτρου. Η συγκέντρωση ήταν μικρότερη σε μέγεθος από τις προηγούμενες και λόγω θέρους.

Μ.-Α. Κωνσταντόπουλος

………………………………………………………………………………….

Διέγραψαν μια εργατική νίκη 104 χρόνων

Το αίτημα των εργαζομένων για την καθιέρωση της αργίας της Κυριακής άρχισε να προωθείται κατά τα τέλη του 19ου αιώνα. Την 25η Απριλίου 1899 έγιναν στην Αθήνα δύο συγκεντρώσεις: των εργατών στο δημαρχείο και των εμποροϋπαλλήλων στην αίθουσα του συλλόγου τους. Στην πρώτη συντάχθηκε ψήφισμα υπέρ της «Κυριακής αργίας», το οποίο την επόμενη ημέρα επιτροπή εργατών το επέδωσε στον τότε πρωθυπουργό και υπουργό των Εσωτερικών Γ. Θεοτόκη.

Στη δεύτερη μίλησε στους συγκεντρωμένους ο τμηματάρχης της Δημόσιας Οικονομίας του υπουργείου Εσωτερικών, Ηλίας Λιακόπουλος, τόσο για την ανάγκη καθιέρωσης της αργίας της Κυριακής όσο και για τις νομοθετικές ρυθμίσεις που είχαν γίνει για το ζήτημα αυτό στα άλλα κράτη (Αγγλία, Ελβετία, Νορβηγία κ.α.). Ο ομιλητής τόνισε ότι η σχόλη της Κυριακής ήταν αναγκαία για διάφορους λόγους. Την επέβαλλαν:

1. Λόγοι υγείας, διά την ανάπαυσιν των νεύρων και του σώματος.

2. Λόγοι πνευματικής αναπτύξεως διά της μελέτης και των ακροαμάτων.

3. Λόγοι ψυχικής βελτιώσεως διά της εκπληρώσεως των θρησκευτικών καθηκόντων.

4. Λόγοι κοινωνικής μορφώσεως διά της αναπτύξεως κοινωνικών σχέσεων.

5. Λόγοι οικογενειακής ανάγκης.

6.Λόγοι εξανθρωπισμού, «διότι η αέναος εργασία φέρει την ιδέα του ανδραπόδου».

7. Χάριν αυτής της προαγωγής του επαγγέλματος, διότι ο ζήλος προς εργασία μετά την αργία θα είναι μεγαλύτερος (εφημερίδα «Εμπρός», φύλλο της 27ης Απριλίου 1899).

Πάνε 104 χρόνια από τότε που άρχισε να εφαρμόζεται στην Ελλάδα η κυριακάτικη αργία. Η κυβέρνηση Κυριακούλη Μαυρομιχάλη ψήφισε ειδικό νόμο για την καθιέρωση της Κυριακής ως αργίας, ο οποίος δημοσιεύτηκε στα τέλη Δεκεμβρίου 1909 και άρχισε να εφαρμόζεται την πρώτη Κυριακή του νέου χρόνου, στις 4 Ιανουαρίου 1910. Η καθιέρωση της κυριακάτικης αργίας έναν αιώνα πριν ήταν το πρώτο μέτρο εργατικής νομοθεσίας που ψηφίστηκε στην Ελλάδα.

Εκείνη τη χρονιά μάλιστα εφαρμόστηκε –για πρώτη φορά– και ο θεσμός των εφημερευόντων φαρμακείων, ενώ το πρόστιμο για όσους θα άνοιγαν τις επιχειρήσεις τους ανερχόταν σε 500 δραχμές και για τους ενδεείς προβλεπόταν κράτηση μέχρι 30 ημέρες. Από την εφαρμογή του νόμου εξαιρέθηκαν οι δημόσιοι υπάλληλοι, οι οποίοι έπρεπε να εργάζονται κανονικά!

Το ζήτημα της κυριακάτικης αργίας το έθεταν επί τάπητος κυρίως οι εργατικές διεκδικήσεις –οι οποίες αποτελούσαν συνήθως και την κινητήρια δύναμη πίσω από τις συμφωνίες μεταξύ των εργοδοτών τους. Και ο εμπορικός σύλλογος της εποχής έθετε τέτοιο αίτημα. Στην Αθήνα η διαμάχη επικεντρώθηκε ιδίως στα «εμπορικά» καταστήματα (ένδυσης, υπόδησης κ.λπ.) των κεντρικών δρόμων, με σημαντικότερες κινητοποιήσεις αυτές του 1890, του 1891 (απεργία) και του 1896, καθώς και στους τυπογράφους (1882 και 1909-1910), στους ζαχαροπλάστες (1896 και 1899), στους κουρείς (1894, 1902 και 1903), στους αρτοποιούς (1879, 1904-1905 κ.ε.) και λίγο πριν από το 1909 στα παντοπωλεία.

Δεν θα πρέπει να παραβλέψει κανείς ότι η τήρηση της αργίας με βάση τις χριστιανικές επιταγές παρέμενε ζωντανή ως πρακτική σε πολλούς βιοτεχνικούς κλάδους και σε εργοστάσια, σε γενικές γραμμές όμως είχε ατονήσει κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα στην Ελλάδα. Σε επιμέρους πόλεις και κλάδους επιτυγχάνονταν συχνά λιγότερο ή περισσότερο βραχύβιες συναινέσεις για το κλείσιμο των καταστημάτων τις Κυριακές, αρκούσε όμως η πεισματική άρνηση ελάχιστων επαγγελματιών να συμμετάσχουν στο κλείσιμο για να ναυαγήσουν οι σχετικές προσπάθειες. Στις αρχές του 20ού αιώνα είχε γίνει πια συνείδηση ότι δεν θα μπορούσε να επιτευχθεί μια μόνιμη «συνεννόηση κυρίων» και απαιτούνταν νομοθετική ρύθμιση.

XΡ.ΠΑΝ.