Της Φεβρωνίας Παντελή
Τον πιο άμεσο τρόπο επέλεξε η ομάδα του συλλόγου για την προστασία θαλάσσιας χελώνας ΑΡΧΕΛΩΝ προκειμένου να στείλει ένα ακόμα μήνυμα περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης, ένα SOS με εκπαιδευτικό μα και… εορταστικό χαρακτήρα. Για την ακρίβεια, δεν χρειάστηκαν παρά μερικά δευτερόλεπτα –τόσα όσα χρειάστηκε και η χελώνα καρέτα καρέτα με το όνομα «Ελευθερία», προκειμένου να επιστρέψει στο φυσικό της περιβάλλον, μακριά από το οποίο είχε παραμείνει τους δέκα τελευταίους μήνες.
Η θάλασσα του Ρεθύμνου έμοιαζε με μαγνήτη για την ενήλικη θηλυκή χελώνα που τον περασμένο Αύγουστο είχε εντοπιστεί τραυματισμένη –με χτυπήματα στο κεφάλι, στον λαιμό και στο καβούκι της– σε κάποια παραλία της Αχαΐας στην Πελοπόννησο και είχε μεταφερθεί στο Κέντρο Διάσωσης Θαλάσσιων Χελωνών του συλλόγου ΑΡΧΕΛΩΝ στη Γλυφάδα. Η φαρμακευτική αγωγή που της χορηγήθηκε, η φροντίδα και η αγάπη που εισέπραξε από τους εθελοντές του κέντρου έκαναν για μια ακόμα φορά το μικρό τους θαύμα. Και κάπως έτσι, η… σύγχρονη απόγονος των δεινοσαύρων, με βάρος 35 κιλά και μήκος καβουκιού περί τα 70 εκατοστά, είχε την ευκαιρία να επιστρέψει στο φυσικό της περιβάλλον, στη θάλασσα, όπου και ανήκει.
Την επιστροφή της «Ελευθερίας» στο νερό παρακολούθησαν δεκάδες κόσμου που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα των εθελοντών του συλλόγου, συμμετέχοντας στο μεγάλο… eco-friendly πάρτι που στήθηκε προς τιμήν της, με την υποστήριξη του Γραφείου Τουρισμού του Δήμου Ρεθύμνης, των ξενοδοχείων Porto Rethymno και Rithymna Beach του ομίλου Aquila Hotels & Resorts και της σχολή καταδύσεων Evelin Divers. Παρόντες στην εκδήλωση και ο δήμαρχος Ρεθύμνης Γιώργος Μαρινάκης με την αντιδήμαρχο Τουρισμού- Πολιτισμού Πέπη Μπιρλιράκη.
Ως σημείο απελευθέρωσης επελέγη η παραλία μπροστά από το ξενοδοχείο Aquila Porto Rethymno, ενώ αντί για τον καθιερωμένο… πυροβολισμό της εκκίνησης, ήταν το ζεστό χειροκρότημα που έδωσε το «σύνθημα» για να (ξανα)ξεκινήσει η κούρσα της ζωής. Στη διάρκεια της εκδήλωσης, μάλιστα, οι άνθρωποι του συλλόγου ΑΡΧΕΛΩΝ είχαν μία ακόμα ευκαιρία να μεταδώσουν μηνύματα για την προστασία της θαλάσσιας χελώνας –η καρέτα καρέτα είναι το πλέον απειλούμενο είδος της– αλλά και να συγκεντρώσουν δωρεές που θα τους βοηθήσουν να καλύψουν τα έξοδα επισκευής της μίας εκ των δύο κατεστραμμένων δεξαμενών «επανένταξης» του Κέντρου Διάσωσης –του χώρου στον οποίο γίνεται η τελική προετοιμασία πριν από την επιστροφή των χελωνών στη θάλασσα και ο οποίος αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της διαδικασίας της θεραπείας τους.
Τον Αύγουστο συμπληρώνονται εννέα χρόνια λειτουργίας του Περιβαλλοντικού Σταθμού και Σταθμού Α' Βοηθειών του Συλλόγου στο Παγκαλοχώρι του Δήμου Αρκαδίου στο Ρέθυμνο, που ιδρύθηκε το 2005 στο πλαίσιο του προγράμματος LIFE Nature για τη μείωση της θνησιμότητας των θαλάσσιων χελωνών. Κι όπως μας λένε οι άνθρωποι του συλλόγου, η ενημέρωση και η περιβαλλοντική εκπαίδευση του κόσμου στην Κρήτη μοιάζει σήμερα περισσότερο από ποτέ επιτακτική ανάγκη. Υποστηρίζουν ότι ο πληθυσμός της καρέτα καρέτα στην περιοχή κινδυνεύει ιδιαίτερα, με τις φωλιές στο Ρέθυμνο να εμφανίζονται μειωμένες κατά 6% (και στα Χανιά κατά 4%). Αν αναλογιστεί κάποιος ότι η Κρήτη αποτελεί τον τρίτο σημαντικότερο βιότοπο του είδους στην Ελλάδα και στη Μεσόγειο –μετά τη Ζάκυνθο και τον Κυπαρισσιακό κόλπο– είναι εύκολο να αντιληφθεί τον λόγο που οι φιλοζωικές οργανώσεις εκπέμπουν SOS. Και το πόσο ζωτικής –κυριολεκτικά– σημασίας μπορεί να αποδειχθεί η δημιουργία τριών σταθμών ενημέρωσης στην Κρήτη (στο παλιό λιμάνι στα Χανιά, στην πόλη του Ρεθύμνου και στα Μάταλα), όπου πάνω από 100.000 άνθρωποι ετησίως λαμβάνουν έντυπα σε διάφορες γλώσσες και πληροφορίες για την καρέτα καρέτα και τους κινδύνους που την απειλούν.
Πέρυσι, τέτοιες μέρες περίπου, μας θυμίζουν ότι είχε ελευθερωθεί στη θάλασσα του Πύργου Ψηλονέρου του νομού Χανίων η «Μαρίνα», η οποία για έξι ολόκληρα χρόνια είχε φιλοξενηθεί στο κέντρο περίθαλψης του συλλόγου ΑΡΧΕΛΩΝ στη Γλυφάδα, με τη φαρμακευτική της αγωγή να έχει κοστίσει συνολικά 10.000 ευρώ. Η περίπτωση της συγκεκριμένης θηλυκής χελώνας, που είχε εντοπιστεί το 2007 στα Χανιά, είχε καταπιεί αγκίστρι και έφερε βαθύ χτύπημα στο κεφάλι κάτω από το δεξί της μάτι (που τελικά το έχασε) είχε χαρακτηριστεί ιδιαιτέρως δύσκολη –ενδεχομένως και μη αναστρέψιμη. Παρέμεινε σε κώμα για αρκετά χρόνια, ενώ για αρκετούς ακόμη μήνες δεν μπορούσε να τραφεί μόνη της. Παρ’ όλα αυτά, τελικά τα κατάφερε να επιστρέψει κι εκείνη στο φυσικό της περιβάλλον –εκείνο που μοιράζεται με το δικό μας, ευρισκόμενο σε θέση καταλυτικής ισχύος, είδος.
Με αριθμούς
Στην Κρήτη ο ΑΡΧΕΛΩΝ δραστηριοποιείται σε περίπου 21 χλμ. παραλίας (12 χλμ. στην περιοχή του Ρεθύμνου, 5 χλμ. στον Κόλπο Χανίων και 4 χλμ. στον Κόλπο της Μεσαράς). Ο σύλλογος μεριμνά για την υλοποίηση προγραμμάτων που ακολουθούν το κλασικό τρίπτυχο «προστασία των φωλιών – καταγραφή της αναπαραγωγικής δραστηριότητας – περιβαλλοντική αφύπνιση του κοινού».
Στην Ελλάδα καταγράφονται σε ετήσια βάση περίπου 500 περιπτώσεις νεκρών και 50 τραυματισμένων θαλασσίων χελωνών. Κύριες αιτίες είναι εμπλοκή σε αλιευτικά εργαλεία, η κατάποση πλαστικών, τα χτυπήματα από προπέλες σκαφών, ενώ άκρως ανησυχητικό μοιάζει ότι τα τελευταία χρόνια το 1/3 των απωλειών τους εμφανίζεται να οφείλεται σε ηθελημένη θανάτωση.
Ο συνολικός πληθυσμός της καρέτα καρέτα στην Ελλάδα πριν από 80 χρόνια έφτανε τα 50.000 άτομα. Σήμερα εκτιμάται ότι μετά βίας αγγίζει τα 5.000.
