Της Φεβρωνίας Παντελή
Οι αριθμοί ίσως και να σοκάρουν –όπως συχνά συμβαίνει με την πραγματικότητα. Υπολογίζεται όμως ότι, κάθε χρόνο, ο όγκος των πετρελαιοειδών αποβλήτων και καταλοίπων που παράγονται από καράβια ή βιομηχανίες στην Ελλάδα φτάνει τους 200.000 τόνους. Κι ένα σημαντικό του κομμάτι καταλήγει δίχως καμία επεξεργασία ή τύψη στη θάλασσα.
Με δεδομένα τα παραπάνω, η ανάγκη για την ανάπτυξη και εφαρμογή μιας νέας φόρμουλας συλλογής, διαλογής και διαχείρισης των πετρελαιοειδών αποβλήτων και καταλοίπων έμοιαζε επιτακτική. Ετσι, πριν από τρία περίπου χρόνια, τον Σεπτέμβριο του 2011 η ΑΝΕΚ LINES, η CYCLON HELLAS και η Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης πήραν την απόφαση να αναπτύξουν και να υλοποιήσουν το συγχρηματοδοτούμενο από τη Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στο πλαίσιο του Προγράμματος LIFE+, έργο ELINA. Ο… πλήρης τίτλος του είναι «Ολοκληρωμένη Πράσινη Διαχείριση Πετρελαιοειδών Αποβλήτων και Καταλοίπων με βάση τον Κύκλο Ζωής» και, για να παρουσιαστούν τα ώς τώρα αποτελέσματά του, διοργανώθηκε πριν από μερικές ημέρες ειδική ενημερωτική ημερίδα στα κεντρικά γραφεία της ΑΝΕΚ στην Κρήτη.
«Στόχος είναι», μας πληροφορεί ο τεχνικός διευθυντής της ναυτιλιακής εταιρείας της Κρήτης, Γιάννης Βαβουλές, «όπως, στο πλαίσιο του προγράμματος, η εταιρεία παραδίδει ετησίως τουλάχιστον 80 τόνους πετρελαιοειδών αποβλήτων, χωριστά από οποιοδήποτε άλλο ρεύμα αποβλήτων, στα λιμάνια υποδοχής των πλοίων της. Μέχρι στιγμής, η παραγωγή από δύο μόνο πλοία της εταιρείας –το OLYMPIC CHAMPION και το HELLENIC SPIRIT, στα οποία έγιναν οι απαιτούμενες μηχανολογικές επεμβάσεις στο πλαίσιο που ορίζει η Διεθνής Σύμβαση Προστασίας από τη Θαλάσσια Ρύπανση– έχει υπερκαλύψει τους στόχους αυτούς, καθώς συλλέγονται και παραδίδονται από την ΑΝΕΚ LINES περίπου 100 τόνοι ετησίως. Υπολογίζουμε ότι η επέκταση αυτών των τροποποιήσεων σε περισσότερα πλοία της εταιρείας θα ξεπεράσει στο πολλαπλάσιο τους αρχικούς περιβαλλοντικούς στόχους».
Από την πλευρά του, ο Χριστόδουλος Καραβασίλης, προϊστάμενος του τεχνικού τμήματος της CYCLON, η οποία δραστηριοποιείται στη βιομηχανική παραγωγή λιπαντικών, στο λιανικό εμπόριο πετρελαιοειδών προϊόντων και στην παραγωγή και πώληση συσκευασμένων λιπαντικών, μας εξηγεί γιατί η χωριστή συλλογή των αποβλήτων είναι επιτακτική ανάγκη. «Σε συνεργασία της εταιρείας μας και του εργαστηρίου μας με το Πανεπιστήμιο της Κρήτης, το Πανεπιστήμιο Πατρών και το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, διαπιστώσαμε ότι μέσα στα χρησιμοποιημένα λιπαντικά υπάρχουν άλλα πετρελαιοειδή και προσμείξεις. Ετσι σχεδιάσαμε το έργο ELINA, το οποίο η Ευρωπαϊκή Ενωση βρήκε πολύ ενδιαφέρον. Σημειώστε ότι η ανάμιξη των υλικών δυσχεραίνει τη διεργασία της ανακύκλωσής τους –κατά κάποιον τρόπο, το πετρέλαιο θα λέγαμε πως «κόβει την τύχη» στο λιπαντικό, τόσο στην αναγέννηση όσο και στην επαναδιύλισή του. Ετσι, έπειτα από μελέτες και διαβουλεύσεις και με άλλους διαχειριστές αποβλήτων στην Ελλάδα, σχεδιάστηκε αυτή η πιλοτική εφαρμογή σε πλοία της ΑΝΕΚ, ώστε να διαχωρίζονται τα απόβλητα ανάλογα με την πηγή τους. Τα οφέλη είναι η συλλογή πολύτιμων πρώτων υλών, που αν ανακυκλωθούν δίνουν λιπαντικά και καύσιμα που η Ελλάδα στην παρούσα φάση τα εισάγει. Επιτυγχάνουμε με άλλα λόγια –και πέρα από τα αυτονόητα περιβαλλοντικά οφέλη- μείωση των εισαγωγών, εξοικονόμηση χρημάτων αλλά και δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Εξίσου σημαντική παράμετρος είναι και η ποιότητα των προϊόντων που λαμβάνουμε. Η ανακύκλωση πρέπει να είναι ανταγωνιστική και καλή ποιότητας, βασισμένη σε σύγχρονες τεχνολογίες».
Την πεποίθηση ότι η καινοτομία δύναται να σημαίνει (και) οικονομία, μοιράζεται και η Σταυρούλα Παπαθεοχάρη, από την Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης, που έχει επικεντρωθεί στη διάδοση του ELINA, μέσω forum διαλόγου, με τη συμμετοχή εταιρειών και δημοσίων αρχών, ώστε να εξεταστεί μια εθνική στρατηγική διαχείρισης τέτοιων αποβλήτων –έχει ήδη προταθεί η ένταξη των πετρελαιοειδών αποβλήτων και καταλοίπων στον εθνικό σχεδιασμό διαχείρισης αποβλήτων, με στόχο τη δημιουργία ενός εθνικού συστήματος ανακύκλωσης στα πρότυπα εκείνου των αποβλήτων λιπαντικών ελαίων. «Τα πλοία πληρώνουν για τη διαχείριση των αποβλήτων τους σύμφωνα με τον όγκο τους. Η χωριστή συλλογή σημαίνει αυτομάτως τη μείωση της ποσότητας και κατ' επέκταση εξοικονόμηση σημαντικού κόστους για τις εταιρείες», θα πει η κ. Παπαθεοχάρη. «Ταυτόχρονα, αν αυτό το απόβλητο είναι σε μια κατάσταση όπου από την αναγέννησή του υπάρχει οικονομικό όφελος, η μοναδιαία τιμή θα είναι πολύ χαμηλότερη από αυτή ενός υλικού που, στην παρούσα φάση, όχι μόνο είναι επικίνδυνο, μα και πρέπει να τύχει συγκεκριμένης διαχείρισης ώστε να καταστραφεί με ασφάλεια».
Τα πράγματα, βέβαια, κάθε άλλο παρά απλά είναι. Η σημαντικότερη δυσκολία στην εφαρμογή του ELINA στη ναυτιλία, μας λένε οι άνθρωποι της ΑΝΕΚ, είναι ότι τα παλαιότερα πλοία, στην πλειονότητά τους, δεν διαθέτουν χωριστή δεξαμενή για τη συλλογή των πετρελαιοειδών καταλοίπων από το υγρό μείγμα «καταλοίπων–νερού». Κι είναι πιθανό να μην υπάρχει χώρος διαθέσιμος για την κατασκευή τέτοιων δεξαμενών στα μηχανοστάσια. Δηλώνουν ωστόσο αισιόδοξοι. Και φιλοδοξούν να εξελίξουν και να επεκτείνουν το πρόγραμμα ELINA, ενώ ήδη η CYCLON πατάει και… στη στεριά πόδι, με την πιλοτική, σε πρώτη φάση, συλλογή πετρελαιοειδών αποβλήτων από βιομηχανίες σε όλη τη χώρα.
