Λυπάμαι, αλλά θα διαφωνήσω ριζικά με το άρθρο του Α. Αναστασόπουλου «Τα βιολογικά δεν είναι και υγιεινά» για τους εξής λόγους:
Πρώτα πρώτα ο τίτλος δεν ανταποκρίνεται στο περιεχόμενο του άρθρου: Η φράση «κάποια φυτικά [εννοεί οργανικά λιπάσματα] που χρησιμοποιούνται στις βιολογικές καλλιέργειες είναι δηλητήρια» υπονοεί ότι υπάρχουν και άλλα που δεν είναι δηλητήρια. Δεν διευκρινίζει όμως: κυριαρχούν τα δηλητήρια ή τα αθώα; Ενώ λοιπόν ο τίτλος υποδηλώνει σαφώς ότι τα βιολογικά (γενικά) δεν είναι υγιεινά, έρχεται το περιεχόμενο να μετριάσει κάπως τις εντυπώσεις. Υπάρχουν όμως αναγνώστες που διαβάζουν μόνο τους τίτλους. Και ο τίτλος αυτός αντιστρέφει την πραγματικότητα, θεωρώ ότι είναι απαράδεκτος. Αλλωστε, ως προς αυτά τα κάποια, ο κοινός νους λέει: «ωραία, αν κάποια είναι δηλητήρια, ας απαιτήσουμε να αποσυρθούν. Δεν μπορεί όμως τα λίγα να δυσφημούν ολόκληρο τον τομέα της βιολογικής γεωργίας. Εκτός πια κι αν η πλειονότητα των οργανικών λιπασμάτων και πρακτικών είναι δηλητήρια, πράγμα που ωστόσο κανένας δεν το ’χει ισχυριστεί μέχρι τώρα» (εκτός από τον Α. Αναστασόπουλο;).
Δεύτερον, η άποψη ότι η χημική γεωργία μπορεί να σώσει τον πλανήτη από την πείνα -που είναι αποτέλεσμα του υπερπληθυσμού- αμφισβητείται σήμερα έντονα. Ειδικοί επιστήμονες υποστηρίζουν ότι η βιολογική γεωργία μπορεί να διαθρέψει σήμερα πληθυσμό 11,3 δισ. και ότι η πείνα οφείλεται σε προβλήματα κατανομής, που κι αυτά με τη σειρά τους οφείλονται στην απληστία των πολυεθνικών, τα χρηματιστηριακά παιχνίδια και λοιπά συμπτώματα μιας αρρωστημένης παγκόσμιας οικονομίας (βλ. seeds of death, youtube). Οσο για τα χημικά λιπάσματα, αν έχει αποδειχτεί ότι κάποια από αυτά είναι ακίνδυνα, ας επιτραπεί η χρήση τους.
Παράδειγμα τραγικό για τα κατορθώματα της χημικής γεωργίας, και δη των μεταλλαγμένων, η καταστροφή χιλιάδων αγροτών στην Ινδία, πολλοί από τους οποίους αυτοκτόνησαν. Πλήθος άλλων παρόμοιων περιπτώσεων, αλλά κυρίως η καταστροφή των εδαφών, έχουν ξεσηκώσει θύελλα αμφισβήτησης της χημικής γεωργίας.
Τρίτον, τα λόγια και τα έργα του Μπόρλογκ αφορούν ένα μάλλον μακρινό για τα σημερινά δεδομένα παρελθόν (44 χρόνια). Αρα κάποια από αυτά θα ’χουν σήμερα αναθεωρηθεί. Κανένας δεν είναι αλάθητος, ακόμα κι αν είναι νομπελίστας, ακόμα κι αν είναι «ο μεγαλύτερος ήρωας που πάτησε το πόδι του στον πλανήτη μας» (!) (παρεμπιπτόντως, 6,6 δισ. δεν είναι καλά καλά σήμερα ο πληθυσμός του πλανήτη, όχι το 1970. Κάποιο λάθος έκανε ο Μπόρλογκ ή ο Α.Α.).
Συμπερασματικά: Το ζήτημα είναι πάρα πολύ σοβαρό για να συρρικνώνεται σε ένα δίστηλο της εφημερίδας σας. Υπάρχουν επιστήμονες που πιστεύουν ότι αφορά την ίδια την επιβίωση της ανθρωπότητας, αν όχι της ζωής γενικά πάνω σ’ αυτόν τον πλανήτη. Προτείνω λοιπόν στην «Εφ.Συν.» να ανοίξει έναν μεγάλο δημόσιο διάλογο, συνοδευόμενο από οπτικοακουστικό υλικό, και να δώσει βήμα σ’ όλες τις απόψεις, ακόμα κι εκείνες που εξυπηρετούν τα μεγάλα συμφέροντα.
Ανδρέας Δάνος
ΥΓ. Επειδή είμαι ένθερμος φίλος της εφημερίδας και επειδή θεωρώ ότι το ως άνω άρθρο την εκθέτει, δεν θα ήθελα να δημοσιευτεί η επιστολή μου αυτή, εκτός αν εσείς το κρίνετε σκόπιμο.
…………………………………………….
Απάντηση του Α. Αναστασόπουλου:
Θα συμφωνήσω απόλυτα μαζί σας ότι ο τίτλος δεν είναι σωστός και στόχος μου δεν ήταν να πω ότι τα βιολογικά προϊόντα είναι ανθυγιεινά, όπως φαίνεται και μέσα από το κείμενό μου. Είναι πολλές οι περιπτώσεις (χωρίς αυτό να είναι καθολικός νόμος) που -σύμφωνα με έρευνες των ανά τον κόσμο ελεγκτικών επιτροπών τροφίμων- είναι κλάσεις ανώτερα από τα συμβατικά λαχανικά. Στην περίπτωση του κρέατος, είναι σχεδόν βέβαιο ότι το βιολογικό σημαίνει ποιοτικότερο. Ειδικότερα στο ζήτημα των λιπασμάτων, όπως το θίγετε, αυτό ακριβώς ήθελα να επικοινωνήσω, ότι τα αβλαβή για την υγεία (και για το περιβάλλον τις περισσότερες φορές) κυριαρχούν και στις δύο κατηγορίες. Από εκεί και πέρα, οι έρευνες του Πανεπιστημίου της Μινεσότα και της Πόλης του Μεξικού, το 2013, συμφωνούν πως η βιολογική καλλιέργεια δεν μπορεί να δώσει φαγητό σε ολόκληρο τον πλανήτη (7,25 δισ. άνθρωποι), στην παρούσα φάση, αν και υπολογίζεται ότι θα είναι εφικτό μέχρι το 2030. Πρόθεσή μου δεν ήταν να αφορίσω την οργανική γεωργία. Το βασικό σημείο του κειμένου μου ήταν η απαίτηση ενός εκατομμυρίου Ευρωπαίων πολιτών να απαγορευτούν οι χημικές καλλιέργειες. Φαντάζομαι ότι σε αυτό το σκέλος συμφωνούμε ότι οφείλουμε να δώσουμε στους συμπολίτες μας το δικαίωμα της επιλογής.
