Του Κώστα Τσάβαλου
Στη δίνη των κυρώσεων κατά της Ρωσίας στροβιλίζονται οι ελληνικές εξαγωγές, οι οποίες δέχονται ακόμα ένα ισχυρό πλήγμα, με αποτέλεσμα να επιταχύνεται ο κατήφορος που έχουν πάρει τους τελευταίους μήνες, υπονομεύοντας τις προοπτικές επιστροφής της οικονομίας σε θετικό πρόσημο. Η καλή τουριστικά φετινή χρονιά και οι αυξημένες εισπράξεις μαζί με τη ναυτιλία δεν φτάνουν για να αναπληρώσουν τις απώλειες από την εξαγωγική κατρακύλα και να επιταχύνουν την αποκλιμάκωση της ύφεσης. Ο στόχος για αύξηση του ΑΕΠ κατά 0,6% το τρέχον έτος τίθεται πλέον εν αμφιβόλω μετά το ξεθώριασμα του «εξαγωγικού ονείρου» και το ρωσικό εμπάργκο.
Η «ατμομηχανή» των εξαγωγών ξεμένει από καύσιμα μετά μάλιστα την πρωτοφανή βουτιά του 20,8% της αξίας τους τον περασμένο Μάιο και την πτώση τους κατά 8,3% τον ίδιο μήνα, η οποία σωρευτικά συνεπάγεται επιστροφή στα προ τριετίας επίπεδα. Η περιλάλητη ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας λόγω μείωσης του εργατικού κόστους αποδείχτηκε «φούσκα» στο πλαίσιο της μνημονιακής προπαγάνδας. Εντονο προβληματισμό προκαλεί δε η σημαντική υποχώρηση των εξαγωγών προς τις τρίτες χώρες, η οποία είναι μεγαλύτερη από την αντίστοιχη προς τις χώρες-μέλη της Ε.Ε. Για πρώτη φορά τα τελευταία χρόνια το μερίδιο των εξαγωγών προς τις χώρες της Ε.Ε. ξεπερνάει αυτό των τρίτων χωρών σε επίπεδο συνολικής αξίας εξαγωγών.
Το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών
Στην παρούσα συγκυρία, ο τουρισμός είναι ο κλάδος που ανθίσταται κόντρα στις αρνητικές εξελίξεις, συγκρατώντας το έλλειμμα στις διεθνείς συναλλαγές της χώρας. Τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος δείχνουν ότι το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών της ελληνικής οικονομίας κατά το πρώτο εξάμηνο του 2014 μειώθηκε κατά 53,9% σε σχέση με το αντίστοιχο περυσινό διάστημα. Η εξέλιξη αυτή αποδίδεται στην αύξηση των εσόδων από τον τουρισμό και τη ναυτιλία, καθώς και στις υψηλότερες κοινοτικές εισροές. Στον αντίποδα, αρνητική επίπτωση είχε η αύξηση των εισαγωγών που προήλθε κυρίως από τις εισαγωγές πλοίων. Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών διαμορφώθηκε στο πρώτο εξάμηνο του 2014 στο 1,1 δισ. ευρώ (ή περίπου 0,6% του ΑΕΠ), από 2,4 δισ. ευρώ που ήταν την ίδια περίοδο του 2013.
Ο τουρισμός και η ναυτιλία… διέσωσαν την κατάσταση στο υπό εξέταση διάστημα. Οι εισπράξεις από τον τουρισμό έφτασαν στα 3,9 δισ. ευρώ από 3,4 δισ. ευρώ πέρυσι στο πρώτο εξάμηνο, καταγράφοντας άνοδο 13,4%. Μάλιστα, για πρώτη φορά τον Ιούνιο ο ρυθμός αύξησης των εσόδων ήταν μεγαλύτερος από τον ρυθμό αύξησης των αφίξεων. Επίσης, οι εισπράξεις από τη ναυτιλία αυξήθηκαν κατά 7,8% και διαμορφώθηκαν στα 6,3 δισ. ευρώ από 5,8 δισ. ευρώ. Ανοδικά ωστόσο κινήθηκαν (κατά περίπου 150 εκατ. ευρώ) και οι δαπάνες για τουριστικές υπηρεσίες στο εξωτερικό.
Συνολικά πάντως, το πλεόνασμα στο ισοζύγιο υπηρεσιών αυξήθηκε στο πρώτο εξάμηνο του 2014 κατά 21,9% έναντι του αντίστοιχου διαστήματος πέρυσι.
Το εμπορικό έλλειμμα
Αντίθετα, το εμπορικό έλλειμμα ανήλθε στα 9 δισ. ευρώ από 8,2 δισ. ευρώ πέρυσι στο πρώτο εξάμηνο, σημειώνοντας αύξηση 9,3%. Σε επίπεδο εξαμήνου μπορεί να διατηρήθηκε τελικώς το θετικό πρόσημο των εξαγωγών (3,6% – στα 11,4 δισ. ευρώ η αξία τους), όμως οι εισαγωγές παρουσίασαν διπλάσια άνοδο, 6,1%, κυρίως λόγω της σημαντικής ανόδου των εισαγωγών πλοίων κατά 1,1 δισ. ευρώ ή 131,5%. Αντιθέτως, οι εισαγωγές προϊόντων παρέμειναν σχεδόν σταθερές (10,89 δισ. ευρώ έναντι 10,9 δισ. ευρώ). Ωστόσο, η μεγάλη άνοδος των εισαγωγών πλοίων λειτούργησε αρνητικά για το εμπορικό ισοζύγιο. Ακόμα:
- Οι πληρωμές για τόκους περιορίστηκαν κατά 9,2% στο πρώτο εξάμηνο του 2014 έναντι του αντίστοιχου διαστήματος του 2013 και υποχώρησαν στα 2,9 δισ. ευρώ από 3,2 δισ. ευρώ.
- Οι εισπράξεις από την Ευρωπαϊκή Ενωση ανήλθαν στα 3,5 δισ. ευρώ, όταν πέρυσι την ίδια περίοδο ήταν 3,1 δισ. ευρώ (άνοδος 13,8%).
- Οι καθαρές άμεσες επενδύσεις ξένων στην Ελλάδα αυξήθηκαν κατά 265% στα 936 εκατ. ευρώ.
- Οι άμεσες επενδύσεις στο εξωτερικό από κατοίκους Ελλάδας εμφάνισαν αύξηση (καθαρή εκροή) κατά 40 εκατ. ευρώ, χωρίς αξιοσημείωτες συναλλαγές.
