Της Εφης Μαρίνου
Από το Ηρώδειο ξεκινάει φέτος η συστηματική παρουσίαση των έργων του Μάνου Χατζιδάκι με τη συναυλία «Τρόποι του Φεγγαριού» (24 και 25 Σεπτεμβρίου). Την καλλιτεχνική επιμέλεια έχει ο γιος του, Γιώργος Χατζιδάκις. Ολα αυτά τα χρόνια επιμελείται το έργο του συνθέτη πραγματοποιώντας εκατοντάδες συναυλίες και επανεκδόσεις των έργων του, καθώς και παρουσιάσεις ανέκδοτου μουσικού υλικού.
Στο πρώτο μέρος θα παιχτεί για πρώτη φορά το ανέκδοτο σάουντρακ της ταινίας του Τζ. Φεράρα «Faccia di spia», από την Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα της ΝΕΡΙΤ και το Μουσικό Σύνολο Μάνος Χατζιδάκις με αρχιμουσικό τον Λουκά Καρυτινό, σουίτα που έγραψε το 1975 παραμένοντας για μεγάλο διάστημα στην Ιταλία. Θέμα της ταινίας, η βία της εξουσίας και η φυσική αντίδραση των λαών. Το τελευταίο πλάνο είναι μια ζοφερή προφητεία, η πτώση των Δίδυμων Πύργων. Το δεύτερο μέρος της συναυλίας περιλαμβάνει μια επιλογή από τα διασημότερα τραγούδια του Χατζιδάκι από τον παγκόσμιο κινηματογράφο («Ποτέ την Κυριακή», «Αμέρικα Αμέρικα», «Sweet Movie», «The Heroes»), αλλά και πολλά από συνεργασίες του σε διεθνείς κινηματογραφικές παραγωγές με τους πιο σημαντικούς σκηνοθέτες και ηθοποιούς -ερμηνεύουν η Ελλη Πασπαλά και ο Vassilikos.
Εχουν περάσει κιόλας 20 χρόνια από τον θάνατο του Μάνου Χατζιδάκι. Συναντήσαμε τον γιο του, Γιώργο Χατζιδάκι, στο περίφημο σπίτι της οδού Ρηγίλλης, εκεί όπου έζησε ο συνθέτης ώς το τέλος. Και είναι όλα όπως τα άφησε.
«Ο ίδιος μού είχε πει: “Η γνώμη μου είναι να φύγεις, το σπίτι είναι φορτισμένο από τη δική μου ζωή κι αυτό μπορεί να εμποδίζει τη δική σου. Αλλά σε περίπτωση που επιλέξεις να μείνεις, να το αλλάξεις. Να αποκτήσει τη δική σου αισθητική”. Ηθελα να πάω κάπου ψηλότερα κι αποφάσισα να φύγω. Ομως το σπίτι είναι ακριβώς όπως το άφησε, ζωντανό και λειτουργικό. Ως γραφείο, χώρος συναντήσεων, προβών. Εδώ στεγάζεται και το αρχείο του».
• Φαντάζομαι ότι οι επισκέπτες που πρωτοέρχονται νιώθουν κάπως…
Αλήθεια είναι. Ομως ο Χατζιδάκις έλεγε «τα σπίτια είναι οι άνθρωποι που τα κατοικούν. Αν δεν υπάρχουν πια, δεν υπάρχουν και τα σπίτια». Αλλά στην περίπτωσή του έχει δημιουργηθεί μια μυθολογία γύρω από τον χώρο.
• Πώς διαχωρίζετε μέσα σας τον πατέρα από τον μύθο Χατζιδάκι;
Ηταν ένας πατέρας που συνέβαινε να έχει και μια άλλη διάσταση στη χώρα του. Για τους δικούς του ήταν κανονικός. Το σημαντικό είναι ότι είχα την τύχη να συνυπάρχω με κάποιον που είχε πετύχει κατά βάση να είναι ισορροπημένος. Αρα ήταν δοτικός, γενναιόδωρος, τρυφερός, συγχρόνως και αυστηρός εκεί που έπρεπε. Κατά τα άλλα, είχε τις γνωστές βασιλικές ιδιότητες… Ηθελε να ξενυχτάει, να κάνει βόλτες, να τρώει έξω. Ζούσαμε σε μια ισότιμη σχέση με τρία σκυλιά και μια γάτα. Ισότιμη σε βαθμό που οι άνθρωποι θα θεωρούσαν υπερβολή. Να μεγαλώνεις με πατέρα τον Μάνο είναι λίγο σαν όνειρο. Αλλά αληθινό. Η συγκίνηση δεν σταματάει ποτέ. Είναι δύσκολο να μεταφέρω στιγμές οικογενειακές. Και δεν έχουν αντικειμενικό ενδιαφέρον.
• Κι όμως, το προνόμιο μιας τέτοιας συγκατοίκησης είναι σπάνιο…
Ναι, ήταν μεγάλο προνόμιο. Ο Μάνος δημιουργούσε ένα περιεχόμενο άκρως ενδιαφέρον, που μετασχηματιζόταν μέσα σου και ζούσες με αυτό. Η καθημερινότητά του είχε μια ξεχωριστή αξία. Ζούσε day by day, το 24ωρο με απόλυτη επίγνωση, σαν να ήταν παιδί. Δίχως την έγνοια της προοπτικής, το αύριο, το μεθαύριο. Αυτό άνοιγε τον χρόνο ως προς το περιεχόμενο. Ξαφνικά το 24ωρο γινόταν 78ωρο. Ε, το αποτέλεσμα είχε σπάνιο ενδιαφέρον…
• Τα ελαττώματά του;
Η λαιμαργία του. Υπήρχαν στιγμές που έτρωγε ανελέητα. Τα ελαττώματά του ήταν ασήμαντα, παιδικού τύπου. Ειλικρινά, αν είχε κάποιο σημαντικό, θα το ανέφερα. Ακόμα και κάποιες εκρήξεις τις έλεγχε και δεν αφορούσαν τους οικείους του. Μια εποχή είχε διολισθήσει στον ναρκισσισμό. Δεν αισθανόταν ωραία τότε, έλεγε μάλιστα «τις όποιες φωτογραφίες προτιμώ να τις εξαφανίσετε»…
• Τι του οφείλετε κυρίως;
Την ψυχική υγεία. Για εκείνον η συναισθηματική ισορροπία ήταν πρωταρχικό ζήτημα, ευαγγέλιο. Ολα τα άλλα τα θεωρούσε δεύτερης σημασίας.
• Επέμενε να μάθετε μουσική;
Επέμενε να ακούω μουσική. Αρχικά ως εκπαίδευση και στη συνέχεια ως περιεχόμενο ζωής. Αλλά όχι αναγκαστικά. Πίστευε βαθιά ότι ο άλλος, ακόμα και το παιδί του, είναι ελεύθερος να επιλέξει ό,τι θέλει. Ελεγε ότι οι άνθρωποι έχουν δικαίωμα ακόμα και στην καταστροφή τους με όποιο τίμημα. Πίστευε στη δύναμη των ανθρώπων, στο δύσκολο, άγριο, αλλά συγκλονιστικό μυστήριο της ζωής. Τον μάγευαν οι γρίφοι της, το ανεξήγητο. Αλλά δεν ήταν μεταφυσικός, δεν αναζητούσε απαντήσεις έξω από τον κόσμο. Εδινε μεγάλη σημασία στον τρόπο. Οχι πόσο θα ζήσουμε, αλλά πώς θα ζήσουμε.
Συνέχεια στην επόμενη σελίδα
