Δύο χρόνια πριν την έκδοση του μνημειώδους «Μόμπι-Ντικ», ο Χέρμαν Μέλβιλ παρουσιάζει δεξιοτεχνικά τον μικρόκοσμο του θαλάσσιου ταξιδιού, αυτή τη φορά στον «Ασπροφόρη».

Μια αφήγηση, κεντημένη με θαλασσόνερο και σοφία, από έναν από τους κορυφαίους κλασικούς συγγραφείς!

Σε εξαιρετική μετάφραση, διανθισμένη με πηγαίο χιούμορ, από την Έφη Καλλιφατίδη.

«Δεν άφησα τίποτε να μου ξεφύγει, το οσοδήποτε μικρό. Νιώθω να με υποκινεί η ίδια αρχή που οδήγησε πολλούς παλιούς άξιους χρονικογράφους να καταγράψουν ακόμα και τις πιο ασήμαντες λεπτομέρειες γύρω από πράγματα καταδικασμένα να εξαφανιστούν από προσώπου Γης, τα οποία, αν δεν προλάβουμε να τα διασώσουμε, θα χαθούν οπωσδήποτε από τις μνήμες των ανθρώπων. Ποιος ξέρει – μπορεί όταν δε θα υπάρχουν πια πολεμικά, να παραπέμπουν τους ανθρώπους της χιλιετίας στον Ασπροφόρη, για να τους δείξουν τι ήταν τα πολεμικά. Ας δώσει ο Θεός να 'ρθει γρήγορα αυτή η εποχή! Κοιτάξτε, χρόνοι, να μας τη φέρετε, και ν' αξιωθούν τα μάτια μας να τη δουν προτού κλείσουν». Χέρμαν Μέλβιλ

Μια φρεγάτα που μεταφέρει τον κόσμο, στα καταστρώματα, τους θαλάμους, τους κοιτώνες και στα μυστικά ή φανερά αμπάρια της. Ένα ετερόκλητο πλήθος ανθρώπων, που ο καθένας τους έχει τον δικό του λόγο γι' αυτό το συγκεκριμένο ταξίδι. Και μια αφήγηση κεντημένη με θαλασσόνερο και σοφία – ο Χέρμαν Μέλβιλ, δύο χρόνια πριν εκδώσει τον Μόμπι-Ντικ, μιλάει για τις ωκεάνιες εμπειρίες του σ' ένα συγκλονιστικό στην κρυστάλλινη απλότητά του κείμενο.

Ειρηνιστής, ανθρωπιστής, δημοκράτης ως το κόκαλο, παθιασμένος εραστής της θάλασσας, στα μέσα του 19ου αιώνα, ο Μέλβιλ παραδίδει στην ανθρωπότητα όλες τις λεπτομέρειες της δράσης ενός αμερικανικού πλοίου, σε καιρό ειρήνης, μιας μεγάλης ναυαρχίδας.

 
Χέρμαν Μέλβιλ – βιογραφικό

Εμβληματικός Αμερικανός συγγραφέας, γνωστός για τα μυθιστορήματά του με θέματα από την ανοιχτή θάλασσα, από τα οποία ξεχωρίζει το αριστούργημά του «Μόμπι Ντικ» (1851 – στα ελληνικά από τις εκδόσεις GUTENBERG).

Γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη την 1η Αυγούστου 1819. Ήταν το τρίτο από τα οκτώ παιδιά μιας οικογένειας που καταγόταν από τους πρώτους Σκώτους και Ολλανδούς αποίκους της Νέας Υόρκης. Οι πρόγονοί του είχαν διακριθεί κατά την Αμερικανική Επανάσταση και είχαν αναπτύξει σπουδαία δράση στον σκληρό ανταγωνισμό που χαρακτήριζε τόσο το εμπόριο, όσο και τον πολιτικό βίο του νεοσύστατου κράτους. Το 1826 προσβλήθηκε από οστρακιά, η οποία του προκάλεσε χρόνιο πρόβλημα στην όραση. Μετά τη χρεωκοπία του έμπορου πατέρα του Άλαν Μέλβιλ (1830) και τον θάνατό του 2 μόλις χρόνια αργότερα(1832), ο νεαρός Χέρμαν αναγκάστηκε να βγει στη βιοπάλη. Μπάρκαρε σ’ ένα εμπορικό καράβι, που έκανε τη διαδρομή μεταξύ Νέας Υόρκης και Λίβερπουλ και δούλεψε ως καμαρότος. Η πρώτη του δουλειά και η επαφή του με τη θάλασσα αποτέλεσαν τον πυρήνα του μυθιστορήματός του «Ρέντμπερν» (Redburn: His First Voyage, 1849).

Ο Μέλβιλ ήταν κατά βάση αυτοδίδακτος. Οι ιστορίες της Βίβλου με τις οποίες μεγάλωσε αποτέλεσαν τη βάση της μόρφωσής του, που συμπληρώθηκε από τη μελέτη του για τον Σαίξπηρ. Η αποτυχία του να βρει μια σταθερή απασχόληση και η τυχοδιωκτική του φύση τον ώθησαν να μπαρκάρει και πάλι, ως ναύτης σε φαλαινοθηρικό. Οι περιπέτειες του Μέλβιλ στην περιοχή αυτή έγιναν το θέμα του πρώτου του μυθιστορήματος «Typee» (1846) ή «Περιπέτειες στη χώρα των κανιβάλων» (εκδ. Ζαχαρόπουλος), όπως αποδόθηκε στα ελληνικά. Σύμφωνα με την αφήγηση, ο Μέλβιλ κι ένας συνάδελφός του εγκατέλειψαν το πλοίο και έζησαν για τέσσερις μήνες ως φιλοξενούμενοι – αιχμάλωτοι της φυλής των Ταϊπή, τους οποίους ο συγγραφέας χαρακτηρίζει ανθρωποφάγους. Παρά τους κινδύνους που διέτρεξε, περιγράφει τον τόπο των Ταϊπή, ως ένα ειδυλλιακό τόπο φυγής από τον καταπιεστικό και απειλητικό πολιτισμό.

Κατά τη διάρκεια των περιπλανήσεών του ωρίμασε ο σαρκασμός του για τις ταπεινώσεις και την εκμετάλλευση των ιθαγενών από τους αποίκους και προπαντός από τους ιεραποστόλους.

Το 1843 ο Μέλβιλ πήγε στη Χαβάη, όπου έπιασε δουλειά σε βιβλιοπωλείο. Σύντομα, όμως, έφτασε στη Χονολουλού το παλιό του πλοίο, που έψαχνε για λιποτάκτες. Φοβούμενος μήπως τον βρουν και τον ξαναπάρουν στο φαλαινοθηρικό, ο Μέλβιλ έσπευσε να μπει σ’ ένα αμερικάνικο πολεμικό πλοίο ως απλός ναύτης. Δεκατέσσερις μήνες αργότερα έφτασε στο λιμάνι της Βοστώνης. Το 1850 κυκλοφόρησε το μυθιστόρημά του «White-jacket» («Ο ασπροφόρης ή ο κόσμος σ’ ένα πολεμικό πλοίο») στο οποίο περιγράφει τη ζωή του πάνω στο πολεμικό πλοίο και κατακρίνει τις βαρβαρότητες και ιδιαίτερα το μαστίγωμα, το οποίο συνηθιζόταν τότε στα σκάφη του αμερικανικού ναυτικού. Η κριτική επαίνεσε το βιβλίο και τη θαρραλέα στάση του, η οποία βρήκε ισχυρή πολιτική υποστήριξη.

Στις 4 Αυγούστου 1847 ο Μέλβιλ παντρεύτηκε την Ελίζαμπεθ Σο, κόρη του Λέμιουελ Σο, προέδρου του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Μασαχουσέτης και παιδικού φίλου του πατέρα του. Το ζεύγος Μέλβιλ απέκτησε τέσσερα παιδιά (δύο αγόρια και δύο κορίτσια), ενώ αγόρασαν κι ένα αγροτόσπιτο στο Πίτσφιλντ της Μασαχουσέτης. Εκεί γνώρισε και συνδέθηκε στενά με τον διάσημο συγγραφέα Ναθάνιελ Χόθορν (Άλικο Γράμμα). Σ’ αυτόν αφιέρωσε ο Μέλβιλ το Μόμπι Ντικ, το οποίο εκδόθηκε στις 18 Οκτωβρίου 1851 στο Λονδίνο κι ένα μήνα αργότερα στις ΗΠΑ.

Ακολούθησαν και άλλα έργα του, όπως ο Πιερ (Pierre, 1852), ένα έντονα αυτοβιογραφικό έργο, που θεωρήθηκε ανήθικο, ο Χαφιές (The Confidence-Man, 1857), μια απελπισμένη σάτιρα για μια Αμερική διεφθαρμένη από τα ευτελή όνειρα του κόσμου του εμπορίου. Ήταν και το τελευταίο του μυθιστόρημα που εκδόθηκε εν ζωή. Εκτός από μυθιστορήματα, ο Μέλβιλ έγραψε και διηγήματα, από τα οποία ξεχωρίζουν τα Μπάρτλεμπι, ο γραφιάς (Bartleby, the Scrivener: A Story of  Wall Street, 1853) με ατμόσφαιρα που θυμίζει Κάφκα και Μπενίτο Σερένο (Benito Cereno, 1855), που επικεντρώνεται σε μια εξέγερση σκλάβων πάνω σ' ένα ισπανικό πλοίο.

Χρόνο με το χρόνο, η απήχησή του ως συγγραφέα συνεχώς έφθινε. Από το 1860 είχε στραφεί στην ποίηση και το 1866 αναγκάστηκε να γίνει τελωνειακός στη Νέα Υόρκη για να ζήσει. Έμεινε σ’ αυτή τη θέση 19 χρόνια. Το 1878 εξέδωσε το ποίημά του «Clarel», που αποτελείται από 16.000 στίχους και αναφέρεται στην επίσκεψή του στους Αγίους Τόπους. Στις 19 Απριλίου του 1891 ολοκλήρωσε το μυθιστόρημά του «Billy Budd», το οποίο εκδόθηκε μόλις το 1924. Αναφέρεται στον νεαρό ναύτη Μπίλι Μπάντι, που οργισμένος από μια άδικη κατηγορία, σκοτώνει άθελά του τον σατανικό οπλονόμο του πλοίου και καταδικάζεται σε θάνατο διά απαγχονισμού.

Ο Χέρμαν Μέλβιλ πέθανε σχεδόν ξεχασμένος στις 28 Σεπτεμβρίου 1891 στη Νέα Υόρκη από καρδιακή προσβολή. Το ενδιαφέρον για το έργο του αναζωπυρώθηκε στη δεκαετία του ‘20, όταν εκδόθηκαν η βιογραφία του από τον Ρέιμοντ Γουίβερ. Σήμερα αναγνωρίζεται πλέον ως ένας από τους σπουδαιότερους αμερικανούς λογοτέχνες!

Επιμέλεια: ΝΟΡΑ ΡΑΛΛΗ, [email protected], τηλ.: 211 104 5161