ΑΠΟΣΤΟΛΗ Της Λήδας Γαλανού

Οπως κάθε μεγάλη διοργάνωση που σέβεται τον εαυτό της και το κοινό της, το Φεστιβάλ Βενετίας φροντίζει να προσφέρει δρώμενα τόσο πολυπρισματικά, σαν φυσητό γυαλί του Μουράνο που βρίσκεται απέναντι, ώστε ανά πάσα στιγμή να εξυπηρετεί όλα τα γούστα.

Τζόσουα Οπενχάιμερ

Το λαμπερό event του φεστιβάλ ώς τώρα ήταν η επίσημη έναρξή του, με την πρεμιέρα του «Birdman» του Αλεχάντρο Γκονζάλες Ινιάριτου. Ο Μεξικανός σκηνοθέτης με την ωραία του κυρία αγκαζέ έφερε στο κόκκινο χαλί το καστ του, την αξιολάτρευτη, καρτουνίστικη Εμα Στόουν, τον έπειτα από χρόνια δικαιωμένο κι αριστουργηματικό στην ταινία Μάικλ Κίτον, τον στιβαρό Εντουαρντ Νόρτον, την πληθωρική Αντρεα Ράισμπορο με μονόπαντη κόμη. Η ταινία πραγματεύεται τις ανασφάλειες και τις ευαισθησίες ενός εμπορικού ηθοποιού που τολμά να περάσει στην «απέναντι όχθη», τη θεατρική σκηνή. Οι ηθοποιοί της ταινίας ωστόσο είχαν απόλυτη αυτοπεποίθηση παίζοντας με τους φωτογράφους, τα αλλεπάλληλα φλας, το κοινό που είχε συγκεντρωθεί έξω από τη Sala Grande για να δει και να φωνάξει ονόματα και κομπλιμέντα.

Συγκεντρωμένοι όμως έξω από την αίθουσα δεν ήταν μόνο οι κινηματογραφόφιλοι θαυμαστές. Γύρω στη μία ώρα πριν από την προβολή της ταινίας, λίγες εκατοντάδες άνθρωποι άρχισαν ν’ ανεβαίνουν από το βαπορέτο της λεωφόρου Σάντα Μαρία Ελιζαμπέτα προς την έδρα του φεστιβάλ, με πολύχρωμες σημαίες στα χέρια, σφυρίχτρες στο στόμα, μουσικές και τραγούδια, ποδήλατα, παιδάκια, ένα χαρούμενο και θορυβώδες γκρουπ. Οι άνθρωποι αυτοί δεν ήταν οπαδοί ποδοσφαιρικής ομάδας που γιόρταζε μια νίκη, αν κι αυτό ήταν το πρώτο πράγμα που έφερναν στο μυαλό. Ηταν, αντίθετα, δημόσιοι υπάλληλοι που διαδήλωναν κατά των νέων μέτρων τα οποία παίρνει η ιταλική κυβέρνηση, με περικοπές και απολύσεις.

«Σώστε το Δημόσιο» έγραφαν τα πανό τους, που ακουμπούσαν δίπλα στις φωτογραφίες της «divine» Σοφία Λόρεν, μπροστά στις λιμουζίνες των επισήμων που έρχονταν για την πρεμιέρα. Αλλο στιλ από το δικό μας: ιταλικό μπρίο ακόμα και στη διαδήλωση, αλλά και ευστροφία, μια και η συγκέντρωσή τους έγινε ακριβώς τη σωστή στιγμή και στον σωστό τόπο, εκεί όπου βρέθηκαν συγκεντρωμένοι πλείστοι όσοι φωτορεπόρτερ και δημοσιογράφοι απ’ όλον τον κόσμο για να καταγράψουν τα αιτήματά τους. Αρα, μια διαδήλωση απόλυτα επιτυχημένη.

Την ίδια στιγμή και παράλληλα με την επίσημη έναρξη, το φεστιβάλ πρόβαλε, στο Διαγωνιστικό του πρόγραμμα, μια ταινία–χειροβομβίδα, το «The Look of Silence», το νέο ντοκιμαντέρ του Τζόσουα Οπενχάιμερ, του σκηνοθέτη που με το περσινό «The Act of Killing» βρέθηκε υποψήφιος για Οσκαρ και συγκλόνισε όποιον τυχερό το είδε. Το «The Look of Silence» κινείται στην ίδια θεματολογία και το ίδιο γεωγραφικό και πολιτικό πλαίσιο με την προηγούμενη ταινία του. Στη σύγχρονη, απολυταρχική Ινδονησία, ένας νέος άντρας δουλεύει ως οπτομέτρης, εξετάζει τα μάτια των πελατών του και τους εξασφαλίζει γυαλιά. Με αυτή τη δικαιολογία, ξεκινά να επισκέπτεται έναν έναν τους ανθρώπους που κατά τη διάρκεια της σφαγής του ενός εκατομμυρίου «κομμουνιστών» το 1965, με εντολές του τότε νέου δικτατορικού καθεστώτος, δολοφόνησαν και τον αδελφό του.

«Σώστε το Δημόσιο» διαδηλώνουν λίγο πιο πέρα από το κόκκινο χαλί

Ο ήρωας κάθεται απέναντί τους, τους δοκιμάζει φακούς στα μάτια και τους προκαλεί σε μια συζήτηση. Εσείς το ’65 σκοτώσατε πολλούς; Με ποιον τρόπο; Για ποιον λόγο; Πώς νιώθετε γι’ αυτό; Κι εκείνοι μιλούν. Τόσο απλά, μπροστά στην κάμερα που βρίσκεται εκεί «ινκόγκνιτο», αφηγούνται τα συμβάντα, εξηγούν τη διαδικασία («πρέπει να πίνεις το αίμα των νεκρών, αυτό σε προφυλάσσει από το να τρελαθείς» ή «σφάζεις με μια μόνο κίνηση, εκτός αν δεν πεθάνει ο κομμουνιστής, οπότε ρίχνεις και δεύτερη»), με χαμόγελο και αυτοπεποίθηση μια κι εξακολουθούν να βρίσκονται στην εξουσία, με στιγμές μόνο ελαφράς αμυντικότητας – εσύ με ρώτησες, γι’ αυτό και στα λέω…

Κι έτσι καταφέρνει ο Οπενχάιμερ, αποστασιοποιημένα μέχρι το συγκινητικό φινάλε του, σιωπηλά και ήρεμα, μ’ έναν πραγματισμό επώδυνο, να μας πείσει ότι αυτό που βλέπουμε δεν είναι παράσταση σουρεαλιστική, αλλά η σημερινή αλήθεια μιας σύγχρονης χώρας που υποφέρει. Και το αν η ταινία του, με executive producers και πάλι τον Βέρνερ Χέρτσογκ και τον Ερολ Μόρις, φτάσει στα βραβεία του Φεστιβάλ ή στα Οσκαρ, έχει λιγότερη σημασία από το αν το περιεχόμενό της έχει κάποια πολιτική συνέπεια.