Της Βασιλικής Γραμματικογιάννη
Τεράστιοι αιωνόβιοι κορμοί από αμπέλι, απλωμένοι πάνω σε πουρνάρια κοσμούν τον περίβολο της εκκλησίας του Αγίου Νικολάου στο χωριό Παγκράτι Καλαβρύτων. Οι ντόπιοι αποκαλούν τους εντυπωσιακούς κορμούς –το μήκος των οποίων αγγίζει τα 100 μέτρα– «κλήμα του Παυσανία» προς τιμήν του ιστορικού Παυσανία, που φέρεται να επισκέφτηκε την περιοχή περί το 174 μ.Χ., να ξεκουράστηκε στον ίσκιο του και να εντυπωσιάστηκε από το μέγεθος και την ομορφιά αυτού του έργου της φύσης, τόσο ώστε να αναφέρει στο έργο του «Αρκαδικά» το εν λόγω κλήμα ως «φαινόμενο αξιοπερίεργο».
Το γεγονός ότι όταν ο Παυσανίας επισκέφτηκε την περιοχή το κλήμα ήδη προϋπήρχε και ήταν κιόλας εντυπωσιακό από την άποψη του μεγέθους και της ανάπτυξής του, εξ αντικειμένου το καθιστά σημαντικό διατηρητέο μνημείο της φύσης. Ενα μνημείο που εκτός από σπουδαία ιστορική αξία έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον τόσο από βιολογική όσο και από βιογεωγραφική άποψη. Το ανησυχητικό παρ’ όλα αυτά είναι ότι, όπως και πολλά άλλα περιβαλλοντικά μνημεία της χώρας μας έχουν αφεθεί στην τύχη τους, έτσι και το «κλήμα Παυσανία» κινδυνεύει να αποξηρανθεί και να εξαφανιστεί.
Σχετικά με τη φυσική κατάσταση του κλήματος η επιστημονική επιτροπή του ECOCITY εκτιμά ότι οι αρχικοί κορμοί του φυτού έχουν εκλείψει, λόγω της φυσιολογικής φθοράς του χρόνου, ενώ τα εναπομείναντα κατώτερα τμήματά τους, που έχουν ύψος 1-1,5 μέτρο και διάμετρο τουλάχιστον 50 εκατοστών, έχουν αποξηρανθεί. Από τις πολυάριθμες διακλαδώσεις των ριζών έχουν δημιουργηθεί πάρα πολλοί άλλοι βλαστοί που αναρριχώνται στις δενδρώδεις μορφές των πουρναριών. Ομως η κατάσταση και αυτών των «κορμωδών βλαστών» μοιάζει περίπου απελπιστική, καθιστώντας ορατό το ενδεχόμενο το μοναδικό φυσικό μνημείο να εξαφανιστεί οριστικά έπειτα από περίπου 3.000 χρόνια.
Προκειμένου να αποφευχθεί η ολοκληρωτική καταστροφή, το ECOCITY έχει από καιρό προωθήσει αίτημα προς τις αρμόδιες υπηρεσίες που είναι υπεύθυνες για τη διατήρησή του και επομένως και για τη συντήρησή του, να συνεργαστούν με τα Εργαστήρια Αμπελουργίας και Δενδροκομίας του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών ώστε να δράσουν άμεσα βελτιώνοντας τη φυσική του κατάσταση και αποτρέποντας την ολοκληρωτική αποξήρανση και εξαφάνισή του.
Επιπλέον τον Μάιο που πέρασε, με έγγραφη άδεια που τους χορηγήθηκε από την Ειδική Γραμματεία Δασών του υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, τα μέλη της επιστημονικής επιτροπής του Τομέα Δυτικής Ελλάδας του ECOCITY επισκέφτηκαν το «κλήμα του Παυσανία» και πήραν δείγματα από τους κορμούς προκειμένου να πραγματοποιηθεί η ακριβής χρονολόγησή του. Την ομάδα αποτελούσαν ο Δημήτριος Φοίτος και Γεωργία Καμάρη, ομότιμοι καθηγητές του Πανεπιστημίου Πατρών, ο Γεώργιος Μήτσαινας, λέκτορας Βιολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών, και ο Μιχάλης Ξανθάκης, δρ δασολόγος, συντονιστής του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου Κεφαλονιάς. Τις εργασίες τους παρακολούθησε εκπρόσωπος του Δασαρχείου Καλαβρύτων, ο οποίος επέβλεπε αλλά και παρείχε κάθε αναγκαία βοήθεια στους επιστήμονες. Τα δείγματα που ελήφθησαν εστάλησαν στον υπεύθυνο του Εργαστηρίου Αρχαιομετρίας του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» Γιάννη Μανιάτη, που θα αποφανθεί για την ηλικία του κλήματος –στοιχείο, που οι άνθρωποι του ECOCITY ευελπιστούν να αποτελέσει την αφορμή ώστε να δώσουν την πρέπουσα σημασία στο θέμα οι υπεύθυνοι. Με αυτό μάλιστα το σκεπτικό, αμέσως μετά την παραλαβή των αποτελεσμάτων από τον «Δημόκριτο», προγραμματίζουν να τα ανακοινώσουν σε ειδική εκδήλωση στην Πάτρα, παρουσιάζοντας παράλληλα τις προτάσεις τους αναφορικά με τη διατήρηση του σπάνιου αυτού ιστορικού και περιβαλλοντικού μνημείου.
