Των Βασίλη Κ. Φούσκα – Κωνσταντίνου Δημουλά*

(Μέρος ΙΙ)

Η κίνηση συγκρότησης από τον ΣΥΡΙΖΑ μιας πρώτης Σκιώδους Κυβέρνησης (Σ.Κ.) το καλοκαίρι του 2012 ήταν μεν σωστή και βοήθησε το κόμμα στο να παρουσιάσει στην κοινωνία μια συνεκτική πολιτική, αλλά, συνολικά, δεν έλυσε το πρόβλημα της αναντιστοιχίας μεταξύ της απαίτησης άρθρωσης πολιτικής στρατηγικής πρότασης στη συγκυρία και της ρευστής εσωτερικής δυναμικής του κόμματος. Αυτό καταγράφεται αρνητικά στο συλλογικό ασυνείδητο και έχει τις επιπτώσεις που ξέρουμε. Εμείς εδώ προτείνουμε την αναγέννηση της Σ.Κ. επί τη βάσει μιας στρατηγικής θεσμοποίησης των συμφερόντων των λαϊκών στρωμάτων μέσα στον χαοτικό κρατικό μηχανισμό που καταρρέει, με στόχο να επανασυγκροτήσει αυτόν τον κρατικό μηχανισμό με πρότυπο αυτήν ακριβώς τη σκιώδη δομή «αντι-εξουσίας».

Θα υπάρχει μια διαρκής ώσμωση και διάδραση μεταξύ κινήματος και διανοουμένων, κινήματος και επαγγελματιών της πολιτικής με στόχο ακριβώς τη στρατηγική θεσμοποίηση του λαϊκού συμφέροντος μέσα στον κρατικό μηχανισμό επί τη βάσει του οποίου αυτός ο σαραβαλιασμένος και απονομιμοποιημένος μηχανισμός θα πρέπει να επανασυσταθεί και να επανανομιμοποιηθεί. Μ’ αυτή την έννοια, η καινοτομία της αριστερής Σ.Κ. δεν έγκειται απλά στο ότι προωθεί μια νέα αντίληψη του πολιτικού η οποία περνά από την αφηρημένη κριτική των κυβερνητικών πράξεων και τη συνθηματολογία στην εποικοδομητική πρόταση. Δεν είναι δηλαδή απλά μια «κοινωνία επιτροπών» δίπλα από κάθε «σκιώδη υπουργό», η οποία δήθεν επεξεργάζεται συγκεκριμένες προτάσεις αντι-βαίνοντας τα οικτρά νομοθετήματα του μνημονιακού μπλοκ εξουσίας. Ούτε και είναι, πόσο μάλλον, δεκανίκι στήριξης, έμμεσου πλην σαφούς, του κυβερνητικού συνασπισμού εξουσίας, όπως συχνά συμβαίνει με το «σοσιαλδημοκρατικό κέντρο» των ευρωπαϊκών τύπων Σ.Κ. Οχι.

Η καινοτομία της βρίσκεται στη στρατηγική θεσμοποίηση του ταξικού και λαϊκού συμφέροντος σε όλη τη χώρα, το οποίο επαναχαράζει και επανασυστήνει τον κρατικό μηχανισμό (δημόσια διοίκηση, περιφερειακοί μηχανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης, δημόσιες επιχειρήσεις κ.λπ.) επί τη βάσει ενός συγκεκριμένου σοσιαλιστικού προγράμματος προάγοντας τη σοσιαλιστική νομιμότητα.

Σοσιαλιστική νομιμότητα σημαίνει, πάνω απ’ όλα, ότι συγκροτείς κοινωνικό κράτος βασιζόμενος στην απόσπαση πόρων από τα μεγάλα μεταπρατικά και χρηματιστηριακά στρώματα και στην αναδιανομή τους προς την κοινωνία και, σε συνθήκες παγκοσμιοποίησης, στη δημιουργία κινήτρων για μια στροφή από τη χρηματιστηριακή σπέκουλα στην παραγωγική δραστηριότητα (αγροτική παραγωγή, νέες τεχνολογικές καινοτομίες, αξιοποίηση ηλιακής ενέργειας, παραγωγικά συμπλέγματα κ.λπ.). Η Σ.Κ. της Αριστεράς παραμένει σε στενή σύνδεση με την ανάπτυξη του λαϊκού κινήματος και των παραγωγικών τάξεων, δημιουργώντας νέους θεσμούς λαϊκής συμμετοχής στη θέση της διαφθοράς και της ακυβερνησίας και σοσιαλιστική νομιμότητα στη θέση της καταστολής και της βίας. Σ’ αυτή τη συνάφεια, έτσι περίπου κατανοούμε τις αρμοδιότητες της Σ.Κ. και τα σημεία αιχμής τους.

*Το σκιώδες υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης και Πράσινης Ανάπτυξης. Αυτό θα πρέπει να προτείνει συγκεκριμένα, και σε συνθήκες κρίσης της παγκοσμιοποίησης και της ευρωπαϊκής ενοποίησης, μια μακρόπνοη στρατηγική οικονομικής-οικολογικής και κοινωνικά δίκαιης ανασυγκρότησης/ανάπτυξης υπέρ των παραγωγικών τάξεων με στόχο τη δημιουργία πλεονασμάτων τα οποία θα αναδιανέμονται μέσω δημόσιων προνοιακών θεσμών και τραπεζών για αγορά κατοικίας, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, παιδεία κ.λπ.

*Το σκιώδες υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Προστασίας. Η βασική αιχμή εδώ είναι η κατάρτιση ενός ρεαλιστικού σχεδίου για πλήρη απασχόληση, η κατοχύρωση αξιοπρεπούς κατώτατου μισθού και η ελάφρυνση των δανειακών υποχρεώσεων των αδύναμων νοικοκυριών, ταυτόχρονα με τη μεταρρύθμιση του καταρρέοντος ασφαλιστικού συστήματος, τη δημιουργία νέων υγειών Ταμείων και την κοινωνική προστασία των ανασφάλιστων από τα προκύπτοντα πλεονάσματα. Αυτά τα πλεονάσματα θα βοηθήσουν επίσης στην επανένταξη των ανέργων στην αγορά εργασίας.

*Το σκιώδες υπουργείο Δικαιοσύνης και Κοινωνικής Ισότητας. Το σημείο αιχμής εδώ θα πρέπει να είναι η πρόταση μιας συντακτικής εθνοσυνέλευσης που να εγγυάται τη θεσμική διάκριση των εξουσιών για την εκμηδένιση της διαφθοράς, της παραοικονομίας, της φοροκλοπής και της εισφοροδιαφυγής. Μιλάμε για θεμελίωση ενός νέου σοσιαλιστικού κοινωνικού συμβολαίου επί τη βάσει του δικαίου που δημιουργήθηκε από τα κάτω, με τις λαϊκές κινητοποιήσεις της περιόδου 2008-2013 και την κατάρρευση του διεφθαρμένου δικομματικού μεταπολιτευτικού συστήματος. Επίσης, γεγονός εξίσου σημαντικό, θα πρέπει να κατοχυρώνεται στην πράξη και στον νόμο η απόλυτη ισότητα των δύο φύλων πριν και μετά την απόκτηση τέκνων με αιχμή την άσκηση όχι μόνο της κοινής γονικής μέριμνας, αλλά, και προπάντων, της συνεπιμέλειας.

* Το σκιώδες υπουργείο Λαϊκής Αμυνας και Εξωτερικής Πολιτικής. Αυτό θα πρέπει να λειτουργήσει πέρα απ’ τις δογματικές αξιώσεις κάποιων «θεωριών» των διεθνών σχέσεων, δηλαδή, κατά βάση, του «ρεαλισμού» (έμφαση στη διένεξη και τα εξοπλιστικά προγράμματα – άλλη τεράστια πηγή διαφθοράς) και του «φιλελευθερισμού» (έμφαση στην οικονομική και πολιτική συνεργασία καπιταλιστικών ελίτ). Εδώ θα πρέπει να προταθεί συγκεκριμένα μια νέα, πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική, επί τη βάσει των κοσμογονικών αλλαγών στο παγκόσμιο σύστημα, που έχουν να κάνουν με τη σχετική μετατόπιση ισχύος από το ευρω-ατλαντικό κέντρο στην Ασία και αλλού. Επίσης, κι εδώ είναι το καίριο σημείο αιχμής, θα πρέπει να δοθεί έμφαση στην άσκηση της λαϊκής διπλωματίας, δηλαδή στην ώσμωση μεταξύ κοινωνιών των πολιτών προωθώντας έμπρακτα τη φιλία των λαών.

*Το σκιώδες υπουργείο Παιδείας. Εδώ δεν αρκεί να πεις «όχι στην ιδιωτικοποίηση των Πανεπιστημίων» κ.λπ. Εδώ θα πρέπει να αλλάξεις και να μεταρρυθμίσεις συθέμελα το δημόσιο σύστημα της παιδείας της χώρας σε όλες τις βαθμίδες και να το συνδέσεις άμεσα με την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να έχεις την πολιτική της πράσινης ανάπτυξης που περιγράψαμε ανωτέρω και να συνδέσεις τον παραγωγικό ιστό της οικονομίας με την παιδεία και την ανάπτυξη της περιφέρειας. Ετσι θα σταματήσει και το φαινόμενο των «ιπτάμενων καθηγητών», των φροντιστηρίων και των ιδιαίτερων μαθημάτων. Η κύρια μορφή εκπαιδευτικής ανισότητας στη χώρα μας δεν είναι μεταξύ δημόσιας και ιδιωτικής εκπαίδευσης, αλλά μεταξύ αυτών που μπορούν να πληρώνουν ακριβά φροντιστηριακά μαθήματα από το Δημοτικό έως τα μεταπτυχιακά και εκείνων που αδυνατούν να καλύψουν ακόμα και τις στοιχειώδεις εξωσχολικές δραστηριότητες των παιδιών τους (ξένες γλώσσες, μουσική παιδεία, αθλητισμός κ.ά.) διαφόρων μορφών.

*Το σκιώδες υπουργείο Πολιτισμού. Η κεντρική αιχμή εδώ δεν είναι το αν ο Μέγας Αλέξανδρος ήταν Ελληνας ή Σκοπιανός ή Μακεδόνας. Τους τάφους και τους ενταφιασμούς τους αφήνουμε στον κ. Σαμαρά, εξάλλου η στιγμή του πολιτικού ενταφιασμού τόσο της Ν.Δ. όσο και της πολιτικής της πλησιάζει. Εδώ θα πρέπει να συνεχιστεί το μεγαλειώδες έργο της Μελίνας Μερκούρη, δηλαδή η σύζευξη της σύγχρονης λαϊκής διάστασης του πολιτισμικού στοιχείου με την τεράστια αρχαία κληρονομιά, η οποία και θα πρέπει να απαγκιστρωθεί από τους εθνικιστικούς διθυράμβους.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

* Οι συγγραφείς είναι πανεπιστημιακοί, στο Πανεπιστήμιο του Ανατολικού Λονδίνου (Φούσκας) και στο Πάντειο (Δημουλάς). Η κοινή τους μονογραφία για την κρίση στην Ελλάδα και την ευρωζώνη θα κυκλοφορήσει στα ελληνικά το φθινόπωρο από τις εκδόσεις Επίκεντρο.