Του Γιάννη Σβώλου
Ο Τούρκος αρχιμουσικός Τσεμ Μανσούρ, ο Ελληνας κλαρινετίστας Παύλος Σεράσης και οι μουσικοί της Ελληνοτουρκικής Ορχήστρας Νέων χαιρετούν το κοινό
Ζόρικο χρονισμό είχε η ωραία συναυλία που έδωσε η Ελληνοτουρκική Ορχήστρα Νέων (ΕΟΝ), υπό τον Τούρκο αρχιμουσικό Τσεμ Μανσούρ, στο κατάμεστο από ακροατές Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά στις 5/9/2014. Τις ίδιες ώρες που οι 50 νέοι μουσικοί ετοιμάζονταν για τη βραδινή τους εμφάνιση, στη μακρινή Ουαλία ολοκληρωνόταν με πλήρη διάσταση απόψεων για το Κυπριακό η συνάντηση του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά με τον πρόεδρο της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν, στο περιθώριο της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ. Οι δύο πολιτικές –η «μαλακιά» του πολιτισμού και η «σκληρή»– των εθνικών συμφερόντων- διασταύρωναν μακρόθεν τις δράσεις τους, εκάστη στο δικό της πεδίο, προκαλώντας σκεπτικισμό για το νόημα, το βεληνεκές απήχησης και την ουσία της πολιτιστικής πολιτικής…
Πέρα από τις ωραίες στιγμές μουσικής, τους μακρόβιους ή βραχύβιους συναισθηματικούς και επαγγελματικούς δεσμούς μεταξύ των νέων μουσικών από τις αντικρινές όχθες του Αιγαίου, πέρα από την αναμενόμενη κοινωνική δημοσιότητα, αναρωτιέται κανείς: Τι μένει; Πόσο ουσιαστικό βάρος –πέρα από το συμβολικό– μπορούν να έχουν τέτοιες διοργανώσεις; Πόσο ωφελούν τον πολιτισμό; Εύλογες ερωτήσεις σε δύσκολους καιρούς…
Ευγενής ιδέα, πυραμίδα χορηγών
Η ΕΟΝ δημιουργήθηκε το 2008 από μια ιδέα της φιλόμουσης Λένης Κονιαλίδη, με τη συνεργασία του ιδιωτικού Πανεπιστημίου Bilkent της Αγκυρας, ενώ στο όλο εγχείρημα συμμετείχαν προσωπικότητες από Ελλάδα και Τουρκία. Εκτοτε η ΕΟΝ εμφανίζεται κάθε χρόνο με ένα πρόγραμμα που παρουσιάζεται ζωντανά σε διάφορα μέρη της Ελλάδας και της Τουρκίας, με αρχιμουσικούς και σολίστες εναλλάξ Ελληνες ή Τούρκους.
Η βραδιά στο καλαίσθητα ανακαινισμένο νεοκλασικό θέατρο του Πειραιά υλοποιήθηκε υπό την αιγίδα του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών και είχε την ευγενική υποστήριξη του Γραφείου Πολιτισμού και Τουρισμού της τουρκικής πρεσβείας στην Αθήνα. Ταυτόχρονα, είχε ως χορηγούς την κραταιά τουρκική εταιρεία Doğuş Group, το ίδρυμα Ιωάννου Λάτση (John S. Latsis Public Benefit Foundation), το ιδιωτικό Πανεπιστήμιο Koç της Κωνσταντινούπολης, το αυστραλέζικο Ιδρυμα Σβαρτς (Schwarz Foundation), τον θεσμό Association musique pour la paix, το Πρότυπο Ωδείο Ανατολικής Αττικής και το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά.
Η μάλλον σύντομης διάρκειας συναυλία ήταν εξ ολοκλήρου αφιερωμένη στον Μότσαρτ και περιλάμβανε τις «Δύο καντρίλιες για ορχήστρα» KV 463 (448), το «Κοντσέρτο για κλαρινέτο» και τη «Συμφωνία αρ. 40». Οι εντυπώσεις που αποκομίσαμε ήσαν πάρα πολύ καλές. Σίγουρα η ΕΟΝ δεν είναι η επαγγελματική, γεμάτη φωτιά, νεανική υπερ-ορχήστρα του Ντουνταμέλ, ούτε προϊόν μιας διοργάνωσης με βάθος στόχευσης όπως το βενεζουελάνικο «El sistema». Ομως διαθέτει το κυριότερο βασικό συστατικό: νέους μουσικούς αφιερωμένους στην τέχνη τους, γεμάτους όρεξη, πάθος και προσήλωση σ’ αυτό που καλούνται να κάνουν έστω εφάπαξ, για έναν μήνα κάθε χρόνο. Επιπλέον, ως σύνολο, έχει ομοιογενή, ισορροπημένο ήχο, καλό συντονισμό και καλούς μεμονωμένους μουσικούς.
Ο έμπειρος Τούρκος αρχιμουσικός Τσεμ Μανσούρ έκανε θαυμάσια δουλειά, διδάσκοντας στους φετινούς μουσικούς του -50 δικούς μας και 50 Τούρκους- έργα τα οποία η ιστορικά ενημερωμένη ερμηνευτική έχει μεταμορφώσει ριζικά τις τελευταίες δεκαετίες. Οι αναγνώσεις που διέπλασε διέθεταν εκείνες τις βασικές ποιότητες δίχως τις οποίες είναι αδιανόητη πλέον οιαδήποτε μοτσάρτεια ανάγνωση: διαφάνεια, καθαρότητα, εστιασμένο ήχο εγχόρδων, αποκωδικοποίηση της συμφωνικής δομής, αθλητικού σφρίγους φραστική, οργανωμένη εσωτερικά και σε βάθος.
Ο ταλαντούχος 22χρονος Ελληνας κλαρινετίστας Παύλος Σεράσης πρόσφερε μια λυρική, ισορροπημένα κομψή, πεντακάθαρη ερμηνεία του «Κοντσέρτου για κλαρινέτο», αντιμετωπίζοντας με άνεση τις σελίδες δεξιοτεχνίας. Τέλος, η θαυμάσια ακουστική της αίθουσας του ιστορικού νεοκλασικού θεάτρου στήριξε ιδανικά τον μοτσάρτειο ήχο, «φωνάζοντας» για το τι (και από ποιους: ΕΛΣ, ΚΟΑ, Camerata) θα ήταν απολύτως ενδεδειγμένο να παρουσιαζόταν στο ιδανικό αυτό περιβάλλον.
