Μπορεί να επιβιώσει ένας έρωτας που έρχεται αντιμέτωπος με την απόσταση, το χρόνο, την προδοσία, τη σκιά ενός παγκόσμιου πολέμου;

Μία αισθησιακή νουβέλα, από τον σπουδαίο αυτό αυστριακό συγγραφέα, που αυτοκτόνησε (1942), μη αποδεχόμενος τη ναζιστική επιβολή.

Το βιβλίο μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο από τον σπουδαίο κινηματογραφιστή Πατρίς Λεκόντ, το 2013, με τίτλο «Μια υπόσχεση» και προβλήθηκε στο περσινό Φεστιβάλ της Βενετίας.

Η ιστορία ενός έρωτα που μοιάζει ανέφικτος, καθώς έρχεται αντιμέτωπος με την απόσταση, το χρόνο, την προδοσία, τη σκιά δύο πολέμων. Η ανεκπλήρωτη φύση του, το πέρασμά του στη σφαίρα του ονείρου είναι αυτό που φαινομενικά τον κρατάει ζωντανό – και την ίδια στιγμή κινδυνεύει να γίνει το μεγαλύτερο εμπόδιό του.

Τούτη η ψυχολογική αλλά και έντονα αισθησιακή νουβέλα ανακαλύφθηκε μετά το θάνατο του Τσβάιχ και μεταφέρθηκε πρόσφατα στη μεγάλη οθόνη από τον Πατρίς Λεκόντ, το 2013.

«Το Ταξίδι στο παρελθόν έχει μια ιδιαίτερη εκδοτική ιστορία, απ’ αυτές που αναμφίβολα θα κινούσαν το ενδιαφέρον του Τσβάιχ ως συλλέκτη και μελετητή σπάνιων χειρογράφων… Αρχικά δημοσιεύθηκε ένα απόσπασμα μόνο της ημιτελούς ακόμη νουβέλας σε μια συλλογική έκδοση, στη Βιέννη, το 1929. Αρκετές δεκαετίες μετά το θάνατο του Τσβάιχ, ο Knut Beck, επιμελητής των εκδόσεων S. Fischer Verlag, ανακάλυψε στα αρχεία του εκδοτικού οίκου Atrium Press, στο Λονδίνο, σαράντα μία δακτυλογραφημένες σελίδες, με ιδιόχειρες διορθώσεις του συγγραφέα· πρόκειται για την ολοκληρωμένη πλέον νουβέλα, όπου ο Τσβάιχ είχε σημειώσει αλλά μετά διαγράψει έναν τίτλο: Ταξίδι στο παρελθόν (Reise in die Vergangenheit). Στην ελληνική έκδοση προτιμήθηκε ο τίτλος αυτός (τον οποίο υιοθετούν τόσο η γαλλική όσο και η αγγλική μετάφραση του έργου) αντί του συνήθους στις γερμανικές εκδόσεις Widerstand der Wirklichkeit [Αντίσταση στην πραγματικότητα], καθώς αποδίδει με περισσότερη ενάργεια την ιδέα του νοσταλγικού έρωτα, που είναι διάχυτη σ’ ολόκληρη τη νουβέλα.» (Από το προλογικό σημείωμα της Βιργινίας Γαλανοπούλου)

ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΙΝΙΑ: Γερμανία, 1912. Ένας νεαρός πιάνει δουλειά σε έναν επιχειρηματία και σύντομα παίρνει τη θέση του προσωπικού του γραμματέα. Από την θέση του στο σπίτι του αφεντικού του θα γνωρίσει καλύτερα την κατά πολύ νεότερη γυναίκα του και σύντομα θα ερωτευθούν, ζώντας ένα παράνομο πάθος που μοιάζει πιο δυνατό κι από τους δυο τους. Ομως σύντομα ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος θα τους χωρίσει, αλλά και οι δυο θα δώσουν μια υπόσχεση να κρατήσουν τον ερωτά τους για πάντα ζωντανό… Ο Πατρίς Λεκόντ διασκευάζει το μυθιστόρημα του Στέφαν Τσβάιχ για την πρώτη αγγλόφωνη ταινία του, με τίτλο “Μία υπόσχεση”. Προβλήθηκε στο περσινό Φεστιβάλ της Βενετίας, εκτός συναγωνισμού στο επίσημο πρόγραμμα. Πρωταγωνιστούν οι Ρεμπέκα Χολ, Αλαν Ρίκμαν και ο Ρίτσαρντ Μάντεν.

Δείτε σκηνές από την ταινία του Λεκόντ:

Στέφαν Τσβάιχ – βιογραφικό

Ο πολυταξιδεμένος και πολυγραφότατος Στέφαν Τσβάιχ γεννήθηκε στη Βιέννη στις 28 Νοεμβρίου 1881. Γιος του Μόριτζ Τσβάιχ, πλούσιου Εβραίου βιομηχάνου,σπούδασε φιλοσοφία στο πανεπιστήμιο της Βιέννης, όπου το 1904 έλαβε το διδακτορικό του δίπλωμα. Η εβραϊκή θρησκεία ελάχιστα επηρέασε την οικογενειακή ζωή και τη μόρφωσή του. «Η μητέρα και ο πατέρας μου ήταν εβραϊκής καταγωγής μόνο στα χαρτιά» έχει δήλωσει σε συνέντευξή του. Ωστόσο, ο ίδιος δεν αποκήρυξε την Εβραϊκή πίστη του και έγραψε επανειλημμένως άρθρα σχετικά με την Εβραϊκή ζωή. Κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου υπήρέτησε στο γερμανικό Υπουργείο Άμυνας. Παρόλ' αυτά παρέμεινε ειρηνιστής σε όλη του τη ζωή, τασσόμενος υπέρ της ενοποίησης της Ευρώπης.

Ως το 1935 – αν εξαιρέσουμε το πολυάριθμα ταξίδια του στο εξωτερικό- ζει στην Αυστρία (Βιέννη και Σάλτσμπουργκ). Μεταφράζει Βερλαίν, Μπωντλαίρ και Βεράρεν, δημοσιεύει ποίηση («Ασημένιες χορδές», «Τα πρώτα στεφάνια»), νουβέλες («Φόβος», «Αμόκ», «Σύγχυση των αισθήσεων» κ.ά.), θεατρικά («Βολπόνε»), δοκίμια. Στην ιστορία της λογοτεχνίας κατέχει μία σημαντική θέση, κυρίως για τις βιογραφίες ιστορικών προσωπικοτήτων, που συνέγραψε επηρεασμένος από τις ψυχαναλυτικές θεωρίες του φίλου του Ζίγκμουντ Φρόυντ. Τα πορτραίτα των Αμέριγκο Βεσπούτσι, Μαγγελάνου, Μαρίας Αντουανέτας, Μαρίας Στιούαρτ, Ονορέ Ντε Μπαλζάκ, Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι και Φρειδερίκου Νίτσε, διαβάστηκαν πολύ και στη χώρα μας.

Ξεχωριστή θέση στο έργο του Στέφαν Τσβάιχ κατέχει τo εξομολογητικό έργο του «Η σκακιστική νουβέλα» (εκδ. Άγρα), που χρησιμοποιεί το σκάκι για να εικονογραφήσει την ψυχολογία του Ναζισμού. Υπήρξε ένας από τους πιο συνεπείς αντιφασίστες και περιπλανήθηκε σε διάφορες χώρες του κόσμου, όταν πήρε την εξουσία ο Χίτλερ στη Γερμανία. Από την εποχή του μεσοπολέμου πίστευε στην ιδέα της ενωμένης Ευρώπης, υπό κεντρική διακυβέρνηση.

Το 1933, με την ανάληψη της εξουσίας από τους εθνικοσοσιαλιστές στη γειτονική Γερμανία, τα βιβλία του Τσβάιχ γίνονται στόχος της ναζιστικής προπαγάνδας. Το 1935 εγκαταλείπει οριστικά την Αυστρία, εγκαθίσταται στο Λονδίνο και το 1940 αποκτά τη βρετανική υπηκοότητα. Το 1941 φεύγει για τις ΗΠΑ και από κει για τη Βραζιλία.

Πικραμένος από τα πολιτικά γεγονότα, απελπισμένος για το μέλλον της Ευρώπης και του πολιτισμού της (το τέλος εποχής, περιγράφει στο αυτοβιογραφικό του έργο «Ο κόσμος του χθες», εκδόσεις Printa), αυτοκτονεί μαζί με τη γυναίκα του στις 23 Φεβρουαρίου 1942 στην Πετρόπολη, κοντά στο Ρίο ντε Τζανέιρο.

Επιμέλεια: ΝΟΡΑ ΡΑΛΛΗ, [email protected], τηλ.: 211 104 5161