Του Κώστα Ζαφειρόπουλου
Υπερψηφίστηκε ύστερα από πολύχρονη καθυστέρηση προχθές από το Γ’ Θερινό Τμήμα της Βουλής το νομοσχέδιο του υπουργείου Εθνικής Αμυνας με το οποίο επικυρώνεται το Πρωτόκολλο της Διεθνούς Συνθήκης για τα εκρηκτικά κατάλοιπα πολέμου.
Εχουν περάσει 10 χρόνια από την ενεργοποίηση της Σύμβασης της Οτάβα, μιας συνθήκης για την κατάργηση των ναρκών κατά προσωπικού (αυτών που στοχεύουν σε πεζούς – σε αντιδιαστολή με τις αντιαρματικές που στοχεύουν σε οχήματα), ενώ η Ελλάδα είχε υπογράψει τη συγκεκριμένη συνθήκη κατάργησης των ναρκών στις 3 Νοεμβρίου του 1997.
Παρ’ όλα αυτά, ακόμα και σήμερα η Ελλάδα διαθέτει μερικά από τα φονικότερα ναρκοπέδια της Ευρώπης, όπως αυτά στον Εβρο, όπου τα τελευταία 25 χρόνια έχουν σκοτωθεί (δολοφονηθεί) και ακρωτηριαστεί εκατοντάδες μετανάστες που περνούσαν τα σύνορα όπως και μέλη της Μονάδας Εκκαθάρισης Ναρκοπεδίων Ξηράς. Νεκροί και «ανάπηροι ειρηνικής περιόδου».
Τον Απρίλιο του 2007, η Ελλάδα συμπεριέλαβε για πρώτη φορά λεπτομερή στοιχεία σχετικά με τα μέτρα επικύρωσης της Σύμβασης της Οτάβα, διευκρινίζοντας πως είχε τότε απόθεμα 1.566.532 ναρκών κατά προσωπικού.
Ξεχασμένα ναρκοπέδια
Σύμφωνα με στοιχεία του Διεθνούς Παρατηρητηρίου Ναρκών, υπάρχουν υποψίες για 41 περιοχές με θαμμένες νάρκες και πολεμικό υλικό που είναι επικίνδυνο να εκραγεί. Πολλά από τα ξεχασμένα ναρκοπέδια βρίσκονται στον Γράμμο και το Βίτσι από την περίοδο του εμφυλίου. Το 2007 η Ελλάδα δήλωσε ότι θα κρατήσει 7.224 νάρκες κατά προσωπικού για εκπαιδευτικούς και αναπτυξιακούς σκοπούς.
Πίσω από τις γραμμές των διαρκών αναβολών στην αποναρκοθέτηση, διαπιστώνεται ότι η διατήρηση των ναρκοπεδίων αποτέλεσε διαχρονική «αναγκαιότητα» για την υλοποίηση της πολιτικής αποτροπής των προσφυγικών ρευμάτων.
«Να τοποθετηθούν εκ νέου ναρκοπέδια στον Εβρο, προκειμένου να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο της λαθρομετανάστευσης» πρότεινε το 2011 ο τότε βουλευτής του ΛΑΟΣ, Αδωνις Γεωργιάδης. Τον Μάρτιο του 2012 η Χρυσή Αυγή ζητά την καταγγελία της Σύμβασης της Οτάβα και την «εκ νέου διασπορά των ελληνικών ναρκοπεδίων κατά προσωπικού».
Κάπως έτσι τα ναρκοπέδια, παρά τις διεθνείς συνθήκες, συνέχιζαν να αυξάνονται. Στα τέλη του Νοεμβρίου 2012, σύμφωνα με πληροφορίες από το Δίκτυο Σπάρτακος, στο φυλάκιο Πετράδες (δίπλα στο ομώνυμο χωριό) φαντάροι διατάχθηκαν και τοποθέτησαν εκατοντάδες νάρκες με ημερομηνία κατασκευής 1956 δίπλα στο ποτάμι. Οι φαντάροι του φυλακίου τις αποθήκευσαν, τις μετέφεραν λίγες λίγες στο ναρκοπέδιο και στη συνέχεια ειδική μονάδα του Μηχανικού ανέλαβε την τοποθέτηση.
Στη προχθεσινή συζήτηση στη Βουλή «παρών» ψήφισαν η Χρυσή Αυγή, οι ΑΝ.ΕΛΛ. και το ΚΚΕ. Σύμφωνα με τον χρυσαυγίτη Δ. Κουκούτση, «κατόπιν της επικύρωσης της Σύμβασης της Οτάβα, η Ελλάδα είχε υποχρεωθεί να απομακρύνει τις νάρκες από τη συνοριακή γραμμή του Εβρου, ούτως ώστε να μπορούν να εισβάλλουν κάνοντας περίπατο ανενόχλητοι και χωρίς σωματικό κίνδυνο επί σειρά ετών εκατοντάδες χιλιάδες λαθρομετανάστες προερχόμενοι από την Τουρκία».
Ο εισηγητής των ΑΝ.ΕΛΛ. Παύλος Χαϊκάλης, ενώ δήλωσε πως «δεν μπορούμε να αρνηθούμε κάθε προσπάθεια που συμβάλλει στη μείωση θανάτων, κυρίως άμαχου πληθυσμού», αναρωτήθηκε: «Αν θέλουμε ειλικρινά η χώρα μας να βάζει πλάτη, ενώ άλλες χώρες δεν τηρούν τις διεθνείς συνθήκες».
«Δεν μπορούμε όμως να υπερψηφίσουμε το νομοσχέδιο από τη στιγμή που προτείνεται η συνεργασία με Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, γεγονός που μας βρίσκει κάθετα αντίθετους», εξήγησε από την πλευρά του ο Γιώργος Λαμπρούλης από το ΚΚΕ.
Ο υφυπουργός Εθνικής Αμυνας Ιωάννης Λαμπρόπουλος υπογράμμισε πως «η κυβέρνηση δεν έχει κανένα λόγο να αναθέσει την αποναρκοθέτηση σε κάποια ΜΚΟ καθώς υπάρχουν εξειδικευμένα στελέχη του Στρατού για τη συγκέντρωση αυτών των κατάλοιπων».
Τεράστιος τζίρος
Η αλήθεια είναι ότι ο τζίρος από τις προμήθειες, την παραγωγή και τη διακίνηση των ναρκών ήταν πάντα τεράστιος. Η Ελλάδα ήταν βασικός εξαγωγέας ναρκών που παράγονταν από την ελληνική πολεμική βιομηχανία, ενώ ταυτόχρονα εισήγε μαζικά νάρκες «υψηλής τεχνολογίας». Τη δεκαετία του ‘90 η χώρα μας ήταν ο τέταρτος παγκοσμίως πελάτης ναρκών από τις ΗΠΑ («Ιός», Το ατιμώρητο μακελειό, 1998).
Η αποναρκοθέτηση ήταν το στοίχημα της επόμενης δεκαετίας. Δεν έχει περάσει πολύς καιρός από το σκάνδαλο της ΜΚΟ International Mine Initiative, η οποία εμπλεκόταν σε απάτη ύψους τουλάχιστον εννέα εκατομμυρίων ευρώ για την πραγματοποίηση οκτώ προγραμμάτων αποναρκοθέτησης στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, στον Λίβανο και στο Ιράκ κατά την τετραετία 2000-2004.
