Της Φεβρωνίας Παντελή
Οχι, δεν πρόκειται για ακόμα μία από τις συλλογές φωτογραφικών «ενθυμίων καλοκαιριού» που κατακλύζουν τα social media και καταρρακώνουν το ηθικό όσων και φέτος έφτασαν το πολύ μέχρι τη Σαλαμίνα για ένα Σαββατοκύριακο. Αλλά για μια έκθεση που με τρόπο ευφάνταστο και συναρπαστικό αναδεικνύει την εξέλιξη του Αιγαίου και τη σύνδεση των γεωλογικών διεργασιών, που συνέβησαν σε αυτό, με τους πολιτισμούς που έχουν περάσει από αυτές τις περιοχές, την τέχνη, την τεχνολογία, τη μυθολογία.
Στην έκθεση «Αιγαίον: η Γέννηση ενός Αρχιπελάγους», που θα φιλοξενείται στο Ιδρυμα Ευγενίδου έως τις 23 του Οκτώβρη (με διοργανωτές το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου, τα Πανεπιστήμια Αιγαίου, Κρήτης και Θεσσαλονίκης καθώς και το Ιδρυμα Ευγενίδου, υπό την αιγίδα των υπουργείων Παιδείας, Ναυτιλίας και Αιγαίου, Πολιτισμού και Τουρισμού και της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής για την UNESCO), μέσα από σπάνια εκθέματα και πλούσιο φωτογραφικό υλικό, ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να «ταξιδέψει» στον χρόνο.
Να δει πώς διαμορφώθηκε το σημερινό ανάγλυφο. Να συνειδητοποιήσει ότι η οικονομία της Νάξου βασίστηκε για εκατοντάδες χρόνια στο πέτρωμα της σμύριδας, να μάθει πως ο οψιδιανός της Μήλου εξαγόταν σε ολόκληρη τη Μεσόγειο -ως πρώτη ύλη για την κατασκευή εργαλείων και όπλων- από την 9η χιλιετία π.Χ., να δει πώς η μινωική έκρηξη στη Σαντορίνη πριν από περίπου 3.500 χρόνια οδήγησε στην κατάρρευση του μινωικού πολιτισμού -αλλά και γιατί τα ντοματίνια του νησιού είναι τόσο ιδιαίτερα στη γεύση!- και πώς εμπνεύστηκε ο λαός το μυθικό πρόσωπο της Μέδουσας. Είναι κάποιες από τις πληροφορίες που αντλεί ο επισκέπτης μέσα από την έκθεση, όπως μας ενημερώνει η δρ Κατερίνα Βασιλειάδου, γεωλόγος και παλαιοντολόγος.
Χαρακτηρίζει την έκθεση μοναδική στο είδος της στον ελλαδικό χώρο. «Αποτελεί μια πρώτη προσπάθεια σύμπραξης τόσο πολλών επιστημονικών φορέων. Κυρίαρχο στοιχείο της είναι η επιστημονική γνώση, την οποία επιχειρούμε να μεταδώσουμε συνδυάζοντας τεχνολογικά μέσα που απευθύνονται σε όλες τις ηλικίες. Στις ταινίες για το απολιθωμένο δάσος της Λέσβου, για παράδειγμα, την ηφαιστειότητα και τις θερμές πηγές, δεν αναλύουμε μόνο τη Γεωλογία ως επιστήμη. Παράλληλα εξετάζουμε και τον ρόλο της στη διαμόρφωση των πολιτισμών προσπαθώντας να κάνουμε το κοινό να “δει” πίσω από την ομορφιά των τοπίων. Και μέσα από αυτά να μιλήσουμε για το περιβάλλον και τον άνθρωπο. Επιδιώκουμε ο κόσμος να γνωρίσει τα γεωλογικά μνημεία, να τα κατανοήσει και να τα αγαπήσει, εκτός από το να τα θαυμάζει, ώστε να τα προστατεύει ταυτόχρονα. Παράλληλα, μπορούμε να τα αναδείξουμε και ως τουριστικό δέλεαρ βοηθώντας τις περιοχές αυτές να προσελκύσουν διάφορες κατηγορίες τουριστών και επισκεπτών μέσα στην κρίση, που θα διαθέτουν όμως και περιβαλλοντική συνείδηση».
Η έκθεση απαρτίζεται από τρεις συνολικά ενότητες. Η πρώτη, η οποία τιτλοφορείται «Μνήμες Γαίας: από την Τηθύ στο Αιγαίο», περιλαμβάνει πλούσιο φωτογραφικό υλικό και εκθέματα που εξηγούν βασικά γεωλογικά χαρακτηριστικά των νησιών και τη σύνδεσή τους με την ανθρώπινη παρουσία. Με τον τρόπο αυτόν, αναδεικνύεται η άμεση επιρροή των πετρωμάτων στην οικονομία και στον πολιτισμό, καθώς και οι μηχανισμοί μετάδοσης πολιτιστικών στοιχείων μέσω του εμπορίου σε όλη τη λεκάνη της Μεσογείου.
Η δεύτερη ενότητα, η οποία έχει τίτλο «Στα νησιά του Ηφαίστου και του Ποσειδώνα», μας γνωρίζει τα ηφαίστεια -μερικά από τα οποία μάλιστα είναι ακόμα ενεργά, όπως αυτά της Σαντορίνης, της Νισύρου, της Μήλου και των Μεθάνων-, τους σεισμούς και τις θερμές πηγές. Βλέπουμε πώς η γεωθερμία γίνεται παράγοντας ανάπτυξης αλλά και πώς το ηφαιστειακό έδαφος της Σαντορίνης, που είναι πλούσιο σε θερμά υγρά, έχει συνεισφέρει στην παραγωγή ιδιαίτερων φυτών που δεν ευδοκιμούν σε άλλα μέρη.
Η τρίτη ενότητα, με τίτλο «ΓΑΙΑ: από τον μύθο στην επιστήμη», αποτυπώνει τη ραγδαία εξέλιξη της βιοποικιλότητας, των οικοσυστημάτων, της χλωρίδας και της πανίδας στο Αιγαίο, σε ένα ταξίδι 150 εκατ. ετών. «Θεωρούμε πολύ πιθανό ότι οι μύθοι για γίγαντες, ήρωες, κένταυρους ή αμαζόνες, σχετίζονται με την παρουσία απολιθωμένων ζώων, απ' όπου εμπνεύστηκαν οι αρχαίοι κάτοικοι των περιοχών αυτών» θα πει η Κατερίνα Βασιλειάδου, εξάπτοντας κι άλλο τη φαντασία μας….
……………………………………………………………
Ωρες λειτουργίας της έκθεσης:
Τετάρτη με Παρασκευή από 17.00 έως 20.00, Σάββατο και Κυριακή 10.00 με 20.00, εκτός των επίσημων αργιών. Η είσοδος για το κοινό είναι δωρεάν. Την παραγωγή και επιμέλεια της έκθεσης έχει αναλάβει η Τetragon.
Οι χώροι της έκθεσης είναι προσβάσιμοι και σε ανθρώπους με αναπηρία και εμποδιζόμενα άτομα. Σε όλους τους ορόφους είναι εφικτή η μετακίνηση χρηστών/χρηστριών αναπηρικού αμαξιδίου.
Υπάρχει προσαρμοσμένος χώρος υγιεινής για ΑμεΑ, ενώ δίνεται η δυνατότητα διερμηνείας στην Ελληνική Νοηματική Γλώσσα, εφόσον προηγηθεί αντίστοιχο αίτημα.
Υπάρχουν ειδικά εκπαιδευτικά προγράμματα για μαθητές Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου.
Το απολιθωμένο δάσος της Λέσβου έχει ενταχθεί στη λίστα με τα υποψήφια Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO και είναι ένα από τα 4 ιδρυτικά μέλη του Ευρωπαϊκού Δικτύου Γεωπάρκων.
