Το έργο «Medea Manhattan» στο Από Μηχανής Θέατρο
Η Γερμανίδα συγγραφέας Ντέα Λόερ, μαθήτρια του Χάινερ Μίλερ, μεταφέρει την τραγωδία του Ευριπίδη στο σημερινό Μανχάταν. Και η σκηνοθέτις Εφη Θεοδώρου την τοποθετεί σε ένα μπαρ με αποσυνάγωγους μετανάστες
Της Εφης Μαρίνου
Αν η Μήδεια του Ευριπίδη μετά τα απανωτά φονικά της βρέθηκε στην αγκαλιά του παππού Ηλιου, μια καινούργια Μήδεια, όπως τη γέννησε η πένα της Γερμανίδας θεατρικής συγγραφέως Ντέα Λόερ, βρίσκεται σ’ ένα μπαρ της Νέας Υόρκης και, πίνοντας με άλλους αποσυνάγωγους μετανάστες, διηγείται την ιστορία της.
Το «Medea Manhattan» συνθέτει το παλιό με το σύγχρονο μιλώντας με τη σημερινή γλώσσα για όλα εκείνα που πραγματεύεται ο αρχαίος μύθος: τη διαφορετικότητα, την ξενοφοβία, την πάλη των φύλων, το πάθος, τον όρκο, την απληστία, την αδικία. Ανεβαίνει για πρώτη φορά στην ελληνική θεατρική σκηνή, στο Από Μηχανής Θέατρο, στις 4 Μαρτίου, σε σκηνοθεσία Εφης Θεοδώρου.
Η σύγχρονη εκδοχή της «Μήδειας» γράφτηκε από τη Γερμανίδα συγγραφέα το 1999. Ο Ιάσονας και η Μήδεια δεν έλκουν την καταγωγή τους από βασιλικούς θρόνους ούτε είναι απόγονοι θεών. Είναι λαθρομετανάστες που αναγκάστηκαν να φύγουν κυνηγημένοι από την πατρίδα τους, στην οποία μαινόταν εμφύλιος πόλεμος – πρόκειται για την εποχή που διαλυόταν η Γιουγκοσλαβία. Οι προσδοκίες τους να βρουν έναν νέο ειρηνικό κόσμο για να ξαναχτίσουν τη ζωή τους διαψεύστηκαν: αντίκρισαν έναν χειρότερο πόλεμο στους δρόμους της Ν. Υόρκης.
Επτά χρόνια ταξίδευαν αναζητώντας μια πατρίδα, μ' έναν φόνο πίσω τους –του αδελφού- προκειμένου να σωθεί το παιδί που κυοφορούσε εκείνη. Βρέθηκαν από την ανατολική Ευρώπη στο χωνευτήρι της αμερικανικής μεγαλούπολης κάνοντας τα πάντα για να επιζήσουν –μέχρι που εκπορνεύονται και οι δυο- κυνηγώντας το αμερικάνικο όνειρο.
Κι όταν ο Ιάσονας γνωρίζει τη νέα, όμορφη και πλούσια Κλερ, σκέφτεται ότι αυτή είναι η πραγματική ευκαιρία στην ξένη χώρα. Μια ευκαιρία μόνο γι’ αυτόν. Κι εγκαταλείπει τη Μήδεια. Εκείνη όμως αποφασίζει να τον ξαναφέρει κοντά της με κάθε τίμημα. Θα εμφανιστεί στο σπίτι της νύφης στην 5η Λεωφόρο και, ναι, θα φτάσει μέχρι το τέλος…
Εκτός από το ζευγάρι (Ανδρέας Κοντόπουλος, Ιωάννα Παππά), άλλα τρία πρόσωπα ζωντανεύουν στο έργο: Ο πατέρας της νύφης, ένας σκληρός πλούσιος επιχειρηματίας. Μια νεαρή τραβεστί, που ακούει στο όνομα «κουφή Νταίζη». Ο θυρωρός-ζωγράφος Βελάσκεθ, που περιμένει τη μέρα της αναγνώρισής του. Και τους τρεις ρόλους υποδύεται ο Παντελής Δεντάκης. Ολα τα πρόσωπα κινούνται στο περιθώριο της κοινωνίας, αλλάζουν στέγη, δουλειές, ταυτότητες.
Η πίστη στο αμετάβλητο
Το έργο δεν ακουμπά στον ρεαλισμό. «Η συγγραφέας υπήρξε μαθήτρια του Χ. Μίλερ, γι’ αυτό και το κείμενο, σαν γραφή, ακουμπάει στο έργο του Γερμανού συγγραφέα τού “Υλικό Μήδειας”» εξηγεί η Εφη Θεοδώρου. «Η γλώσσα δεν θυμίζει ένα καθημερινό αλισβερίσι. Ο ζόφος περιγράφεται πολύ ποιητικά. Κάτω από τη γνωστή σε όλους μας υπόθεση “τρέχουν” έννοιες οικουμενικές, φιλοσοφικές. Η Μήδεια, που υποστηρίζει με εμμονή τις ρίζες της, την περιφρούρηση του αδιατάρακτου, λέει: “Προχώρησα στη ζωή μου πατώντας πάνω στην πίστη του αμετάβλητου”. Και ο πατέρας της Κλερ, που βρίσκεται σε αναπηρικό καροτσάκι, απαντά: “Εχασα τα πόδια μου σε ατύχημα κι έζησα όλο μου τον βίο πατώντας πάνω σ’ αυτήν τη μεταβολή…” Το κείμενο είναι ποιητικό. Αν το αγγίξεις ρεαλιστικά, χάνει τη δύναμή του. Τα στοιχεία από την τραγωδία του Ευριπίδη είναι εδώ: το δράμα της εγκαταλελειμμένης γυναίκας που θα οδηγηθεί στα άκρα, ο δειλός Ιάσονας που αρπάζει την ευκαιρία για να σωθεί ο ίδιος, ο ισχυρός πατέρας. Η πίστη της Μήδειας στο αμετάβλητο της ζωής τσαλακώνεται από την προδοσία. Εχοντας περάσει οι δυο τους από σαράντα κύματα, ο Ιάσονας της γυρίζει την πλάτη. Εκείνη δεν μπορεί να το αφήσει έτσι».
Την ιδέα να εκτυλίσσεται η δράση σε ένα μπαρ την είχε η σκηνοθέτις. Το μπαρ που υπάρχει στο σκηνικό της παράστασης «Εγκλημα στα παρασκήνια», που παίζεται ήδη στη Β’ Σκηνή του Από Μηχανής Θεάτρου, ήταν ό,τι έπρεπε: «Αν σκεφτούμε ότι είμαστε αναγκασμένοι να κάνουμε όπου μπορούμε οικονομία, το έτοιμο μπαρ ήταν πολύ ωραία λύση» λέει η Εφη Θεοδώρου.
Ενα τραγούδι από τα Σκόπια που έστειλε ο Νικίτα Μιλιβόγιεβιτς στη σκηνοθέτιδα ανοίγει και κλείνει την παράσταση. Μια μπαλάντα που τραγουδάει η κουφή Νταίζη ξεκινώντας την κουβέντα της με τη Μήδεια.
Η πεζογράφος και θεατρική συγγραφέας Ντέα Λόερ έχει τιμηθεί για το έργο της με βραβεία και διακρίσεις, όπως το Λογοτεχνικό Βραβείο Μπέρτολτ Μπρεχτ (2006) και το Λογοτεχνικό Βραβείο του Βερολίνου (2009) για το σύνολο της συγγραφικής της δουλειάς. Στο ελληνικό θέατρο έγινε γνωστή από το έργο της «Blaubart», που παίχτηκε το 2004 στο θέατρο Πόρτα σε σκηνοθεσία Γιώργου Λάνθιμου, αλλά και το έργο της «Αθωότητα», που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη (2004) σε μετάφραση Γιώργου Δεπάστα.
…………………………………………………………………………………………………………………………………
INFO: Από Μηχανής Θέατρο (Ακαδήμου 13, Μεταξουργείο. Τηλ.: 2105231131). «Medea Manhattan» της Ντέα Λόερ. Μετάφραση: Γιώργος Δεπάστας. Σκηνοθεσία: Εφη Θεοδώρου. Σκηνικά: Νίκος Αναγνωστόπουλος. Κοστούμια: Ιωάννα Τσάμη. Φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης. Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Δευτέρα, Τρίτη, Τετάρτη 21.30.
