Της Νόρας Ράλλη
Μ. ΒΑΛΑΣΟΠΟΥΛΟΣ
Μια ασθένεια με απρόβλεπτες συνέπειες κατακλύζει τη χώρα. Το όνομα αυτής, «το σύνδρομο της Τζοκόντα»: «ο ασθενής παίρνει ένα περίεργο χαμόγελο, που δεν ξέρουμε αν είναι ευτυχίας ή μορφασμός πόνου», μας εξηγεί ο Δημήτρης Πιατάς. Δεν πρόκειται για χολιγουντιανό σενάριο τρόμου, αλλά για μια «πραγματικότητα τρόμου που θέλησα να παρουσιάσω κριτικά, και από την πλευρά του σκηνοθέτη». Ο γνωστός ηθοποιός στην πρώτη του σκηνοθετική απόπειρα στο σινεμά παρουσιάζει απόψε στις «Νύχτες Πρεμιέρας» την ταινία «ΠΑΝ-δη-ΜΙΑ». «Ολα-λοιπόν-ένα» μεταφράζει ο Δ. Πιατάς. «Είναι σαν να λέω πως το ποσοτικό δεν έχει σημασία. Το ολίσθημα έχει σημασία. Το πόσες τράπεζες πρέπει να σωθούν δεν μας νοιάζει. Αρκεί να σωθούν. Αυτό είναι το λάθος. Και χαίρομαι που έκανα αυτήν την ταινία έτσι, ακτιβιστικά. Αν θέλεις, αυτή είναι και η άλλη πλευρά του Πιατά».
Σκηνοθετεί, αλλά και πρωταγωνιστεί. Βασικά, «μάχομαι, αυτό κάνω», μας λέει. «Εκανα την ταινία εξαιτίας της κρίσης. Πήρα την ευθύνη “να κάνω” τον σκηνοθέτη με το δικαίωμα που μου δίνουν τα 40 χρόνια στον χώρο της υποκριτικής. Ηθελα να πω πράγματα σαν μαχόμενος καλλιτέχνης, την ίδια ώρα που σαν επαγγελματίας καλλιτέχνης μού ζητούσαν να πω πράγματα που δεν ήταν μαχόμενα. Αν πιστεύετε ότι ακόμη και στο θέατρο, ειδικά οι κωμικοί ηθοποιοί, δεν αντιμετωπίζονται ως γελωτοποιοί που πρέπει να πούνε υπέροχα ανέκδοτα, που δεν πρέπει να έχουν πολιτική συνείδηση, ως διασκεδαστές ενός ελαφρού θεάματος, γελιέστε. Αυτό ακριβώς είναι το αιτούμενο του συστήματος απέναντί μας. Και δεν εννοώ του ελληνικού. Γιατί η Ελλάδα δεν έχει σύστημα, αλλά μόρφωμα συστήματος. Και μέσα σ' αυτό το πλαίσιο, ο κωμικός ηθοποιός δεν χαίρει εκτίμησης. Αφήστε τα υποκριτικά που λένε, “πόσο δύσκολη είναι η κωμωδία κ.λπ.”. Η μοίρα του κωμικού ηθοποιού είναι να είναι –εμένα μ' αρέσει αυτή η λέξη– τζουτζές. Γελωτοποιός».
Στην ταινία το χιούμορ, πάντως, είναι μαύρο. Σε ένα μιντιακό τοπίο κανιβαλιστικό, όπου το κοινό χωρίς συνείδηση κατευθύνεται στα τηλεoπτικά κέντρα, η συλλογικότητα μετατρέπεται σε συμμορία και όλοι είναι εναντίον όλων. Και… ο Θεοδόσης Πελεγρίνης, ο τέως πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών, πρωταγωνιστής. Υποδύεται έναν δημοσιογράφο που έχει στηρίξει την πορεία του σ' ένα ψέμα. Ρίσκαρε ο Πιατάς γι' αυτήν την επιλογή; «Αν έπραττα με το σκεπτικό σε ποιον αρέσει ή όχι ο Πελεγρίνης, θα είχα καταργήσει την προσωπική μου ελευθερία. Δεν θα δεχτώ την ταινία να μου την καθορίσει το κοινό ή τα μανταλάκια ενός κίτρινου περιοδικού ή ενός ολόκληρου συστήματος. Αν και, αν το θέλετε, μ' αρέσει η σκέψη πως αν δεν πάει καλά η ταινία, θα φταίει ο Πελεγρίνης!»
Η «Πανδημία» είναι μια ταινία για σήμερα, «την εποχή του τρόμου, όπου η βία λυμαίνεται τη ζωή. Που προτιμούμε να σώσουμε τις τράπεζες, παρά τους λαούς. Που σκάβουν να ανακαλύψουν στην Αμφίπολη τον τάφο του Μέγα Αλέξανδρου, με πρόθεση και στόχο όχι το να επιβεβαιώσουμε την αξία ενός πολιτισμού (που φυσικά δεν χρειάζεται τον τάφο γι' αυτό), αλλά για να διασωθούν πολιτικά πρόσωπα. Είναι απίστευτα υποκριτικό όλο αυτό!».
Στο μεταξύ τον περιμένει ένας πρωταγωνιστικός ρόλος στο νέο πρόγραμμα του Εθνικού, στο έργο του Ρόμπερτ Μπολτ «Ενας άνθρωπος για όλες τις εποχές», μαζί με τους Γ. Μιχαλακόπουλο, Γ. Μοσχίδη, Στ. Γουλιώτη, Μ. Βακούση κ.ά. «Υποδύομαι τον συνηθισμένο άνθρωπο. Αυτόν που πάει παράλληλα με την ιστορία. Σήμερα, έχει υποστεί μετάλλαξη. Μα δεν γνωρίζω τον νέο άνθρωπο που θα γεννηθεί από αυτή τη μετάλλαξη. Περιμένω να δω τι θα είναι. Ενα έκτρωμα, ένα τέρας ή μια ελπίδα; Ας έχουμε αυτό το ερωτηματικό μέσα μας και ας πορευτούμε μαχόμενοι».
*Info: Η «ΠΑΝ-δη-ΜΙΑ» προβάλλεται σήμερα στις 19.30, στο «Odeon Οπερα». Η παράσταση «Ενας άνθρωπος για όλες τις εποχές» του Ρόμπερτ Μπολτ, σε σκηνοθεσία Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου, θα παίζεται από 15/11 στην Κεντρική Σκηνή του Εθνικού.
