Της Αφροδίτης Τζιαντζή

Μαθήματα ελληνομάθειας για παιδιά μεταναστών και προσφύγων στα δημόσια σχολεία; Εδώ δεν τους δίνουμε ελληνική ιθαγένεια, θα τους δώσουμε δασκάλους για τα ελληνικά ως δεύτερη γλώσσα; Ετσι φαίνεται να σκέφτηκε φέτος το υπουργείο Παιδείας, κρίνοντας ότι δεν είναι εφικτό να συνεχιστεί το πρόγραμμα «Διάπολις», Εκπαίδευσης Αλλοδαπών και Παλιννοστούντων Μαθητών, που υλοποιείται από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, με χρήματα των ΕΣΠΑ.

Η διακοπή του προγράμματος θα αφήσει χιλιάδες παιδιά μεταναστών, παλιννοστούντων και προσφύγων χωρίς υποστήριξη στο μάθημα της γλώσσας. Στα τέσσερα χρόνια που διήρκεσε η τελευταία φάση του προγράμματος δημιουργήθηκαν τμήματα ενίσχυσης της ελληνομάθειας σε 886 σχολεία, τα οποία παρακολούθησαν συνολικά 18.527 μαθητές. 62.000 μαθητές και μαθήτριες ωφελήθηκαν από τις πολύμορφες δράσεις του προγράμματος, που περιλαμβάνουν από επισκέψεις σε μουσεία και θέατρο στα σχολεία, μέχρι ψυχολογική υποστήριξη αλλά και σεμινάρια σε γονείς και εκπαιδευτικούς.

Στην ανεργία

Χωρίς δουλειά και χωρίς να μπορούν να διεκδικήσουν βασικά εργασιακά δικαιώματα, όπως το ταμείο ανεργίας, μένουν εκατοντάδες εκπαιδευτικοί (200 απασχολήθηκαν το τελευταίο έτος) που κάλυπταν όλα αυτά τα χρόνια τις ανάγκες του προγράμματος, εργαζόμενοι ως ελεύθεροι επαγγελματίες με μπλοκάκι και χωρίς να προσμετράται η προϋπηρεσία τους.

«Εργασιακό μοντέλο από το μέλλον, το οποίο όμως εφαρμόζεται και λειτουργεί αποτελεσματικά (για το υπουργείο Παιδείας)», σχολιάζει η Ενωση Εκπαιδευτικών της Ελληνικής ως Δεύτερης / Ξένης Γλώσσας, Επιτροπή Διάπολις, που εκπροσωπεί τους εκπαιδευτικούς που εργάζονται στο πρόγραμμα. Σε διαδοχικές συναντήσεις τους με εκπρόσωπο του υπουργείου Παιδείας, ζητώντας να δοθούν κονδύλια από το ΕΣΠΑ, για να παραταθεί για φέτος τουλάχιστον το πρόγραμμα, η απάντηση ήταν αρνητική.

Σύμφωνα με τους εκπαιδευτικούς, το υπουργείο παραδέχτηκε ότι διαθέτει τους πόρους από τα ΕΣΠΑ, για να καλύψει μόνιμες και πάγιες δαπάνες, όπως οι αναπληρωτές, περικόπτοντας τη χρηματοδότηση για τις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες, όπως μετανάστες και Ρομά. «Είναι εξαιρετικά δύσκολο να συνεχιστεί το πρόγραμμα αν και κάνουμε ό,τι μπορούμε» ήταν η απάντηση εκπροσώπου του υπουργείου στην «Εφ.Συν.», αφήνοντας μια χαραμάδα ανοιχτή να δοθεί παράταση για φέτος με λιγότερα χρήματα.

Οπως τονίζει η Ενωση Εκπαιδευτικών, οι εργαζόμενοι που απασχολούνται στο πρόγραμμα επιλέγονται από το ΑΠΘ με διαφανή κριτήρια (κατοχή διδακτορικού ή μεταπτυχιακού, σεμινάρια και προϋπηρεσία στη διδασκαλία των ελληνικών ως δεύτερης/ξένης γλώσσας), δουλεύουν σχεδόν μία δεκαετία σ’ αυτό το αντικείμενο, αλλά απασχολούνται με εξαιρετικά δυσμενείς όρους: πληρώνονται ως ωρομίσθιοι, συχνά με μεγάλες καθυστερήσεις, αλλά αναγκάζονται να πληρώνουν εισφορές στον ΟΑΕΕ.

«Η ενδοσχολική πραγματικότητα δείχνει ότι οι δίγλωσσοι μαθητές και μαθήτριες αποτελούν μεγάλο ποσοστό του μαθητικού δυναμικού, χωρίς ταυτόχρονα να υπάρχει σταθερή μέριμνα για την ομαλή γλωσσική -και όχι μόνον- ένταξή τους στη σχολική μονάδα», σχολιάζουν οι εκπαιδευτικοί, καταλήγοντας ότι η παράταση του προγράμματος για φέτος θα ήταν ευνοϊκή εξέλιξη, χωρίς να αποτελεί μόνιμη λύση.

Πολλαπλά οφέλη

Τα οφέλη του προγράμματος αναγνωρίζουν πρώτοι απ’ όλους οι εκπαιδευτικοί στα σχολεία όπου εφαρμόστηκε. Διευθυντής δημοτικού σε γειτονιά της Αθήνας μάς είπε ότι το πρόγραμμα είναι αναγκαίο να συνεχιστεί, αλλά να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες. «Παλιότερα είχαμε περισσότερα παιδιά μεταναστών πρώτης γενιάς που η ελληνική γλώσσα τούς ήταν ξένη. Αλλά και σήμερα η ανάγκη για γλωσσική υποστήριξη παραμένει και κάνει θαύματα. Πέρσι ήρθε στο σχολείο μαθητής από την Ινδία, που μίλαγε μόνο τη μητρική του γλώσσα. Φέτος, χάρη στη συνεπή δουλειά της εκπαιδευτικού τού Διάπολις, μιλάει σχεδόν άπταιστα Ελληνικά».

Πολύτιμη είναι η συνεισφορά τού Διάπολις σε σχολεία υποβαθμισμένων περιοχών της Αθήνας, που τα τελευταία χρόνια υποδέχονται παιδιά προσφύγων από τη Συρία και το Αφγανιστάν, με χαρακτηριστική περίπτωση το 54ο Δημοτικό Σχολείο στην πλατείας Βάθη με 78% μαθητές μετανάστες και πρόσφυγες.

Σε σχολεία όπως αυτό, η απότομη διακοπή της ενισχυτικής διδασκαλίας στα Ελληνικά δεν θα σημάνει μόνο μια υποστηρικτική δομή λιγότερη, αλλά θα δυσκολέψει ακόμα περισσότερο την ένταξη και την εκπαίδευση παιδιών που έχουν περάσει τραυματικές εμπειρίες στις εμπόλεμες ζώνες στις πατρίδες τους αλλά και στο ταξίδι της προσφυγιάς. «Το όραμα που έγινε πράξη» είναι ο τίτλος του πρόσφατου απολογισμού τεσσάρων πανεπιστημίων για τα προγράμματα Διάπολις. Τώρα αυτή η πράξη, μαζί με το όραμα για ένα ανοιχτό σχολείο, θα πεταχτεί στα σκουπίδια;