Της Νόρας Ράλλη
Σκηνή από την ταινία του Κώστα Σφήκα «Το μοντέλο»
Μπορεί να είναι δύσκολο να πρωτοτυπήσει κανείς, ωστόσο ο κινηματογράφος ενδείκνυται για πειραματισμούς και πρωτοπορίες. Γι’ αυτό και σήμερα, δύο ημέρες πριν από τη λήξη του φεστιβάλ «Νύχτες Πρεμιέρας», θα έχουμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε στην Τεχνόπολη ένα διαφορετικό δρώμενο, κάτι τελείως καινούργιο, ευφάνταστο και ανατρεπτικό. «Δεν είναι ούτε προβολή, ούτε έκθεση. Είναι η κινηματογραφική εγκατάσταση “Frame – light -motion”, που οι τρεις διαστάσεις του χρόνου, παρελθόν, παρόν και μέλλον, συναντιούνται», εξηγεί ο καλλιτεχνικός διευθυντής του, Ορέστης Ανδρεαδάκης.
Συγκεκριμένα, στο Innovathens (κτίριο Αεροφυλάκιο 2 στην Τεχνόπολη) θα προβάλλονται ταυτόχρονα χιλιάδες αποσπάσματα από κινηματογραφικά τρέιλερ, τα οποία θα διακόπτονται από δέκα εμβληματικές σκηνές από διάφορες ταινίες – όχι πολύ γνωστές, ούτε διάσημες. Την ίδια στιγμή σε άλλο χώρο (κτίριο Δ12) θα προβάλλεται το «Μοντέλο» του Κώστα Σφηκα. «Οι δέκα σκηνές επιλέχτηκαν με άξονα μια φράση του Χρήστου Βακαλόπουλου “Ο κινηματογράφος γεννήθηκε για να συλλάβει το αιώνιο που αλλάζει συνεχώς μορφές”, που συνεχίζει λέγοντας πως οι μεγαλύτεροι Ελληνες κινηματογραφιστές είναι ο Παπαδιαμάντης και ο Τσιτσάνης», διευκρινίζει ο Ορέστης Ανδρεαδάκης.
Ετσι, περνάμε στο δεύτερο μέρος της εγκατάστασης, όπου όλα αυτά τα στοιχεία μπήκαν μαζί: ένα ποίημα του Μαλαρμέ, κάποιες φράσεις από το «Ονειρο στο κύμα» του Παπαδιαμάντη και ένα μουσικό κολάζ, που ξεκινάει από τις πρώτες φράσεις του «Απομεσήμερου ενός Φαύνου» του Ντεμπισί. Η εισαγωγή αυτή με τα κλαρινέτα θεωρείται η απαρχή της μοντέρνας μουσικής. Γι΄αυτό και επιλέχτηκε μια μουσικός, που γνωρίζει καλά αυτό το όργανο, και μάλιστα στην «πειραγμένη» του εκδοχή, το ewi (ι-γουι). Η Mrs Girl, Ανθή Δαμβουνέλη.
Στη σκηνή θα υπάρχουν δύο όργανα: ένα κλασικό κλαρινέτο και το ewi, που είναι κάτι σαν πνευστό συνθεσάιζερ». Η Ανθή Δαμβουνέλη μας είπε «πρόκειται για ένα πάντρεμα κλασικών θεμάτων με τους ηλεκτρονικούς ήχους του 20ού αιώνα, που χαρακτηρίζεται από αυτό που λέμε “αναζήτηση του ήχου”. Ο θεατής θα παρακολουθήσει πώς μπορείς ηχητικά να φτάσεις από τον Μπαχ στον Στοκχάουζεν, τον πρωτοποριακό αυτό Γερμανό συνθέτη».
Πώς δένουν, όμως, όλα αυτά μαζί; «Οταν αποφασίσαμε να κάνουμε ένα επετειακό αφιέρωμα για τα γενέθλια του Φεστιβάλ και του περιοδικού “Σινεμά”, στην αρχή σκεφτήκαμε να δείξουμε τις καλύτερες ταινίες όλων των εποχών, κορυφαίες σκηνοθετικές δουλειές κ.λπ. Καλό, αλλά προβλέψιμο», εξηγεί ο Ορέστης Ανδρεαδάκης. «Ετσι, αντί αυτού θελήσαμε να πάμε πολύ πίσω στον χρόνο, στις απαρχές όχι μόνο του σινεμά, αλλά και της ίδιας της εικόνας, και να κάνουμε ένα σχόλιο για την ουσία του κινηματογράφου, αποδομώντας τον στα πρωταρχικά του στοιχεία: το πλαίσιο, το φως και την κίνηση. “Frame – light -motion”, όπως ονομάσαμε και το συγκεκριμένο δρώμενο».
Κάπως έτσι ξεκίνησε ένα ταξίδι που κράτησε πολλούς μήνες: είδαν παλιές ταινίες, διάβασαν άρθρα, ποιήματα, αναλύσεις. «Γυρίσαμε πίσω στην εποχή των σπηλαίων, όταν ο άνθρωπος ζωγράφιζε χωρίς πλαίσιο», λέει ο Ορέστης Ανδρεαδάκης. «Αργότερα, “έκλεισε” τις εικόνες σε τέσσερις γραμμές ενός πίνακα και, αιώνες μετά, τις επεξεργάστηκε τεχνικά και εκτύπωσε την πρώτη φωτογραφία. Αυτή βρέθηκε τρόπος να κινηθεί με 24 καρέ το δευτερόλεπτο και έτσι γεννήθηκε ο κινηματογράφος. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια πήγαμε ακόμη παρακάτω, σε σκέψεις και πειραματισμούς κατάργησης του πλαισίου. Με την τρισδιάστατη εικόνα (3D), με τα ολογράμματα, με τις πολλαπλές προβολές. Αλλά και το φως έχει αμφισβητηθεί, διότι γίνονται πλέον ταινίες χωρίς την έκθεση στο φως, οι ψηφιακές, που γίνονται μέσα σ’ έναν υπολογιστή. Αυτή την ιστορία, αυτές τις αλλαγές θελήσαμε να συνταιριάξουμε. Και μόνο το “Μοντέλο” του Σφήκα μπορεί να βοηθήσει στην κατανόηση των δομικών στοιχείων του σινεμά, αφού τα αμφισβητεί κάθε λεπτό. Ελπίζουμε να αρέσει!»
Το φεστιβάλ φτάνει στο τέλος του. Ωστόσο ο Ορέστης δεν θέλησε να μας πει πώς πήγε μέχρι τώρα, καθώς ομολόγησε πως είναι… προληπτικός. Σεβαστό, ειδικά όταν η πίστη σε εξωφυσικά φαινόμενα συνοδεύεται από πρωτοποριακές ιδέες, σαν τη σημερινή.
* INFO: Σήμερα, 18.00-23.00, στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων. Θα ακολουθήσει το «πάρτι γενεθλίων» Φεστιβάλ και περιοδικού «Σινεμά», με DJ set από τον ντράμερ των Pulp, Νικ Μπανκς με opening DJ set από την ομάδα του propaganda.gr. (αίθουσα Μηχανουργείο). Είσοδος ελεύθερη.
