Του Φώτη Παπούλια

Η Ανατολή είναι ένα χωριό στον νομό Λασιθίου, κοντά στην Ιεράπετρα. Η τοπική παράδοση επιμένει πως έβγαζε τους καλύτερους τελάληδες και η ιστορία του ντόπιου τελάλη που «όταν τελαλούσε ακουγόταν σε απόσταση μεγαλύτερη των πέντε χιλιομέτρων» είναι γνωστή σε όλη την Κρήτη. Ο Γιάννης Δραγασάκης, γέννημα θρέμμα της Ανατολής, δεν δικαιώνει τον μύθο. Παιδί αγροτικής οικογένειας, έκανε τα πρώτα του πολιτικά βήματα στους «Λαμπράκηδες» και μετά, όταν σπούδαζε στην Πάντειο οικονομικά, «μπλέχτηκε» με τον αντιδικτατορικό αγώνα. «Ηρεμος, ανοιχτόμυαλος, με μαύρο μουστάκι, είχε εκείνη την κρητική λεβεντιά, από τότε έξοχος αναλυτής της οικονομίας» θυμούνται τότε συμφοιτητές του, οι οποίοι ανεξαρτήτως πολιτικών προτιμήσεων τρέφουν βαθιά εκτίμηση για τον επικεφαλής του οικονομικού επιτελείου του ΣΥΡΙΖΑ.

«Βίαιη ωρίμανση»

Ο αριστερός οικονομολόγος που πρώτος μίλησε για τη «βίαιη ωρίμανση του κόμματος», που υποστήριξε ότι «η διέξοδος δεν βρίσκεται στην επιστροφή σε κάποια εκδοχή του παρελθόντος αλλά στο άνοιγμα νέων δρόμων προς νέα παραγωγικά μοντέλα, προς νέες μορφές πραγματικής δημοκρατίας» και πως «ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα γίνει ΠΑΣΟΚ αλλά η Αριστερά του 21ου αιώνα», μακράν απέχει από το μοντέλο του παραδοσιακού αριστερού «που εύκολα υπόσχεται».

Μια υποτροφία του ΙΚΥ θα τον οδηγήσει στο Λονδίνο, στο φημισμένο LSE (Λόντον Σκουλ οφ Εκονόμικς), και εκεί θα ενταχθεί το 1973 στο ΚΚΕ. «Δράστης» της ένταξής του ο γραμματέας της οργάνωσης Λονδίνου Κ. Τριγάζης, ο οποίος είχε διακρίνει το ανήσυχο πνεύμα του, τις επιστημονικές αναζητήσεις του και την έφεση στα θεωρητικά οικονομικά. Κολλητός του φίλος από εκείνα τα χρόνια ο «εσωτερικάκιας» Χ. Γολέμης, μια φιλία που έχει αντέξει στον χρόνο και στις «τρικλοποδιές της Αριστεράς». Η επιστροφή του στην Ελλάδα σήμαινε και την πολιτική του ένταξη στο ΚΚΕ, παράλληλα με την απασχόλησή του στον ιδιωτικό τομέα ως οικονομολόγου-μελετητή.

Ο ευφυής Χ. Φλωράκης γρήγορα αντιλήφθηκε το «ήθος και την επάρκειά του» και τοποθετήθηκε υπεύθυνος του οικονομικού τμήματος του κόμματος. «Δεν είναι κόκορας όπως ο Νίκος [Κοτζιάς] και ο Μίμης [Ανδρουλάκης], αυτός δουλεύει για το σύνολο, όχι για τον ίδιο» θυμούνται σήμερα τότε στελέχη του ΚΚΕ να λέει ο Χ. Φλωράκης για τον «Γιάννη». Η μεθοδικότητά του αλλά κυρίως η ικανότητά του να «παντρεύει την οικονομία με την πολιτική και το ότι αναλάμβανε τις δύσκολες αποστολές του κόμματος» τον τοποθέτησαν στον στενό κύκλο των συνεργατών του ηγέτη του κόμματος. Από τότε οι «συντροφικές» γλώσσες στον Περισσό τον είχαν χαρακτηρίσει «σοσιαλδημοκράτη», κάποιοι και «μπουρζουά». Επί εποχής ενιαίου Συνασπισμού, όταν στην οικουμενική κυβέρνηση του Ξ. Ζολώτα συμμετείχε ως αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Οικονομίας, οι «σκληροί» του Περισσού αισθάνθηκαν ότι δικαιώνονταν «όχι για τη συμμετοχή του Γιάννη, αλλά για την κριτική τους απέναντι στον Φλωράκη».

Στο 13ο συνέδριο του ΚΚΕ (19-24/2/1991), με την αντιπαράθεση «ανανεωτικών» – «σκληροπυρηνικών» να χτυπάει κόκκινο, ο Γ. Δραγασάκης έθεσε υποψηφιότητα απέναντι στην Αλέκα Παπαρήγα. Εχασε για μόλις τέσσερις ψήφους (57-53) – από τους σκληρούς τον είχε ψηφίσει ο αείμνηστος καθηγητής Γ. Χουρμουζιάδης. Τότε, ο Χ. Φλωράκης, διαβλέποντας πού οδηγούσε η εκλογή αυτή, σε μια ύστατη προσπάθεια ενότητας του κόμματος, πρότεινε «αναπληρωτή γραμματέα τον Γιάννη», εκείνος δεν δέχτηκε (ήταν μέλος του Πολιτικού Γραφείου) και η ιστορία μετά γράφτηκε όπως γράφτηκε.

Χρόνια αργότερα, ένας από τους τακτικούς συνομιλητές του Χ. Φλωράκη τον είχε ρωτήσει γιατί δεν είχε στηρίξει τον «Γιάννη» απέναντι στην «Αλέκα» – υποψήφιοι με διαφορετικό ειδικό βάρος. «Ο Γιάννης… ναι, θα μπορούσα, όμως το Κόμμα…» Εκ των υστέρων παραδοχή λάθους; Ισως, αλλά με «αν» και υποθέσεις δεν γράφεται Ιστορία.

Αφησε πίσω του τον Περισσό, βίωσε την εκλογική αποτυχία του ΣΥΝ το 1993, «πάντα ήταν η ήρεμη δύναμη, ήξερε τι ήθελε και πώς θα το πετύχει», διακριτικός με τους προέδρους, «ήταν εξαιρετικός Πρόεδρος ο Κωνσταντόπουλος» είχε πει, ενώ μάλλον «δεν είχαν ταιριάξει τα χνώτα τους με τον Αλ. Αλαβάνο». Αν και ήταν στέλεχος του «Αριστερού Ρεύματος», αρνήθηκε την πρόταση να είναι υποψήφιος αντί του Αλ. Αλαβάνου στην μετά Κωνσταντόπουλο εποχή, ενώ αρκετοί μέσα στην τάση αυτή από τότε τον θεωρούσαν «συμβιβαστικό».

Ο κυρ Νίκος, ο κουρέας του στην Κυψέλη (ο Γ. Δραγάσακης είναι φανατικός Κυψελιώτης), τον αποκαλεί πλέον «υπουργέ μου», διακινδυνεύοντας να τον χάσει από πελάτη, ενώ οι γείτονες έχουν να λένε για «τον διακριτικό βουλευτή που μιλάει με όλους και για όλα χωρίς παρωπίδες».

Υποδειγματικός με Χ.Α.

Αντιπρόεδρος της Βουλής («ανέβηκαν οι πολιτικές μετοχές του», είπαν) όταν αντιμετώπισε με βαθύ δημοκρατικό ήθος τους αλαλάζοντες βουλευτές της Χρυσής Αυγής, υποχρεώνοντας ακόμα και τον πρόεδρο Β. Μεϊμαράκη να του απονείμει δημοσίως τα εύσημα.

Ο εμπνευστής της οικονομικής πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ μάλλον αισθάνεται δικαιωμένος από την αντιμετώπιση που έχει το κόμμα του στα διεθνή φόρουμ και τις συναντήσεις με Ευρωπαίους αξιωματούχους. «Τους πείθουμε, όλοι πλέον περιμένουν την πολιτική αλλαγή στην Ελλάδα» ισχυρίζεται το τελευταίο διάστημα και εμφανίζεται αισιόδοξος ότι «η Αριστερά δεν θα είναι πολιτική παρένθεση».

Και αν δεν είναι ο «τελάλης», τότε σίγουρα τον εκφράζει ο αφορισμός του W.A.Ward: «Ο απαισιόδοξος παραπονιέται για τον άνεμο, ο αισιόδοξος περιμένει ότι θα αλλάξει, ο ρεαλιστής προσαρμόζει τα πανιά». Απάντηση σε όσους ακόμη και εντός ΣΥΡΙΖΑ εξακολουθούν να πιστεύουν ότι ο πολιτικός ρεαλισμός είναι τουλάχιστον αμαρτία.