Του Μπάμπη Μιχάλη
Ο δηλητηριώδης συνδυασμός του εκρηκτικού χρέους και της επιβραδυνόμενης ανάπτυξης δείχνουν ότι η παγκόσμια οικονομία οδηγείται πιθανότατα προς μια νέα κρίση, προειδοποιεί το Διεθνές Κέντρο Νομισματικών και Τραπεζικών Μελετών (ICMB) της Γενεύης. Στη 16η ετήσια έκθεσή του («Απομόχλευση; Ποια απομόχλευση;»), που συντάχθηκε από πάνελ οικονομολόγων απ’ όλο τον πλανήτη -μεταξύ άλλων και τριών πρώην κεντρικών τραπεζιτών-, το ICMB υπογραμμίζει ότι αντίθετα με όσα ευρέως πιστεύονται, έξι χρόνια από το ξεκίνημα της διεθνούς κρίσης το σύνολο της παγκόσμιας οικονομία δεν ακόμη έχει καν μπει σε διαδικασία απομόχλευσης, μείωσης δηλαδή του βάρους των χρεών. Η έκθεση σημειώνει ότι η αποκλειστική εστίαση της διεθνούς κοινότητας στο δημόσιο χρέος έχει λειτουργήσει παραπλανητικά αφού το τελευταίο από μόνο του δεν είναι σε θέση να προσφέρει συνεκτική αποτίμηση.
Τα 4 κρίσιμα σημεία
Η συνεκτίμηση όλων των διαστάσεων του χρέους (εγχώριο και εξωτερικό, χρηματοοικονομικό και μη, δημόσιο και ιδιωτικό, νοικοκυριών και επιχειρήσεων) δείχνει ότι:
1. Ο πλανήτης στο σύνολό του συνεχίζει μοχλεύει, να δανείζεται δηλαδή με στόχο την επένδυση ή την κατανάλωση ή αλλιώς την οικονομική επέκταση. Το παγκόσμιο χρέος (ιδιωτικό και δημόσιο) συνεχίζει έτσι να αυξάνεται σημειώνοντας αλλεπάλληλα νέα ρεκόρ. Από το 160% του ΑΕΠ το 2001 έφτασε περίπου στο 200% το 2009 και στο 215% το 2013.
2. Στις βασικές αγγλοσαξονικές οικονομίες (ΗΠΑ, Βρετανία) όπου η διαδικασία απομόχλευσης -τόσο στον χρηματοπιστωτικό τομέα όσο και τα νοικοκυριά- σημείωσε αξιοσημείωτη πρόοδο, αυτό έγινε σε βάρος της αύξησης του χρέους του Δημοσίου.
3. Ενώ μέχρι το 2008 οι ανεπτυγμένες αγορές ηγούνταν της διαδικασίας μόχλευσης της οικονομίας, στη συνέχεια τον ρόλο αυτόν ανέλαβαν οι αναδυόμενες οικονομίες (ειδικά η Κίνα) και αυτό εγείρει τον κίνδυνο οι τελευταίες να αποτελέσουν το επίκεντρο της επόμενης κρίσης. Παρότι το επίπεδο της μόχλευσής τους είναι χαμηλότερο σε σχέση με αυτό των ανεπτυγμένων αγορών, η ταχύτητα της πρόσφατης μόχλευσής τους -ειδικά στην Ασία- μεγεθύνει τους κινδύνους.
4. Το επίπεδο της συνολικής μόχλευσης στην Ιαπωνία είναι εκτός διαγραμμάτων και η βιωσιμότητα ενός μεγάλου τμήματος του χρέους της αποτελεί ερωτηματικό.
Αν ανέβουν τα επιτόκια έρχεται κραχ
Σε αυτό το περιβάλλον η Geneva Report πιστεύει ότι τα επιτόκια θα παραμείνουν παγκοσμίως σε χαμηλά επίπεδα για μια «πολύ πολύ μεγάλη χρονική περίοδο» προκειμένου οι κυβερνήσεις, οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά να συνεχίσουν να εξυπηρετούν τα χρέη τους και να αποφευχθεί ακόμη ένα κραχ. Αν τα επιτόκια αυξηθούν τόσο γρήγορα όσο περιμένουν οι αγορές, τότε οι οφειλέτες δεν θα αντέξουν την αποπληρωμή των αυξανόμενων χρεών τους.
Η έκθεση κρούει τέλος τον κώδωνα του κινδύνου για τις οικονομίες που έχουν πολύ υψηλά χρέη και η ανάπτυξή τους επιβραδύνθηκε επίμονα -όπως η Κίνα αλλά και η περιφέρεια της ευρωζώνης στη Νότια Ευρώπη, μέρος της οποίας είναι και η Ελλάδα.
