Του Μπάμπη Μιχάλη
Τον κώδωνα του κινδύνου κρούει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για το ενδεχόμενο μιας νέας χρηματοπιστωτικής κρίσης. Στην εξαμηνιαία έκθεσή του για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα στον πλανήτη (Global Financial Stability Report), την οποία έδωσε χθες στη δημοσιότητα, το Ταμείο τονίζει ότι τα πολύ χαμηλά επιτόκια και η υπερβολικά χαλαρή νομισματική πολιτική που εφάρμοσαν οι κεντρικές τράπεζες των ανεπτυγμένων οικονομιών τα τελευταία έξι χρόνια ενθάρρυναν περισσότερο την υπερμόχλευση, την ανάληψη υπερβολικού «χρηματοπιστωτικού ρίσκου» στις επενδύσεις χαρτοφυλακίου και την κερδοσκοπία παρά την ανάληψη «οικονομικού ρίσκου» -με τη μορφή υψηλότερης κατανάλωσης από τα νοικοκυριά, επενδύσεων και προσλήψεων από τις επιχειρήσεις.
«Οι χαλαρές πολιτικές που στόχευαν στην υποστήριξη της ανάκαμψης και την προώθηση του οικονομικού ρίσκου διευκόλυναν την ανάληψη μεγαλύτερου χρηματοπιστωτικού ρίσκου», τονίζει η έκθεση και ως ένδειξη αυτού παραθέτει τη μεγάλη άνοδο των τιμών των επενδυτικών περιουσιακών στοιχείων, τα χαμηλότερα περιθώρια κερδοφορίας (premium) για τις υψηλότερου κινδύνου επενδύσεις χαρτοφυλακίου και την έλλειψη αστάθειας στις κεφαλαιαγορές. Ολα αυτά και η τρέχουσα συμπεριφορά των επενδυτών συμβαίνουν ταυτόχρονα και σε καμία περίπτωση δεν δικαιολογούνται από την άσχημη κατάσταση της παγκόσμιας οικονομίας.
Το ΔΝΤ σημειώνει ακόμη ότι οι κίνδυνοι για τη σταθερότητα του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος δεν πηγάζουν πια τόσο από τις παραδοσιακές τράπεζες αλλά από το επονομαζόμενο σκιώδες τραπεζικό σύστημα, δηλαδή ιδρύματα όπως τα hedge funds, τα money market funds και επενδυτικές τράπεζες που δεν διακρατούν κοινές καταθέσεις. «Οι διαμορφωτές της οικονομικής πολιτικής βρίσκονται αντιμέτωποι με μια νέα ανισορροπία: δεν υπάρχει αρκετή ανάληψη οικονομικού κινδύνου για την υποστήριξη της ανάπτυξης αλλά αυξημένη υπερβολή στην ανάληψη χρηματοπιστωτικού ρίσκου που δημιουργεί μεγάλες προκλήσεις για τη σταθερότητα» τόνισε χαρακτηριστικά ο επικεφαλής της Διεύθυνσης Νομισματικών Υποθέσεων και Κεφαλαιαγορών του ΔΝΤ Χοσέ Βινάλς στη χθεσινή παρουσίαση της έκθεσης, συμπληρώνοντας ότι οι παραδοσιακές τράπεζες είναι ασφαλέστερες μετά τις κεφαλαιακές ενέσεις που δέχτηκαν αλλά δεν είναι αρκετά ισχυρές για να υποστηρίξουν την οικονομική ανάκαμψη.
Το ΔΝΤ ανέλυσε στην έκθεσή του 300 μεγάλες τράπεζες που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά των ανεπτυγμένων οικονομιών. Βρήκε ότι το 25% αυτών που αντιπροσωπεύουν περίπου το 40% των συνολικών περιουσιακών στοιχείων του τραπεζικού συστήματος δεν έχουν την απαιτούμενη κεφαλαιακή ισχύ ή κερδοφορία για να στηρίξουν πιστωτική ανάπτυξη 5% ετησίως που θα ενισχύσει την ανάκαμψη. Το πρόβλημα είναι ακόμη μεγαλύτερο στην ευρωζώνη, όπου το ποσοστό των τραπεζών που δεν μπορούν να στηρίξουν την ανάκαμψη προσφέροντας ανάλογη πιστωτική ανάπτυξη ανέρχεται στο 46% και αντιπροσωπεύει το 60% του συνολικού ενεργητικού.
Το Ταμείο κάλεσε τις τελευταίες να προχωρήσουν σε πιο ριζική αναδιοργάνωση των επιχειρηματικών τους μοντέλων, να αυξήσουν το κόστος κάποιων δανείων, να επανατοποθετήσουν τα κεφάλαιά τους σε όλες τους τις δραστηριότητες και ενδεχομένως να προχωρήσουν σε περαιτέρω συρρίκνωσή τους με απώτερο στόχο να καταφέρουν να υποστηρίξουν τις επιχειρηματικές επενδύσεις. Συνέστησε ακόμη υπερδιπλασιασμό της εποπτείας των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και συγκράτηση της χρηματοπιστωτικής ανάληψης κινδύνου.
