Της Νόρας Ράλλη
ΜΑΡΙΟΣ ΒΑΛΑΣΟΠΟΥΛΟΣ
Ηταν σίγουρα από τις ελάχιστες φορές που το αμφιθέατρο του Γαλλικού Ινστιτούτου ήταν τόσο ασφυκτικά γεμάτο. Και μάλιστα για ένα θέμα τόσο ευαίσθητο και σκληρό ταυτόχρονα. Ηταν η έναρξη του φετινού προγράμματος προβολών ντοκιμαντέρ από την ομάδα CineDoc, γνωστή ήδη από το 2009 για τις εξαιρετικές επιλογές της.
Φέτος, ξεκίνησαν με το «Ενδιάμεσος σταθμός» («Stop Over») του πρωτοεμφανιζόμενου Ιρανοελβετού σκηνοθέτη, Καβέ Μπακτιαρί. Η ταινία παρουσιάστηκε στο Δεκαπενθήμερο των Σκηνοθετών στο 66ο Φεστιβάλ των Κανών και έχει ταξιδέψει σε πολλά φεστιβάλ ανά τον κόσμο. Αν και τα δικαιώματά της έχει πάρει ελληνική εταιρεία διανομής, το πιθανότερο είναι πως δεν θα βγει στις αίθουσες.
Ωστόσο, το θέμα ενδιαφέρει κυρίως το ελληνικό κοινό, καθώς η ταινία ακολουθεί από κοντά την καθημερινή ζωή μιας ομάδας μεταναστών στην Αθήνα. Αφορμή στάθηκε το ταξίδι του ξαδέρφου του σκηνοθέτη, Μοσέν, ο οποίος αναγκάστηκε να φύγει από το Ιράν, καθώς εκεί οι συνθήκες ζωής ήταν απάνθρωπες. Αλλά και η ζωή στην Ελλάδα δεν ήταν πολύ διαφορετική. «Εχεις να διαλέξεις ανάμεσα στο ζωντανός, νεκρός ή ζωντανός-νεκρός. Στην πατρίδα σου είσαι νεκρός, στην Ευρώπη ζωντανός, στην Ελλάδα ζωντανός-νεκρός», λέει ένας από τους πρωταγωνιστές, φανερώνοντας την αλήθεια, που οι περισσότεροι ξέρουμε, μα ακόμη σοκάρει. Με ζωντανή, προσωπική ματιά, ο σκηνοθέτης προβάλλει την αβεβαιότητα μέσα στην οποία ζουν αυτοί οι άνθρωποι (δυστυχώς, ο κακός και λανθασμένος υποτιτλισμός τούς έβαζε να αποκαλούν τους εαυτούς τους «λαθρομετανάστες»), την άσκοπη περιπλάνησή τους στην Αθήνα, την απρόσωπη καθημερινή τους διαβίωση, τις θρησκευτικές τους αναζητήσεις και φυσικά τον αγώνα τους για μια αξιοπρεπή ζωή. «Τη μέρα που οι μετανάστες δεν θα θέλουν να έρθουν πια στην Ευρώπη, θα είναι η ώρα που οι Ευρωπαίοι θα θέλουν να μεταναστεύουν» λέει ο Αμίρ.
Στο τέλος της προβολής έγινε μία ενδιαφέρουσα κουβέντα ανάμεσα στους θεατές και τα μέλη της Διεθνούς Αμνηστίας, χωρίς ωστόσο να γίνει αρκετός λόγος για την επίσημη θέση της Ευρώπης στο θέμα της μετανάστευσης, που εξαναγκάζει τη χώρα μας να γίνει ένας κλειστός χώρος, στον οποίο ελάχιστοι από τους μετανάστες επιθυμούν ή μπορούν να μείνουν. Ακολούθησε υπαίθριο migrant kitchen event: ο Ιρανός μάγειρας Mehdi, οι Culinary Backstreets και η Give Hope ένωσαν τις δυνάμεις τους και πρόσφεραν σε όλους περσικό πιλάφι με φακές, κιμά και σαφράν.
Στο ίδιο κλίμα κινείται και το υπόλοιπο πρόγραμμα. Προσωπικές ιστορίες, εθνικές μνήμες, οικονομικά σκάνδαλα, διάσημες βιογραφίες, εκπαιδευτικά θέματα, περιβαλλοντικές ανησυχίες, αρχιτεκτονική και φυσικά βραβευμένα ελληνικά ντοκιμαντέρ (29/4, 6/5).
Από τις υπόλοιπες ταινίες ξεχωρίσαμε τις εξής:
22/10, «Greece, Days of Change», της Ελενα Ζερβοπούλου, για την ιστορία τριών Ελλήνων που αυτή την εποχή αποφάσισαν να πάρουν το μέλλον στα χέρια τους.
5/11, «Γεγονότα στη Φώκαια 1914» των Ανιές Σκλάβου, Στέλιου Τατάκη για τον διωγμό του ελληνικού πληθυσμού από τη Φώκαια της Μ. Ασίας το 1914, μέσα από αρχειακό υλικό και φωτογραφικά ντοκουμέντα.
19/11, «Master of the Universe» του Μαρκ Μπάουερ. Κορυφαίος Γερμανός τραπεζίτης αποκαλύπτει το σύμπαν χρήματος και διαφθοράς, που κυβερνά τον κόσμο.
17/12, «Bardot, La Meprise» του Νταβίντ Ντεμπού, μια ματιά στη σκοτεινή όψη της θρυλικής Μπριζίτ Μπαρντό μέσα από ανέκδοτο αρχειακό υλικό.
28/1, «Alphabet» του Εργουιν Βανγκερχόφεν, για το εκπαιδευτικό μοντέλο και τα κενά του, από την Κίνα μέχρι την Ευρώπη.
11/2, «Τhe last catch» του Μάρκους Σμιτ, για την υπεραλίευση του τόνου στη Μεσόγειο και την απειλή του επαγγέλματος των ψαράδων.
4/3, «Once upon a forest» του Λικ Ζακέ, με συγκλονιστικές άγνωστες εικόνες από ένα τροπικό δάσος που μεγαλώνει κυριολεκτικά μπροστά στα μάτια μας.
Το ευχάριστο με τις CineDoc βραδιές (κάθε Τετάρτη στο Γαλ. Ινστιτούτο) είναι ότι πάντοτε, πέραν των ταινιών –που τις περισσότερες φορές δεν έχεις δυνατότητα να παρακολουθήσεις αλλού– συνοδεύονται με μουσικά δρώμενα, γαστριμαργικές εκπλήξεις, ενδιαφέρουσες συζητήσεις, κληρώσεις βιβλίων κ.ά. Αποτελούν, δηλαδή, μία ολοκληρωμένη πρόταση εξόδου, που ενεργοποιεί τις αισθήσεις και συνδυάζει γνώση και ψυχαγωγία.
INFO: Αναλυτικά το πρόγραμμα, στο: www.cinedoc.gr. Ολες οι ταινίες θα προβάλλονται, εκτός από το Γαλλικό Ινστιτούτο (20.00) και στον Δαναό, Κυριακή απόγευμα.
