Του Μπάμπη Μιχάλη
Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και Παγκόσμια Τράπεζα γιόρτασαν τις προηγούμενες ημέρες τα 70ά τους γενέθλια. Η ατμόσφαιρα στις ετήσιες συναντήσεις των δύο οργανισμών στην Ουάσινγκτον όμως κάθε άλλο παρά εορταστική ήταν. Απαντες συμφώνησαν ότι τα πράγματα είναι πολύ σκούρα για την παγκόσμια οικονομία. Ταυτόχρονα, σχεδόν άπαντες φάνηκαν ανέτοιμοι για την εξεύρεση ικανοποιητικών λύσεων και την ανάληψη άμεσης δράσης. Οπως χαρακτηριστικά σχολίασε ο Λάρι Ελιοτ της βρετανικής «Guardian», οι συναντήσεις των δύο οργανισμών έμοιαζαν περισσότερο με συνάθροιση διπλωματών της Κοινωνίας των Εθνών στη δεκαετία του ’30, όταν το ζητούμενο ήταν η αποφυγή ακόμη ενός πολέμου και κανείς δεν ήταν σίγουρος για το πώς θα γίνει αυτό.
Κεντρικοί τραπεζίτες, υπουργοί Οικονομικών, οικονομολόγοι, τεχνοκράτες και άλλοι αξιωματούχοι που μαζεύτηκαν στην Ουάσινγκτον αυτές τις ημέρες διαπίστωσαν ότι:
1. Η κρίση που ξέσπασε μετά το κραχ του 2008 δεν τελείωσε. Το ΔΝΤ υποβάθμισε για ακόμη μια φορά (και) φέτος τις προβλέψεις του για την ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας, ο επικεφαλής του, οικονομολόγος Ολιβιέ Μπλανσάρ είπε ότι η επιστροφή στα προ κρίσης επίπεδα είναι εντελώς αδύνατη ενώ κάποιοι άλλοι μίλησαν για παρατεταμένη στασιμότητα. Το μεγάλο πρόβλημα είναι η ευρωπαϊκή οικονομία που μπαινοβγαίνει στην ύφεση και φλερτάρει με τον αποπληθωρισμό. Είναι μήπως η Ευρώπη η νέα Ιαπωνία; Το ΔΝΤ πρότεινε ποσοτική χαλάρωση, περισσότερες δημόσιες δαπάνες και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Ομως ο «ηγεμόνας» της ευρωζώνης, η Γερμανία διαφωνεί. Η «υπογραφή επιταγών δεν είναι η απάντηση» είπε ο Σόιμπλε.
2. Μια νέα χρηματιστηριακή φούσκα αναδύεται. Τα χαμηλά επιτόκια που υιοθετήθηκαν από τις μεγάλες κεντρικές τράπεζες του πλανήτη με στόχο την ανάληψη οικονομικού ρίσκου -με τη μορφή υψηλότερων παραγωγικών επενδύσεων και κατανάλωσης- εκτόξευσαν στα ύψη την ανάληψη χρηματοπιστωτικού ρίσκου στις επενδύσεις χαρτοφυλακίου. Το φτηνό και άφθονο χρήμα των κεντρικών τραπεζών έγινε… μάρκες καζίνου για τους κερδοσκόπους και η ευθύνη των κυβερνήσεων, που από το 2008 δεν κατάφεραν να βάλουν σοβαρούς κανόνες λειτουργίας στον χρηματοπιστωτικό τομέα, είναι τεράστια.
3. Επενδύσεις στις υποδομές. Το ΔΝΤ δανείστηκε από τις κεϊνσιανές ιδέες και τη μεταπολεμική εφαρμογή τους και πρότεινε στις κυβερνήσεις να εξετάσουν το ενδεχόμενο τόνωσης της ανάπτυξης μέσω της αύξησης των επενδύσεων σε έργα υποδομών. Με τα σημερινά επιτόκια δανεισμού σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, η ευκαιρία επενδύσεων προς αυτήν την κατεύθυνση είναι χρυσή.
4. Ανισότητα. Οπως και στο τελευταίο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός, η ανισότητα ήταν μια λέξη που φορέθηκε πολύ στη σύνοδο. Προηγήθηκαν αναρίθμητες εκθέσεις για τη διόγκωση του εισοδηματικού χάσματος, ενώ το ΔΝΤ δημοσιοποίησε εκθέσεις οικονομολόγων που έδειξαν ότι η μείωση της ανισότητας βοηθά την ανάπτυξη. Κάποιοι έσπευσαν να μιλήσουν για στροφή 180 μοιρών από το Ταμείο. Αλλοι θεωρούν ότι για την ώρα όλα αυτά είναι μόνο λόγια, που μάλλον δεν θα γίνουν ποτέ πράξη.
