Του Δημήτρη Αγγελίδη
Δημοσιοποιήθηκε και επισήμως χτες η έκθεση–κόλαφος της Επιτροπής κατά των Βασανιστηρίων (CPT) του Συμβουλίου της Ευρώπης για τις συνθήκες κράτησης στην Ελλάδα, δυόμισι μήνες μετά την ασυνήθιστη ενέργεια του υπουργού Δικαιοσύνης να τη δώσει ο ίδιος στη δημοσιότητα στη Βουλή στις 5 Αυγούστου, στο πλαίσιο της διαδικασίας του κοινοβουλευτικού ελέγχου.
Οπως έγραφε η «Εφ.Συν.», χρειάστηκαν δύο ερωτήσεις της βουλευτού της ΔΗΜΑΡ Μαρίας Γιαννακάκη, μία επιπλέον επισήμανσή της στη Βουλή και μία αίτηση κατάθεσης εγγράφου, για να φέρει την έκθεση στη Βουλή ο υπουργός. Είχε προηγηθεί η κωλυσιεργία του υπουργείου Εξωτερικών να ζητήσει από την Επιτροπή να δημοσιοποιήσει η ίδια την έκθεση, σύμφωνα με την πάγια διαδικασία που ακολουθείται, γεγονός που ερμηνεύτηκε σαν άλλη μία κίνηση απαξίωσης του Συμβουλίου της Ευρώπης από την πλευρά της κυβέρνησης, στην προσπάθειά της να καθυστερήσει τη δημοσιοποίηση μιας ιδιαίτερα δυσμενούς έκθεσης.
Συρραφή ευχολογίων
Μάλιστα, η έκθεση είχε δημοσιοποιηθεί στα αγγλικά, με σελίδες να λείπουν και χωρίς τις απαντήσεις της ελληνικής κυβέρνησης, ενδεικτικό της προχειρότητας με την οποία αντιμετώπισε το ζήτημα η ελληνική πλευρά.
Χτες, η Επιτροπή, «ύστερα από αίτημα των ελληνικών αρχών», όπως αναφέρει, δημοσιοποίησε η ίδια την έκθεση (95 σελίδες, οι δεκαπέντε από τις οποίες αποτελούν συστάσεις) μαζί με τις απαντήσεις της ελληνικής πλευράς, 63 σελίδες που μοιάζουν περισσότερο με συρραφή ευχολογίων, μισών αληθειών και απαρίθμησης διατάξεων, ανεξαρτήτως αν εφαρμόζονται στην πράξη.
Για παράδειγμα, στις πολύ σοβαρές και αναλυτικές κατηγορίες αστυνομικής βίας και κακομεταχείρισης κρατουμένων που εξεγέρθηκαν στο κέντρο κράτησης της Κομοτηνής, η ελληνική πλευρά παραπέμπει σε ΕΔΕ και σε δίωξη της Υπηρεσίας Εσωτερικών Υποθέσεων της ΕΛ.ΑΣ. η οποία δεν έχει ολοκληρωθεί. Σε άλλο σημείο, επικαλείται την κατασκευή Κέντρων Πρώτης Υποδοχής, παραλείποντας να αναφέρει πως μόνον ένα τέτοιο κέντρο έχει λειτουργήσει σε όλη την Ελλάδα. Μιλά επίσης για αυστηρή τήρηση των νόμιμων χρόνων κράτησης αλλοδαπών, τη στιγμή που η ΕΛ.ΑΣ. εξαντλεί για το σύνολο των κρατουμένων το ανώτατο χρονικό όριο κράτησης, χωρίς εξατομικευμένη και αιτιολογημένη κρίση και χωρίς να εξετάζει εναλλακτικά μέτρα.
Η έκθεση συντάχθηκε έπειτα από την επίσκεψη αντιπροσωπείας της Επιτροπής τον Απρίλιο του 2013 σε 25 κρατητήρια αστυνομικών και συνοριακών τμημάτων, οκτώ κέντρα κράτησης μεταναστών και επτά φυλακές. Η βασική της διαπίστωση είναι πως τα πράγματα όχι μόνο δεν βελτιώνονται, αλλά χειροτερεύουν. Η προηγούμενη επίσκεψη της Επιτροπής στην Ελλάδα το 2011 την είχε οδηγήσει στο ασυνήθιστο μέτρο να προβεί σε δημόσια δήλωση–επίπληξη για τις συνθήκες κράτησης στην Ελλάδα, εκφράζοντας «σοβαρή ανησυχία σχετικά με την έλλειψη αποτελεσματικής δράσης για την αντιμετώπιση των συστημικών ελλείψεων αναφορικά με τις συνθήκες κράτησης των παράτυπων μεταναστών και την κατάσταση στις φυλακές». Η νέα έκθεση επισημαίνει πως «δυστυχώς… η κατάσταση δεν βελτιώθηκε. Επιπλέον, το πρόβλημα της αστυνομικής κακομεταχείρισης φαίνεται πως αυξάνεται και υπάρχουν λιγοστά στοιχεία που δείχνουν πως οι κατηγορίες για κακομεταχείριση ερευνώνται σωστά και σε βάθος, με αποτέλεσμα να οδηγούνται ορισμένοι αστυνομικοί αξιωματούχοι στο συμπέρασμα ότι μπορούν να δρουν με ατιμωρησία».
Η κράτηση των ανηλίκων
Η έκθεση επισημαίνει τις «τελείως απαράδεκτες συνθήκες στις οποίες κρατούνται οι παράτυποι μετανάστες σε αστυνομικά κρατητήρια για παρατεταμένη περίοδο», παρατηρεί ότι στα κέντρα κράτησης οι κρατούμενοι αντιμετωπίζονται σαν ποινικοί και ζητά να σταματήσουν να χρησιμοποιούνται οι εγκαταστάσεις της Αμυγδαλέζας για την κράτηση ανηλίκων. Τονίζει το πρόβλημα του υπερπληθυσμού των φυλακών, με διπλάσιο ώς και τριπλάσιο αριθμό κρατουμένων σε σχέση με τη χωρητικότητά τους, και καταγράφει σοβαρή έλλειψη συνθηκών υγιεινής σε όλες τις φυλακές, έλλειψη ιατρικού προσωπικού, ελλιπή τήρηση του ιατρικού απορρήτου, πλημμελή τήρηση φακέλου ιατρικής παρακολούθησης και ελλιπή φαρμακευτική περίθαλψη.
