Στη μεγάλη έκθεση που ξεκινά σε λίγες μέρες στο metamatic:taf, δέκα Ελληνες σχεδιαστές κόμικς και τέσσερις σεναριογράφοι εμπνέονται από ένα γράμμα και δημιουργούν μια ιστορία. Τα γράμματα που επιλέγουν δημιουργούν μιαν ακροστιχίδα και προκαλούν τον επισκέπτη: Διάψευσέ το!
ΚΕΙΜΕΝΑ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΥΚΟΥΛΑΣ
Απόσπασμα από το έργο των Αγγελικής Τζωρτζακάκη και Κωστή Τζωρτζακάκη
Διαίρεση, Ιδεοληψία, Ακεφιά, Ψέμα, Εγωισμός, Υποκρισία, Σήψη, Εμμονή, Ταπείνωση, Οργή. Δεν είναι τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα αλλά οι δέκα λέξεις των οποίων τα αρχικά γράμματα σχηματίζουν τη φράση Διάψευσέ το. Ολες οι λέξεις είναι φορτισμένες αρνητικά και χρωματισμένες με απαισιόδοξη χροιά, αλλά η ακροστιχίδα που σχηματίζουν μπορεί, αν γίνει πράξη από κάθε δημιουργό και κάθε επισκέπτη, να αποκτά θετικό πρόσημο. «Αντλώντας έμπνευση από τη δημοφιλή φράση του John Dewey, που υποστηρίζει ότι “ένα σωστά προσδιορισμένο πρόβλημα έχει λυθεί κατά το ήμισυ”, οι καλλιτέχνες εξωθούν τον επισκέπτη σε πλήρη συνείδηση της πραγματικότητας. Κάθε μία από τις λέξεις, και κατ’ επέκταση το εννοιολογικό της περιεχόμενο, παρουσιάζεται με τρόπο ωμό, απογυμνωμένο ή ακόμα και επιτηδευμένα σκληρό, τόσο στην ουσία της όσο και στις συνέπειες και προεκτάσεις της», επισημαίνουν οι διοργανωτές. Πώς, όμως, επιλέχθηκαν οι καλλιτέχνες; Η επιμελήτρια της έκθεσης, συγγραφέας και σεναριογράφος, Βέρα Καρτάλου, εξηγεί στην «Εφ.Συν.»: «Θελήσαμε να εμπνεύσουμε τους καλλιτέχνες και όχι να τους περιορίσουμε σε ένα μονοδιάστατο θέμα, ενώ ταυτόχρονα θέλαμε να θίξουμε ένα κοινωνικό ζήτημα με έναν εναλλακτικό τρόπο. Το σημαντικότερο κριτήριο για την επιλογή των καλλιτεχνών ήταν η αγάπη για τη δημιουργία κόμικς που να καταδεικνύεται από την έως τώρα πορεία τους στον χώρο. Θέλαμε ο κάθε συμμετέχων να έχει κατασταλάξει, αναπτύξει και ξεχωρίσει για τη μοναδική, προσωπική του τεχνική». Οι καλλιτέχνες, όμως, πώς επέλεξαν το “γράμμα” τους; «Δώσαμε σε όλους τους συμμετέχοντες όλες τις πιθανές λέξεις που ξεκινούν από τα γράμματα της ακροστιχίδας. Ζητήσαμε από τον καθένα να επιλέξει 5 λέξεις και να μας τις δώσει με σειρά προτίμησης. Επειτα, βάσει των επιλογών και προσπαθώντας να δώσουμε λέξεις που να είναι όσο πιο ψηλά στη λίστα προτίμησης του καθενός, ορίστηκε το τελικό γράμμα-λέξη για κάθε καλλιτέχνη. Από όσο γνωρίζω, όλοι έμειναν ευχαριστημένοι με τις τελικές λέξεις τους!»
Ο Δημήτρης Βανέλλης, σεναριογράφος και συγγραφέας, που παρουσιάζει το έργο του σε συνεργασία με τον δημιουργό κόμικς Θανάση Πέτρου, μάς περιγράφει αυτή την εμπειρία: «Αρχικά το μόνο στοιχείο ήταν απλώς ένα γράμμα. Στη συνέχεια εξειδικεύτηκε σε μία συγκεκριμένη αρνητική έννοια: το ψεύδος. Θα έπρεπε, λοιπόν, να γράψω ένα σενάριο με συγκεκριμένο θέμα. Αυτό είναι μια πρόκληση που πάντοτε με ενδιαφέρει. Ισως για πολλούς ακούγεται σαν να εκτελείς μια “παραγγελία”, ωστόσο η διαδικασία τού να δουλεύεις πάνω σε δεδομένο θέμα, το οποίο πιθανόν δεν διάλεξες εσύ, είναι κάτι που κάνει το μυαλό να παίρνει περισσότερες στροφές απ' ό, τι συνήθως, να αποφεύγει τη συνήθη νωχέλεια του “θα δουλέψω όποτε έχω έμπνευση”. Δεν ξέρω, λοιπόν, αν δουλεύω καλύτερα, σίγουρα όμως σε περιπτώσεις “παραγγελιών” δουλεύω αποτελεσματικότερα».
Απόσπασμα από το έργο των Θανάση Πέτρου και Δημήτρη Βανέλλη
Ως προς τις δυσκολίες της συνεργασίας σε ένα ομαδικό πρότζεκτ, ο Θανάσης Πέτρου μάς εξηγεί: «Ομολογώ πως εγώ δυσκολεύομαι να συνεργαστώ με τον εαυτό μου… Τον πιέζω να κάτσει να γράψει σενάρια, αλλά συνεχώς του έρχονται μεγαλεπήβολα σχέδια και υπερπαραγωγές που θέλουν χρόνια για να ολοκληρωθούν, ξεκινάει να τα δουλεύει και κάποια στιγμή τα παρατάει και τελικά σχεδιάζει τις περισσότερες φορές τα σενάρια άλλων. Μια συνεργασία είναι λειτουργική εφόσον οι συνεργάτες θέλουν αληθινά να συνεργαστούν. Αν και λέω το αυτονόητο, δεν είναι πάντοτε δεδομένο ότι ο σεναριογράφος και ο σχεδιαστής μοιράζονται με την ίδια ζέση την επιθυμία να δημιουργήσουν κάτι από κοινού».
Και ο Δημήτρης Βανέλλης συμπληρώνει: «Εξαρτάται από τη σχέση των δύο. Στη μεγάλη πλειονότητα των περιπτώσεων που συνεργάστηκα με σχεδιαστή, η σχέση μας ήταν πρώτα απ' όλα φιλική. Πρώτα “τα βρίσκαμε” σε γενικές γραμμές και μετά ερχόταν η συνεργασία. Προϋπόθεση είναι να μην υπάρχει “αρχηγός” στη συνεργασία, να μην έχει κανείς το πάνω χέρι. Η συνεργασία πρέπει να είναι απόλυτα ισότιμη και αυτό πρέπει να είναι απόλυτα κατανοητό και σεβαστό. Αλλιώς, η σύγκρουση είναι ζήτημα χρόνου». Ενα επιπλέον σημαντικό στοιχείο που προκύπτει από την έκθεση «Διάψευσε Το» είναι ότι πραγματοποιείται σε γνωστό εκθεσιακό πολυχώρο της Αθήνας, που ανοίγει πλέον τις πύλες του και στα κόμικς. Μπορεί κάτι τέτοιο να σημαίνει ακόμα μία «νομιμοποιητική» πράξη για την τέχνη των κόμικς που σταδιακά αποβάλλουν, ευτυχώς, το στίγμα της παρα-τέχνης; «Είναι πολύ σημαντικό που τα κόμικς “εισβάλουν” και αναδεικνύονται, όπως τους αρμόζει, σε έναν χώρο που τον επισκέπτεται πληθώρα καλλιτεχνών και φιλότεχνων, καθώς φιλοξενεί κατά κανόνα εικαστικές εκθέσεις», τονίζει η Βέρα Καρτάλου, ενώ ο Θανάσης Πέτρου σημειώνει: «Αν και ζούμε πλέον σε δίσεκτα χρόνια, τα κόμικς στην Ελλάδα δεν χάνουν τη δυναμική τους. Νέοι δημιουργοί και νέες εκδόσεις εμφανίζονται, υπάρχουν πάρα πολλές αυτοεκδόσεις (ίσως υπερβολικά πολλές), νέες και νέοι εξακολουθούν να σπουδάζουν την τέχνη του κόμικς. Γενικώς, παρά τις δυσκολίες, κανείς δεν φαίνεται να τα παρατάει. Δεν νομίζω πως γίνονται και τόσες πολλές εκθέσεις κόμικς σε “καθώς πρέπει” χώρους, κι αυτές που γίνονται ουσιαστικά είναι ένα βήμα για μια άμεση επαφή με ένα εν δυνάμει κοινό το οποίο, σε άλλη περίπτωση, δεν θα αγόραζε ένα βιβλίο και μέσα από την έκθεση θα γνωρίσει τη δουλειά μας, την οποία ενδεχομένως θα αναζητήσει στη συνέχεια στην έντυπη μορφή της».
Απόσπασμα από το έργο του Μανώλη Φραγγίδη
Για την παρουσία των κόμικς σε χώρους εικαστικού ενδιαφέροντος ο Δημήτρης Βανέλλης τονίζει: «Είναι γεγονός ότι τα κόμικς είναι φτιαγμένα για να διαβάζονται σε έντυπο και όχι για να εκτίθενται. Προσωπικά, σπάνια κατάφερα να απολαύσω ένα κόμικς αναρτημένο σε τοίχο, με ή χωρίς κορνίζα. Από την άλλη, τα κόμικς, στην Ελλάδα τουλάχιστον, βρίσκονται σαφώς σε ανοδική πορεία, τουλάχιστον από πλευράς αποδοχής και εκτίμησής τους τόσο από ένα ευρύτερο κοινό όσο και από “σοβαρούς” κύκλους (πανεπιστημιακούς κ.λπ.). Και μάλιστα, η κρίση ανέκοψε αισθητά μέρος της “ορμής” που είχαν αποκτήσει στη χώρα μας από τις αρχές του 2000, τουλάχιστον σε επίπεδο πωλήσεων. Οπότε, παρά την επιφύλαξη που ανέφερα στην αρχή, το όλο κλίμα για μένα είναι θετικό».
Τι ακριβώς θα δούμε, όμως, σε αυτή τη φιλόδοξη έκθεση; Ο κάθε καλλιτέχνης ή κάθε δημιουργικό δίδυμο εκθέτει τα έργα του σε ένα ξεχωριστό δωμάτιο του χώρου. Ως κυρίως έκθεμα παρουσιάζει μια αυτοτελή ιστορία, χειροποίητη, χωρίς καμία παρέμβαση από υπολογιστή, που εκτίθεται μέσα σε χειροποίητη κορνίζα, φιλοτεχνημένη ειδικά για τους σκοπούς της έκθεσης. Οι υπόλοιποι χώροι του δωματίου λειτουργούν συνολικά ως έργο τέχνης και «γεμίζουν» κατά την ελεύθερη βούληση των καλλιτεχνών και σε ορισμένες περιπτώσεις με τη συνεργασία περισσότερων καλλιτεχνών και φίλων. Για κάθε συμμετοχή θα διατίθενται προς πώληση μόνο είκοσι αριθμημένα και υπογεγραμμένα αντίγραφα, σε άριστη ποιότητα χαρτιού, στην τιμή των δέκα ευρώ. Η έκθεση συνοδεύεται και από κατάλογο, υπό μορφή ημερολογίου του 2015, όπου κάθε μήνας φιλοξενεί ένα καρέ από το κυρίως έργο των καλλιτεχνών. Ο κατάλογος τιμάται πέντε ευρώ με σκοπό να καλυφθεί μία τυπική αμοιβή των συνεργατών που προσφέρθηκαν εθελοντικά να βοηθήσουν.
Συμμετοχές
● Δημήτρης Βανέλλης
● Μάρθα Βώζδου
● Βάλια Καπάδαη
● Βέρα Καρτάλου
● Ευγενία Κουμάκη
● Γιάννης Μονογυιός
● Κατερίνα Μπακαγιάννη
● Κλειώ Ξενίδου
● Κώστας Παντούλας
● Παύλος Παυλίδης
● Θανάσης Πέτρου
● Φώτης Πεχλιβανίδης
● Κωνσταντίνος Σκλαβενίτης
● Σοφία Σπυρλιάδου
● Αγγελική Τζωρτζακάκη
● Κωστής Τζωρτζακάκης
● Παναγιώτης Τσαούσης
● Μανώλης Φραγγίδης
Διάψευσέ το!
Εγκαίνια: Πέμπτη 23/10, 20.30
Διάρκεια: 23/10-15/11
Ωρες Λειτουργίας: Δευτ.-Σάββ. 12.00-21.00, Κυρ. 12.00-19.00
Διεύθυνση: Metamatic:taf, Νορμανού 5, Αθήνα, μετρό Μοναστηράκι
Είσοδος ελεύθερη
