Του Τάσου Τσακίρογλου
Ο κλασικός ιστορικός γρίφος τού πώς μπορεί μια κριτική-επαναστατική θεωρία να εφαρμοστεί στην πράξη και μάλιστα σε επείγουσες κοινωνικά συνθήκες αναδείχθηκε την περασμένη Παρασκευή στη συνάντηση του Σερζ Λατούς με τον Αλέξη Τσίπρα, έπειτα από αίτημα του Γάλλου φιλοσόφου και θεωρητικού της «αποανάπτυξης».

Σ΄ αυτήν δεν «συνομίλησαν» μόνο δύο διαφορετικές γενιές, αλλά στάθηκαν «απέναντι» ο αναγκαστικός πραγματισμός του πολιτικού με το θεωρητικό (και εκ πρώτης όψεως ουτοπικό) σχέδιο του διανοουμένου, κάτι που επισήμανε ο ίδιος ο Λατούς, λέγοντας ότι εκείνος έχει «την πολυτέλεια να προτείνει ιδέες από μια ασφαλή σκοπιά και χωρίς την υποχρέωση να τις εφαρμόσει».

Αλλαγή… θέσης

«Να σας πω την αλήθεια, θα ήθελα να είμαι στη θέση σας, στη θέση ενός διανοουμένου που δεν έχει να πάρει τις κρίσιμες αποφάσεις», απάντησε ο Αλέξης Τσίπρας χαμογελώντας και πρόσθεσε ότι το θέμα είναι τι κάνεις την επόμενη μέρα που θα βρεθείς στην εξουσία, με 1,5 εκατομμύριο ανέργους και 4 εκατομμύρια φτωχούς. «Συμφωνώ μαζί σας στο μακροπρόθεσμο σχέδιο, αλλά η υλοποίησή του μπορεί να γίνει σε βάθος χρόνου. Το ζητούμενο είναι τι γίνεται τώρα».

Ο Λατούς, αφού εξέθεσε τις βασικές θέσεις του, τόνισε ότι η κρίση είναι καθολική και αφορά το παραγωγικό και καταναλωτικό μοντέλο, το οποίο είναι μη βιώσιμο. «Ακόμη και η Γερμανία με τους θετικούς δείκτες, στο εσωτερικό της έχει μεγάλα προβλήματα και μεγάλες κοινωνικές ανισότητες. Την άποψη ενάντια στη λιτότητα την ενστερνίζονται ακόμη και άνθρωποι όπως οι νομπελίστες Στίγκλιτς και Κρούγκμαν, οι οποίοι δεν είναι αριστεροί, αλλά κεϋνσιανιστές».

Σ΄ αυτό το σημείο υπογράμμισε ότι απαιτείται ένα ριζοσπαστικό πρόγραμμα και ότι δεν υπάρχει χώρος για τη σοσιαλδημοκρατία και τόνισε ότι η Ελλάδα πρέπει να βγει από το ευρώ, γιατί στραγγαλίζεται.

«Κι άλλες χώρες είναι έξω από το ευρώ, αλλά συνεχίζουν να στραγγαλίζονται» απάντησε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος τον άκουγε πολύ προσεκτικά, και συνέχισε λέγοντας ότι ίσως η Ελλάδα γίνει ο καταλύτης για μιαν αλλαγή πορείας της Ευρώπης.

«Εκβιάζανε την Ελλάδα ότι θα βγει από το ευρώ. Ισως μπορούμε να αντιστρέψουμε αυτόν τον εκβιασμό, γιατί εάν η Ελλάδα φύγει από την ευρωζώνη, τότε ίσως αυτή καταρρεύσει» είπε και ανέφερε μια παρομοίωση, ότι, όπως λένε πολλοί, το ευρώ μοιάζει σαν τη φυλακή: μπαίνεις εύκολα, αλλά βγαίνεις δύσκολα.

«Μπήκαμε εύκολα στο ευρώ, ίσως και με κάποια «μαγειρέματα» των στοιχείων, αλλά δεν είναι τόσο απλό να βγούμε» σημείωσε, ενώ για την Ε.Ε είπε πως όλοι οι οικονομικοί δείκτες, ήδη από το Μάαστριχτ, μετρούν το έλλειμμα, το χρέος και το ΑΕΠ, αλλά όχι τους κοινωνικούς δείκτες που μετρούν την καταστροφή που γίνεται. Παράλληλα, χαρακτήρισε ανησυχητικό το γεγονός ότι αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη παρατηρείται «ύφεση» στη δράση του κινήματος.

Απόλαυση και σοκ

Από την πλευρά του ο Γάλλος φιλόσοφος, που έδειχνε να απολαμβάνει τη συζήτηση, τόνισε ότι στην Ελλάδα εφαρμόστηκε η θεραπεία του σοκ που έχει περιγράψει η Ναόμι Κλάιν. «Το ίδιο πρέπει να κάνετε και εσείς. Ενα σοκ ριζοσπαστικών αλλαγών. Το θέμα της διαγραφής του χρέους γίνεται με δύο τρόπους: ή με παύση πληρωμών εδώ και τώρα ή με επιτροπή ελέγχου του χρέους».

«Η Ελλάδα έγινε ένα πειραματόζωο για την επιβολή του νεοφιλελεύθερου προγράμματος, με βασικούς στόχους την εσωτερική υποτίμηση και τις ιδιωτικοποιήσεις» απάντησε ο Αλέξης Τσίπρας και αναρωτήθηκε πόσο εύκολη είναι η δουλειά μιας επιτροπής για το ποιο μέρος του χρέους είναι νόμιμο ή μη.

Το κλίμα στη συζήτηση ζεστάθηκε ιδιαίτερα, με αποτέλεσμα η διάρκειά της να μεγαλώσει και να αναγκαστεί ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ να μεταθέσει το επόμενο ραντεβού του. Ο ίδιος άκουγε προσεκτικά κάθε λέξη του Λατούς, το έργο του οποίου γνωρίζει, όπως είπε, από κάποια από τα βιβλία του που έχει διαβάσει.

Στην πρόταση του φιλοσόφου να γίνει μια συμμαχία των χωρών του Νότου, ο Αλέξης Τσίπρας σχολίασε ότι αυτή θα μπορούσε να γίνει «μεσογειακή ένωση», περιλαμβάνοντας ίσως και χώρες της βόρειας Αφρικής, ενώ ιδιαίτερο ενδιαφέρον έδειξε για την άνοδο της Λεπέν στη Γαλλία, ζητώντας να μάθει εάν υπάρχει ο κίνδυνος κάποια στιγμή να γίνει πρόεδρος.

«Πρόκειται για μια πολύ έξυπνη πολιτικό με καλούς συμβούλους. Το 80% του προγράμματός της θα μπορούσε να το προσυπογράψει και ένας αριστερός. Γι’ αυτό έχει μεγαλύτερη απήχηση από τον Μελανσόν στα φτωχά στρώματα. Οσο για το 20% αυτού του προγράμματος…» απάντησε ο Λατούς.

Ανταλλαγή βιβλίων

Η συνάντηση ολοκληρώθηκε με ανταλλαγή βιβλίων. Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ χάρισε στον φιλοξενούμενό του μια μεταφρασμένη στα γαλλικά ποιητική συλλογή με τίτλο «Η φωνή των ποιητών: Κωνσταντίνος Καβάφης – Γιώργος Σεφέρης», ενώ πήρε τα βιβλία του Λατούς στα ελληνικά.