Του Γιάννη Σβώλου

Ο Λεωνίδας Καβάκος και η Γιούτζα Ουάνγκ ερμηνεύουν σονάτες για βιολι και πιάνο στο Μέγαρο Μουσικής
Photo: Ακριβιάδης

Φορτωμένος με διεθνείς δάφνες και καταξίωση κερδισμένη με το σπαθί του και, επιπλέον, με το φετινό βραβείο «Καλλιτέχνης της χρονιάς του περιοδικού Gramophone», που απονέμεται μετά από διεθνή ψηφοφορία αναγνωστών, εμφανίστηκε ο βιολιστής Λεωνίδας Καβάκος στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών τις προάλλες (14/10/2014). Αυτή τη φορά ήταν προσκεκλημένος από τον Σύλλογο «Οι Φίλοι της Μουσικής», για υποστήριξη του εκπαιδευτικού έργου του οποίου τόσον ο ίδιος όσο και η Γιούτζα Ουάνγκ έπαιξαν αφιλοκερδώς: εύστοχη, δικαιωματικά διατυπωμένη πρόσκληση από αυτούς που τον στήριξαν στο ξεκίνημά του, σωστή ανταπόκριση, και μάλιστα σε πολύ δύσκολους καιρούς εκ μέρους του.

Στην κατάμεστη αίθουσα, ο Ελληνας μουσικός και η Κινέζα πιανίστρια ερμήνευσαν τις τρεις σονάτες για βιολί και πιάνο του Γιοχάνες Μπραμς, αφήνοντας ενδιαφέρουσες, άλλοτε περίεργες και άλλοτε αληθινά συναρπαστικές εντυπώσεις. Το παίξιμό τους διέθετε κάθε ζηλευτή ποιότητα: απόλυτο έλεγχο μέσων, τέλεια τεχνική, αψεγάδιαστη ορθοτονία, εκφραστικό συντονισμό. Οπως είναι ήδη διαπιστωμένο από την αύξουσα δισκογραφία του στο βασικό ρεπερτόριο, οι προσεγγίσεις του Καβάκου διαθέτουν πολύ ιδιαίτερο, προσωπικό στίγμα, που δύσκολα θα έλεγε κανείς ότι ταιριάζει στην γενικώς αναγνωρισμένη ως βασική όψη των έργων.

Στην περίπτωση του καθαρόαιμα ρομαντικού, Γερμανού Μπραμς, η ανάγνωσή του παρέκαμψε συνειδητά την ανάδειξη της εξ ορισμού μεγαλόστομης φραστικής ρητορείας, το γεμάτο έντονες εναλλαγές τοπίο της εκφραστικής δραματουργίας, τις αντιθέσεις. Αντ’ αυτών, στις «Σονάτες αρ. 1» και «αρ. 2» η μουσική κύλησε γαλήνια, απαλά, με σχεδόν αδιάλειπτα μαλακό, δίχως αιχμές ήχο, με τη μελωδία να ξετυλίγεται αβίαστα, δίχως αντιστάσεις, χαλαρά, σχεδόν κατατονικά. Με ελάχιστες, όλως ευπρόσδεκτες εξαιρέσεις παραγράφων, που δόθηκαν –αίφνης!– τραχιά, άγρια, σχεδόν αφηνιασμένα, το δεσπόζον στίγμα ήταν αυτό μιας συνειδητά απαθούς, απονευρωμένης οπτικής, που έκανε τον Μπραμς να ηχεί σαν… γαλλική μουσική της Μπελ Επόκ.

Ανεξήγητα, οι εντυπώσεις αντιστράφηκαν στη «Σονάτα αρ.3». Αρχής γενομένης από τη φλεγόμενου πάθους εκκίνηση και παρ’ ότι και εδώ αναδυόταν συχνά μια υφέρπουσα αίσθηση νυχτερινού, η μουσική έρευσε με ζωντάνια, ωραίες, εκφραστικά λειτουργικές μεταπτώσεις διάθεσης, σαγηνευτικό πλούτο λεπτομέρειας, ευφυώς τονισμένο ρυθμικό σφρίγος. Ανταποκρινόμενοι στο παραληρηματικό χειροκρότημα του ακροατηρίου οι δυο μουσικοί πρόσφεραν τρία εκτός προγράμματος κομμάτια των Μπραμς, Σούμαν και Στραβίνσκι.

………………………………………….

«Σταχτοπούτα» revisited

Στιγμιότυπο από το ανέβασμα της «Σταχτοπούτας» της Πωλίν Βιαρντώ στο θεατρικό χώρο Scrow
Photo: Μάριος Γιαμπιεράκης

Δεν θα είναι ούτε η πρώτη ούτε η τελευταία φορά, που θα αναφερθούμε στις εξ ορισμού ενδιαφέρουσες, δημιουργικές προτάσεις, που καταθέτουν ομάδες νέων καλλιτεχνών, οι οποίοι κινούνται αναγκαστικά στην -όλο διευρυνόμενη, όλο πιο συνωστισμένη- περιφέρεια της αθηναϊκής μουσικής ζωής. Στον καινούργιο θεατρικό χώρο Scrow, στο Παγκράτι, η νεοσύστατη ομάδα μουσικού θεάτρου «Ραφή» παρουσίασε, πιθανότατα για πρώτη φορά στην Ελλάδα, τη «Σταχτοπούτα» της Πολίν Βιαρντό (13/10/2014). Πρόκειται για τη διάσημη Γαλλοϊσπανίδα πιανίστρια και μεσόφωνο, αδελφή της Μαλιμπράν, φίλη του Σοπέν και της Γεωργίας Σάνδης, μούσα του Μπερλιόζ και βασίλισσα της ευρωπαϊκής οπερατικής ζωής του 19ου αιώνα.

Γραμμένη το 1904, η τρίπρακτη κωμική όπερα δωματίου «ξαναφηγείται τη γνωστή ιστορία της Σταχτοπούτας επισχολιάζοντάς την με γαλατικό πνεύμα, μουσικό ύφος που παρωδεί έξυπνα το ιταλικό μπελ-κάντο και μοναδικη ιδιορρυθμία». Το έργο δόθηκε με ωραία, ασφαλή πιανιστική συνοδεία από τον Μιχάλη Παπαπέτρου, σε αφαιρετική, ψυχολογικά βασισμένη, στυλιζαρισμένη σκηνοθεσία του Θέμελη Γλυνάτση, που ταίριαξε αβίαστα στο ιστορικίστικα πολυστυλιστικό, εξεζητημένα ευφυολογικό πνεύμα της τότε 83χρονης συνθέτριας. Οδηγημένοι λεπτομερώς από τον σκηνοθέτη, επτά τραγουδιστές απέδωσαν με μινιμαλιστική οικονομία κινήσεων τους ισάριθμους σκιτσογραφικούς ρόλους, συνθέτοντας σε ένα καλοκουρδισμένο, άδον-και-ομιλούν tableau-vivant. Ησαν οι Αναστασία Κότσαλη (Σταχτοπούτα), Μιράντα Μακρυνιώτη και Λυτώ Μεσσήνη (Κακές αδελφές), Γιώργος Ματθαιακάκης (Πατριός), Χρήστος Κεχρής (αρχιθαλαμηπόλος Μπαριγκούλ), Χρήστος Δεληζώνας (Πρίγκιπας) και η Μάιρα Μηλολιδάκη (Νεράιδα). Μια εκκεντρική πρόταση με άποψη, κλεφτή ματιά στα μουσικά μετόπισθεν του γαλλικού 19ου αιώνα!