Της Παρής Σπίνου
Από τη συνέντευξη Τύπου διακρίνονται (από αριστερά) οι: Άρτεμις Καρδουλάκη, Νίκος Ναυρίδης, Γιώργος Χατζημιχάλης, Μαρία Μαραγκού, Κατερίνα Αποστολίδου, Ρένα Παπασπύρου, Άγγελος Σκούρτης, Μαρία Θερμού, Άννα Καφέτση, Άννα Φιλίνη, Λίνα Τσίκουτα, Γιώργος Ξένος, Διοχάντη, Γιώργος Χαρβαλιάς, Ανδρέας Ιωαννίδης και Χριστίνα Ντούβρη
Copyright © 2014 Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης,
Πότε θα ανοίξει το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στο ανακατασκευασμένο «Φιξ»; Γιατί δεν ανοίγει; Ποιος δεν θέλει να ανοίξει; Για ποιους λόγους; Να δοθούν απαντήσεις σ’ αυτές τις τέσσερις καίριες ερωτήσεις, τις οποίες θέτουν τους τελευταίους μήνες όχι μόνο οι άνθρωποι του καλλιτεχνικού χώρου, αλλά και το ευρύτερο κοινό, ήταν ο στόχος της χθεσινής συνάντησης της διευθύντριας του ΕΜΣΤ, Αννας Καφέτση, με τους δημοσιογράφους. Αν στις δύο πρώτες έδωσε σαφείς απαντήσεις, ωστόσο στις δύο τελευταίες δεν άνοιξε εντελώς τα χαρτιά της, προτρέποντάς μας να βγάλουμε τα δικά μας συμπεράσματα.
Πάντως, έγινε κατανοητό ότι η σχέση της με το Δ.Σ. έχει φτάσει σε αδιέξοδο και στα βήματα που προωθεί για το άνοιγμα του μουσείου μπαίνουν διαρκώς τρικλοποδιές. Βασικό σημείο τριβής είναι η μουσειολογική μελέτη για την παρουσίαση της μόνιμης συλλογής, την οποία η ίδια επιμελείται. Το ζήτημα, επομένως, είναι θεωρητικό-αισθητικό. «Σαν ο σκηνοθέτης να ζητάει έγκριση από το Δ.Σ. για την παράσταση», είπε η Αννα Καφέτση.
«Το Δ.Σ. έφτασε να αμφισβητεί ακόμη και τον εισηγητικό ρόλο του διευθυντή. Αισθάνομαι ότι έχω βιώσει τη φοβερότερη βαρβαρότητα της ζωής μου. Εφτασαν να συνεδριάζουν ερήμην μου», τόνισε η διευθύντρια, η οποία κλήθηκε να δώσει τη «μεγαλύτερη μάχη» την περασμένη άνοιξη: «Το βασικό σχέδιο που συζητιόταν ήταν να ανοίξει “λίγο” το μουσείο, δηλαδή μια αίθουσα. Δεν μπορούσα να συναινέσω σε αυτό, πώς να πάω τις συλλογές στο νέο κτίριο χωρίς φύλαξη, χωρίς προσωπικό, χωρίς τον απαραίτητο εξοπλισμό;».
Στο πλευρό της αρχίζει να συσπειρώνεται ο καλλιτεχνικός κόσμος, που αναγνωρίζει τον πολύχρονο αγώνα της για το «Φιξ», την επιστημονική της επάρκεια και την ηθική της ακεραιότητα. Υπογραφές με το αίτημα «Να ανοίξει εδώ και τώρα το ΕΜΣΤ» ήδη συγκεντρώνονται και από τους πρώτους υπέγραψαν οι καλλιτέχνες Χρόνης Μπότσογλου, Γιώργος Χατζημιχάλης, Ρένα Παπασπύρου, Διοχάντη, Αγγελος Σκούρτης, Ανδρέας Αγγελιδάκης, η ιστορικός τέχνης Λίνα Τσίκουτα, η γκαλερίστα Αγγελική Αντωνοπούλου, οι οποίοι ήταν παρόντες στη συνέντευξη Τύπου.
«Στόχος είναι να ανοίξει το μουσείο. Αν ανοίξει, θα πει ότι κερδίσαμε τη μάχη», επανέλαβε σε όλους τους τόνους η διευθύντρια, ενώ διακρίναμε ορισμένες φορές τη φωνή της να «σπάει». Επισήμανε ότι με το ένα ή το άλλο πρόσχημα, το Δ.Σ. καθυστερεί τις επικαιροποιημένες μελέτες. «Η μουσειολογική πέρασε από 40 κύματα στο Δ.Σ.». Δεν έχει εγκριθεί ακόμα και δεν έχει ανατεθεί, παρότι έχει περάσει από το Συμβούλιο Μουσείων. To ίδιο και η οριστική μουσειογραφική, που έγινε από το αρχιτεκτονικό γραφείο 3SΚ Στυλιανίδης και είναι έτοιμη από τον περασμένο Μάιο.
Copyright © EMST / 3SK Stylianidis Architects
Επίσης, από τον Φεβρουάριο καθυστερεί η παραλαβή του κτιρίου του «Φιξ». Μόλις αυτές τις μέρες συστήνεται η μη κερδοσκοπική εταιρεία για την απορρόφηση της δωρεάς του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος», ύψους 3 εκατ. ευρώ. Για να ανοίξει τις πύλες του το κτίριο, απαιτείται ακόμα κινητός εξοπλισμός (γερανογέφυρες, κομπιούτερ, τηλέφωνα κ.λπ.) και οι κατασκευές που θα φιλοξενήσουν τα έργα της συλλογής.
Η Αννα Καφέτση απάντησε και στις καταγγελίες του Δ.Σ. περί εγγραφών με μολύβι έργων τέχνης στο Βιβλίο Εισαγωγής Εργων του ΕΜΣΤ. Εξήγησε πως υπάρχει η ηλεκτρονική καταγραφή και ένα βιβλίο με κάποιες πρόχειρες σημειώσεις (διαστάσεις, τίτλος έργου κ.λπ.). «Είναι επικίνδυνο τα μέλη του Δ.Σ. να αμφισβητούν το ιδιοκτησιακό καθεστώς των έργων. Ολες οι συμβάσεις για αγορές και δωρεές εγκρίνονται από το Δ.Σ. και αναφέρονται λεπτομερώς σε CD, που παραδίδεται στο τέλος κάθε χρονιάς στο υπουργείο, μαζί με τον απολογισμό των δραστηριοτήτων».
Οπως συμπεραίνουμε, η αρχή για την κρίση στο ΕΜΣΤ είναι η τροπολογία στον ιδρυτικό νόμο του μουσείου, που έγινε το 2008 επί υπουργίας Μ. Λιάπη, οπότε και καταργήθηκαν οι διακριτοί ρόλοι ανάμεσα στο συλλογικό όργανο διοίκησης και τη διεύθυνση. «Στα καθαρά καλλιτεχνικά και επιστημονικά θέματα εισηγείται ο διευθυντής και αποφασίζει το Δ.Σ.», είπε η Α. Καφέτση. «Οταν λειτουργούν οι θεσμοί, δεν υπάρχει πρόβλημα συνεργασίας. Από το Δ.Σ. πέρασαν όλα αυτά τα χρόνια άνθρωποι των γραμμάτων, των τεχνών, των επιστημών, με τους οποίους είχα καλή συνεργασία. Ωστόσο πλέον είναι σαν να μην έχω συνομιλητές».
Η Αννα Καφέτση επιμένει ότι υπήρχε πολιτική βούληση να ανοίξει το νέο ΕΜΣΤ από τον Μάιο. Ομως και τώρα, εάν όλα εξομαλυνθούν, μπορεί να υποδεχτεί το κοινό στις αρχές του 2015. Πλέον, μόνο πολιτική λύση μπορεί να δώσει τέλος στην κρίση στο πολύπαθο μουσείο. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, Κ. Τασούλας, αναμένεται να κάνει την επόμενη κίνηση με αλλαγές στο Δ.Σ. εντός της εβδομάδας.
