Της Νόρας Ράλλη
Οταν οι κύριοι άξονες συζήτησης με μία ηθοποιό είναι ο Θόδωρος Αγγελόπουλος και η Αννα Πολιτκόφσκαγια, τότε και τα δεδομένα αλλάζουν και η γωνία λήψης – για να μιλήσουμε και με κινηματογραφικούς όρους. Ηταν έντεκα χρόνων η Τάνια Παλαιολόγου όταν με τον 6χρονο Μιχάλη Ζέκε πρωταγωνίστησαν στο «Τοπίο στην Ομίχλη» (1988) του Θ. Αγγελόπουλου.
Σήμερα, 6 χρόνων είναι ο γιος της. Τότε, με άσπρες κάλτσες ώς το γόνατο και μπλε φουστίτσα ήταν η Βούλα, που ψάχνει τον πατέρα της και πέφτει θύμα βιασμού.
Σήμερα ενσαρκώνει στο σανίδι την πολυβραβευμένη Ρωσίδα δημοσιογράφο Αννα Πολιτκόφσκαγια, που δολοφονήθηκε στις 7 Οκτωβρίου του 2006, στην είσοδο του σπιτιού της στη Μόσχα, λίγο πριν δώσει στη δημοσιότητα μία έρευνα για τις πρακτικές βασανισμού που χρησιμοποιούσαν οι φιλικές στη Μόσχα τσετσενικές αρχές. Δίπλα στο πτώμα της βρέθηκαν τέσσερις κάλυκες και ένα περίστροφο Μακάροφ, χαρακτηριστικό όπλο των κατά παραγγελία δολοφονιών στη Ρωσία του Πούτιν. Πρόκειται για την παράσταση «Ανεπίδεκτη Διόρθωσης» του Ιταλού Στέφανο Μασίνι, σε σκηνοθεσία Μιχάλη Κοιλάκου (που συμπρωταγωνιστεί) και μετάφραση Δημήτρη Αλεξάκη.
Για την Τάνια Παλιολόγου όλα βρίσκονται σε συνεχή ροή και σύνδεση. «Ο Αγγελόπουλος για μένα δεν έχει πεθάνει. Το ίδιο και η Πολιτκόφσκαγια. Αν και είναι πολύ στενόχωρος ο τρόπος που έφυγαν και οι δύο». Αλήθεια, τι χρειάζεται για να «σκοτωσεις» στ' αλήθεια έναν άνθρωπο; «Ανθρωποι που αγωνίστηκαν με επιμονή και θάρρος υπέρ των ανθρώπινων δικαιωμάτων, μόνοι απέναντι σε μια εξουσία ταγμένη να εξαφανίζει τους επικριτές της, δεν “σωπαίνουν” ποτέ. Μα ούτε τα μεγάλα ταλέντα…».
Με τον Αγγελόπουλο η σχέση τους ήταν περισσότερο βιωματική, παρά επαγγελματική: «Για το “Τοπίο στην Ομίχλη” κάναμε πέντε μήνες καθημερινά γυρίσματα. Μετά ξανασυνεργαστήκαμε για το “Βλέμμα του Οδυσσέα” και το “Μια αιωνιότητα και μια μέρα”. Μα οι πιο έντονες μνήμες μου είναι από το “Τοπίο”. Θυμάμαι τα ατέλειωτα τοπία να φεύγουν από τα μάτια μου καθώς ταξιδεύαμε όλη την Ελλάδα με το τρένο. Τις ατέλειωτες ώρες μοναξιάς σε δωμάτια ξενοδοχείου και βαγόνια, που με άφηνε ο Αγγελόπουλος, ζητώντας μου να συγκεντρωθώ. Δεν μου έλεγε οδηγίες, μόνο αυτό μου ζητούσε. Στην αρχή μού φαινόταν βάναυσο, αλλά σιγά σιγά το μυαλό μου συνήθισε τη διαδικασία και άρχισε να ανταποκρίνεται».
Από τον ίδιο έχει κρατήσει κυρίως την αίσθησή του, παρά οδηγίες ή συμβουλές: «Ηταν εμμονικά αφοσιωμένος στο όραμά του, πολλές φορές και πέραν των ορίων της συνεργασίας. Αλλά ήταν και πολύ τρυφερός και ευαίσθητος. Οχι πως θα με αγκάλιαζε σαν παιδί ή θα μου μιλούσε διαφορετικά, αλλά, πώς να το πω, ένιωθα ότι μοιάζουμε. Τότε έμπαινα δειλά στην εφηβεία και ένιωθα τη ματαιότητα να με πλησιάζει. Και το κομμάτι μου αυτό, το άγγιζε ο Αγγελόπουλος. Μου έλεγε: “Μου θυμίζεις τον εαυτό μου στην ηλικία σου”. Και σήμερα ακόμη υπάρχει μια σύνδεση που ξεπερνάει το αισθητό».
Το «Ανεπίδεκτη διόρθωσης» δεν το προσέγγισε μόνο σαν πολιτικό κείμενο. «Το ακουμπήσαμε με καθαρό νου, ζεσταμένα σώματα και πολλή θέληση για δουλειά. Αρχικά με αθωότητα και διαθεσιμότητα. Και μετά ήρθαν οι ιδέες που οδήγησαν στην παράσταση».
Η ίδια παρακολουθούσε την πορεία της «Αννας», όπως την αποκαλεί, χρόνια πριν δολοφονηθεί: «Το 2004, με τα γεγονότα της κρίσης στο Μπεσλάν, τότε που είχε κληθεί από τους Τσετσένους αυτονομιστές που είχαν καταλάβει το σχολείο στη Νότια Οσετία, προσπάθησαν να τη δηλητηριάσουν ενώ βρισκόταν εν πτήσει για να πάρει μέρος στις διαπραγματεύσεις. Από τότε άρχισα να μαζεύω τα κείμενά της και να ψάχνω τα βιβλία της».
«Φοβάσαι;», είχε ρωτήσει τον αδερφό της στο «Τοπίο στην Ομίχλη», πριν μπουν στο τρένο για να ψάξουν τον πατέρα τους στη Γερμανία. «Οχι, δεν φοβάμαι», απαντά ο μικρός. Το ίδιο απαντά η Τάνια Παλαιολόγου και σήμερα: «Η ζωή η ίδια. Η ανάγκη να αναπνεύσω. Αυτό με ενεργοποιεί σαν καλλιτέχνη και σαν άνθρωπο».
Info: «Ανεπίδεκτη διόρθωσης», στο Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων (Κύπρου 91Α, Κυψέλη, 2130040496), κάθε Δευτ., Τρ. 21.00. Εως 2/12. Τιμη : € 10, 8, 5.
