ΠΑΡΙΣΙ Της Ηρας Φελουκατζή

Photo : Iwan Bann

Για πρώτη φορά στην Ευρώπη, το παρισινό Κέντρο Πομπιντού παρουσιάζει μια μεγάλη αναδρομική έκθεση του Φρανκ Γκέρι, διάσημου δημιουργού ο οποίος σημάδεψε τη σύγχρονη αρχιτεκτονική. Η εκπληκτική έκθεση προσφέρει ένα εντυπωσιακό πανόραμα των εμβληματικών κατασκευών του και δίνει έμφαση στην πρωτοποριακή του έκφραση, που προκάλεσε μια επανάσταση στην αισθητική της αρχιτεκτονικής.

Το αφιέρωμα ξεκινάει με την προβολή του ντοκιμαντέρ «Esquisses» του διάσημου σκηνοθέτης Σίντνεϊ Πόλακ, μια βιογραφία του Γκέρι αλλά και μια πολύ ενδιαφέρουσα συνομιλία με τον αρχιτέκτονα. Ο Γκέρι αναρωτιέται: «Πώς να εξανθρωπίσουμε την αρχιτεκτονική; Πώς να βρούμε μια δεύτερη πνοή μετά από την πρώτη βιομηχανική κρίση;». Τα ερωτήματα αυτά διασχίζουν το έργο του και τα πολεοδομικά του οράματα.

Η έκθεση του Κέντρου Πομπιντού παρουσιάζει 60 μεγάλα αρχιτεκτονικά σχέδιά του, περιγράφει την εξέλιξη του «πλαστικού και αρχιτεκτονικού λεξιλογίου» του στις διαφορετικές περιόδους της διαδρομής του, από τη δεκαετία του 1960 μέχρι σήμερα. Με 225 σχέδια, 67 μακέτες εργασίας, πολυάριθμες φωτογραφίες και βίντεο, το αφιέρωμα προβάλλει ειδικότερα τη σημασία του κοινωνικού ρόλου του δημιουργού και το επίτευγμα της ένταξης μεγαλόπνοων πρωτοποριακών αρχιτεκτονικών έργων του μέσα στην πόλη.

Η έκθεση του Μπομπούρ γίνεται σε μια στιγμή που ο Φρανκ Γκέρι αναπτύσσει μεγάλη δραστηριότητα στη Γαλλία. Μετά την κατασκευή του «Αμερικανικού Κέντρου» στη δεκαετία του 1990, δύο εμβληματικά νέα του σχέδια σηματοδοτούν την επάνοδό του. Ηδη εγκαινιάστηκε το φαντασμαγορικό αρχιτεκτονικό του οικοδόμημα, το Ιδρυμα Louis Vuitton. Και πριν από λίγους μήνες ξεκίνησε η κατασκευή του Ιδρύματος Luma στην πόλη Αρλ της Νοτιοδυτικής Γαλλίας.

Ο Γκέρι γεννήθηκε το 1929 στο Τορόντο του Καναδά. Από το 1970 αρχίζει να γίνεται γνωστός μετά την πρωτοποριακή επέκταση στο σπίτι του, στη Σάντα Μόνικα. Μέχρι το 1980 εργάζεται σε γραφεία πολεοδομίας και παράλληλα κατασκευάζει ιδιωτικές κατοικίες και ατελιέ καλλιτεχνών. Οι επαφές του με πολυάριθμους καλλιτέχνες τού επιτρέπουν να διευρύνει τις προσωπικές του έρευνες ως προς τη φόρμα. Προσανατολίζεται στην απελευθέρωσή της, στην εισαγωγή της γλυπτικής και της χρωματικής έκφρασης στις κατασκευές του. Ανανεώνει τις μεθόδους αντίληψης της αρχιτεκτονικής και της χρήσης των υλικών. Επιλέγει φτωχά υλικά, όπως χαρτόνι, λαμαρίνες, συρματοπλέγματα.

Η αρχιτεκτονική του είναι εντυπωσιακή. Οι φόρμες είναι διάφανες, αντανακλούν το φως, συχνά έχουν πολυχρωμία, μοιάζουν με σκηνικό θεάτρου. Πολλά κτίρια υψώνονται με αυθάδεια μέσα στον πολεοδομικό χώρο σαν κώνοι, σαν υπερφυσικοί γίγαντες, σαν βεντάλιες, ή ξαπλώνονται στη γη σε πολυεπίπεδες διαστάσεις, με φόρμες στρογγυλεμένες, σαν χελώνες, κοχύλια, κύματα. Οι συνθέσεις του είναι καλλιτεχνικές. Παίζει και αυτοσχεδιάζει με τις φόρμες. Ξεκινάει τη μελέτη για μια μακέτα, τοποθετώντας χαρτονάκια το ένα πάνω στο άλλο, φτιάχνοντας στέγη, τοίχους, πύργους ή επεκτείνοντας οριζόντια την πρώτη του βασική κατασκευή. Από το παιχνίδι με τα χαρτονάκια περνάει στη μακέτα και μετά στην οικοδόμηση.

Σήμερα θεωρείται μεγαλοφυής γλύπτης – ζωγράφος – αρχιτέκτονας – πολεοδόμος. Τα έργα του είναι απίθανα, ασύλληπτα, φουτουριστικά, διαστημικά. Δεν πρόκειται ωστόσο για δημιουργήματα της φαντασίας, αλλά για πραγματικά κτίρια, σπίτια, ξενοδοχεία, μουσεία, πολιτιστικά κέντρα, αίθουσες συναυλιών, τράπεζες, κέντρα πληροφορικής και επιστημών. Είναι κατασκευές που στεγάζουν ποικίλες δραστηριότητες και αντέχουν στον χρόνο. Η επίσκεψη στην έκθεση του Μπομπούρ μοιάζει με «ταξίδι στη χώρα των θαυμάτων», αλλά παράλληλα προσφέρει μια σημαντική μαρτυρία για την αρχιτεκτονική πρωτοπορία που διαμόρφωσε τον σημερινό πολιτισμό.

*INFO: Διάρκεια μέχρι τις 26 Ιανουαρίου

………………………………………………………………………….

Το 98% των κτιρίων είναι σκατά

Ο 85χρονος αρχιτέκτονας βρέθηκε την Παρασκευή στο Οβιέδο της Ισπανίας για να παραλάβει από τον βασιλιά Φελίπε το βραβείο του Πρίγκιπα των Αστούριας, κορυφαία ισπανική διάκριση. Μην ξεχνάμε ότι δικό του είναι το Μουσείο Γκουγκενχάιμ, που μεταμόρφωσε το Μπιλμπάο και το έβαλε στον παγκόσμιο χάρτη.

Οταν, όμως, ένας δημοσιογράφος τόλμησε να τον ρωτήσει μήπως η δουλειά του αφορά κυρίως το «θέαμα», έξαλλος ο Γκέρι τού σήκωσε το μεσαίο δάχτυλο. Σιωπή έπεσε στην αίθουσα μέχρι που ένας άλλος δημοσιογράφος τον ρώτησε αν «τα εμβληματικά κτίρια σαν τα δικά του συνεχίσουν να είναι στοιχεία των σύγχρονων πόλεων».

«Ενα θα σας πω», απάντησε ο Γκέρι. «Το 98% των κτιρίων που χτίζονται είναι σκατά. Δεν υπάρχει καμιά έγνοια για ντιζάιν, ούτε καν σεβασμός στον ίδιο τον άνθρωπο. Μια φορά στις τόσες μια ομάδα αρχιτεκτόνων κάνει κάτι το ιδιαίτερο. Είμαστε πολύ λίγοι και αφοσιωμένοι στη δουλειά μας. Για όνομα του Θεού, αφήστε μας στην ησυχία μας. Μη μας κάνετε τόσο ηλίθιες ερωτήσεις».

Μετά, βέβαια, ο Γκέρι απολογήθηκε. Είχε, λέει, τζετ λαγκ και οι δημοσιογράφοι τον «έπιασαν σε μια κακή του στιγμή».

www.ira-feloukatzi.fr