Μια εθελόντρια στην έκθεση-χιτ της χρονιάς
Η Δήμητρα Ποτσίκα έκανε επί έναν χρόνο δωρεάν και υποδειγματικές ξεναγήσεις στο «Ναυάγιο των Αντικυθήρων». Μήπως και φιλοτιμηθούν οι υπεύθυνοι και αναγνωρίσουν πόσο απαραίτητες είναι για το κοινό
Της Ιωάννας Σωτήρχου
Η περασμένη Κυριακή ήταν η τελευταία που η Δήμητρα Ποτσίκα προσέφερε εθελοντικά μια δωρεάν ξενάγηση στην περιοδική έκθεση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου με το περίφημο Ναυάγιο των Αντικυθήρων. Στον ένα περίπου χρόνο που διαρκεί η έκθεση (ξεκίνησε πέρυσι στις 6 Απριλιου) η κ. Ποτσίκα ξεναγούσε κάθε μήνα 50 άτομα. Η προσέλευση ήταν εξίσου μεγάλη, είτε ήταν η δωρεάν πρώτη Κυριακή κάθε μήνα είτε ήταν Δευτέρα. Είχε η ίδια επιλέξει αυτή τη μέρα, «για να μάθει ο κόσμος ότι το Αρχαιολογικό μένει ανοιχτό μέχρι αργά το απόγευμα και ότι μπορούν να το επισκεφτούν μετά τη δουλειά τους», μάς λέει. Οι θέσεις για τις ξεναγήσεις της γίνονταν ανάρπαστες κι ας ήταν η επίσημη ιστοσελίδα του μουσείου η μόνη πηγή πληροφόρησης.
Για ποιο λόγο το έκανε; «Επειδή με ενδιέφερε διπλά η έκθεση, τόσο το ναυάγιο των Αντικυθήρων, αφού ασχολούμαι με καταδύσεις, όσο και η αρχαία Αστρονομία. Επίσης με ενδιαφέρει το ίδιο το μουσείο. Είναι το μεγαλύτερο και σημαντικότερο της Ελλάδας σε αριθμό και σπουδαιότητα ευρημάτων. Ηθελα να προσφέρω και σε αυτό, ιδιαίτερα τώρα που η γύρω περιοχή δεν είναι και πολύ όμορφη με τους δυστυχισμένους, που κοιμούνται στην Τοσίτσα».
Αλλος, όμως, ήταν ο σημαντικότερος λόγος, που την έκανε να προσφέρει τις δωρεάν ξεναγήσεις. «Ηθελα να δείξω στο ίδιο το μουσείο, πως δεν μπορείς να ανοίγεις μια τόσο σημαντική έκθεση, χωρίς μια σειρά ξεναγήσεων για τον κόσμο. Δεν επαρκεί το καλό τμήμα εκπαιδευτικών προγραμμάτων για παιδιά. Ηθελα να επισημάνω στους υπεύθυνους του μουσείου την επισκεψιμότητα, το ενδιαφέρον του κόσμου και στην επόμενη μεγάλη έκθεση να πάρουν ξεναγούς και να τους πληρώνουν. Αν συμπληρώνονται ομάδες των 50 ατόμων, με λίγα ευρώ παραπάνω που ο κόσμος διατίθεται να πληρώνει, καλύπτεται ο μισθός τους, αλλά και το μουσείο έχει κέρδος».
Ηταν όντως συναρπαστική η ξενάγησή της για μας που την προλάβαμε. Μήπως όμως επειδή αγαπά πραγματικά τη δουλειά της; Η Δήμητρα Ποτσίκα δεν συμφωνεί. «Το ίδιο είναι να μπαίνεις στην έκθεση και να διαβάζεις τα ταμπελάκια, να σκύβεις μέσα στο ημίφως, που συχνά επικρατεί για τη δημιουργία ατμόσφαιρας, να μη βλέπεις να διαβάσεις ή να μην καταλαβαίνεις, γιατί πολλές φορές οι επεξηγήσεις είναι ακαδημαϊκές, σαν να μιλάει ο ένας αρχαιολόγος στον άλλον, και το ίδιο είναι να στα λέει όλα αυτά ένας επαγγελματίας που τα έχει σπουδάσει; Δεν παίρνεις το ίδιο πράγμα από την έκθεση. Κι αυτό το λένε οι ίδιοι οι επισκέπτες, όχι μόνο σε μένα, αλλά στους 1.000 ξεναγούς, που είναι μέλη στο σωματείο μας».
Μιλάει με θέρμη για τον ρόλο τού ξεναγού. Τον θεωρεί έναν εκπαιδευτικό στην υπηρεσία τού επισκέπτη των μουσείων, που, κι αυτά, «ουσιαστικά, εκπαιδευτικά ιδρύματα είναι και οφείλουν να φροντίζουν γι' αυτό τον ρόλο τους». Και συνεχίζει. «Στην Ελλάδα έχουμε κάποιες πρωτιές που αντί να τις υπερασπιζόμαστε, τις χαντακώνουμε. Δεν υπάρχει άλλη χώρα στην Ευρώπη, που να έχει Σχολή Ξεναγών, από τη δεκαετία του ’60 μάλιστα. Ο ξεναγός είναι κάποιος που σπούδασε τρία χρόνια από καθηγητές πανεπιστημίου Αρχαιολογία, Ιστορία, Λογοτεχνία μέχρι Γεωλογία και πρώτες βοήθειες. Είναι ένα μικρό τέρας, που μπορεί να αντεπεξέλθει όπου κι αν τον βάλεις. Ομως βάλθηκαν να τους καταργήσουν.
Πριν από λίγο καιρό επέτρεψαν τη χορήγηση άδειας ξεναγού σε πτυχιούχους Αρχαιολογίας και Ιστορίας από όλη την Ε.Ε. Μας δίνει εμάς κανείς την άδεια να ξεναγήσουμε στο εξωτερικό; Δεν το ζήτησε η τρόικα, ήταν παλαιότερο αίτημα των τουριστικών πρακτόρων, επειδή υπογράφουμε συλλογικές συμβάσεις, έχουμε ΙΚΑ, κοστίζουμε. Βρήκαν τώρα την ευκαιρία να το περάσουν. Είναι δυνατόν να γκρεμίζουν έτσι ζητήματα που αφορούν τον τουρισμό σε αυτή τη χώρα για να έρχεται εδώ ο καθένας με παραπλήσιες σπουδές να κάνει φτηνές ξεναγήσεις και να περνάει το καλοκαίρι του στην Ελλάδα;».
Ομως, παρά τη ζήτηση, η κ. Ποτσίκα δεν θα συνεχίσει τις δωρεάν ξεναγήσεις: «Ηθελα να δείξω πώς πρέπει να γίνονται οι εκθέσεις, ότι χρειάζεται και αυτός που τις εξηγεί στον κόσμο. Οπότε καλό είναι το μουσείο να κάνει κάτι. Υπάρχουν τόσοι αξιόλογοι συνάδελφοι, ας κάνουν μια συμφωνία μαζί τους κι ας ενημερώσουν το κοινό. Το θέμα δεν είναι να προσφέρουμε κάτι δωρεάν, γιατί θα μας κρατήσουν να δουλεύουμε εθελοντικά και στο τέλος θα τρώμε στα συσσίτια…».
-Τι κάνει τόσο σπουδαία την έκθεση με το Ναυάγιο των Αντικυθήρων;
«Είναι το πρώτο ναυάγιο, το οποίο μελετήθηκε συστηματικά και, μάλιστα, από Ελληνες αρχαιολόγους. Ολα τα ευρήματα -τα οποία κατάφεραν να ανασύρουν Σύμιοι σφουγγαράδες σε αντίξοες για την εποχή συνθήκες- ήρθαν στο Αρχαιολογικό. Πρόκειται για τη βάση της ενάλιας αρχαιολογίας. Είναι, επίσης πολύ σημαντική έκθεση γιατί έχει τον μηχανισμό, ένα μοναδικό αντικείμενο που αφορά την αρχαία Αστρονομία και μας λέει πάρα πολλά για το τι ξέρανε στην αρχαιότητα, απίστευτες γνώσεις, που φτάνουν μέχρι τους νόμους του Κέπλερ, αστρονόμου του 17ου αιώνα μ.Χ.».
INFO: Η έκθεση διαρκεί μέχρι τις 28 Απριλίου. Σήμερα, 6 Μαρτίου (ημέρα μνήμης της Μελίνας Μερκούρη), 25η Μαρτίου και 18 Απριλίου (διεθνή ημέρα μνημείων) η είσοδος είναι δωρεάν. Παρ' ότι ακούγεται, δεν έχει ανακοινωθεί ακόμη επίσημα παράτασή της.
