«Iμπρεσιονισμός, Μόδα και Μοντερνισμός» στο Μετροπόλιταν της Νέας Υόρκης
Πίνακες σπουδαίων ζωγράφων (Ντεγκά, Ρενουάρ, Μονέ, Μανέ) πλαισιωμένοι με κρινολίνα καπέλα, παπούτσια και ομπρέλες της περιόδου 1860-1880 αποδεικνύουν ότι, αν θες ως καλλιτέχνης να εκφράσεις τον παλμό της εποχής σου, δεν πρέπει να υποτιμάς καμιά έκφρασή της
Της Αγνής Κατσιούλα
Μια αποκαλυπτική ματιά στον ρόλο που έπαιξε η μόδα στα έργα των ιμπρεσιονιστών και των συγχρόνων τους, ρίχνει η έκθεση «Ιμπρεσιονισμός, Μόδα και Μοντερνισμός» («Impressionism, Fashion and Modernism»), που ξεκίνησε στις 26 Φεβρουαρίου στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης.
Περίπου 80 έργα ζωγραφικής, μαζί με κοστούμια εποχής, αξεσουάρ, σχέδια μόδας, διαφημίσεις, φωτογραφίες και εκτυπώσεις, υπογραμμίζουν τη ζωτική σχέση μεταξύ της μόδας και της τέχνης κατά τα κρίσιμα χρόνια, από τα μέσα της δεκαετίας του 1860 έως τα μέσα του 1880. Τότε που το Παρίσι έγινε η παγκόσμια πρωτεύουσα της μόδας και του αξεπέραστου στιλ, που μπήκε στην πρώτη γραμμή της πρωτοπορίας με την άνοδο των πολυκαταστημάτων, τον ερχομό των έτοιμων ενδυμάτων, καθώς και τον πολλαπλασιασμό των περιοδικών μόδας.
Είναι, επίσης, η περίοδος που αναπτύχθηκε στη ζωγραφική το καλλιτεχνικό ρεύμα του ιμπρεσιονισμού, που επηρέασε τόσο τη λογοτεχνία όσο και τη μουσική. Κύριο χαρακτηριστικό του τα ζωντανά χρώματα, οι συνθέσεις σε εξωτερικούς χώρους, συχνά υπό ασυνήθιστες οπτικές γωνίες και η έμφαση στην αναπαράσταση του φωτός. Οι ιμπρεσιονιστές ζωγράφοι θέλησαν να αποτυπώσουν την άμεση εντύπωση (impression) που προκαλεί ένα αντικείμενο ή μια καθημερινή εικόνα.
Η ομάδα των ιμπρεσιονιστών με τους Κλοντ Μονέ, Πιερ Ογκίστ Ρενουάρ, Αλφρέ Σισλέ, Εντουάρ Μανέ, Εντγκάρ Ντεγκά, αλλά και ανθρώπους του πνεύματος σαν τους Μποντλέρ, Μαλαρμέ και Ζολά, αρνούνταν αφενός τους περιορισμούς της Ακαδημίας Καλών Τεχνών σε θεματολογία και τεχνικές, απέρριπταν, όμως, και τον ρομαντισμό. Και ο δρόμος των ιμπρεσιονιστών διασταυρώθηκαν με τη μόδα και την υψηλή ραπτική.
Η έκθεση στο Μετροπόλιταν εστιάζει, λοιπόν, στα μεγάλα ζωγραφικά έργα αλλά και τα πολυτελή ενδύματα και αξεσουάρ που τα ενέπνευσαν. Η καινοτομία, η ζωντάνια και η φευγαλέα γοητεία των τελευταίων τάσεων της μόδας αποδεικνύεται ελκυστική για μια γενιά καλλιτεχνών και συγγραφέων, που επεδίωξαν να εκφράσουν τον παλμό της σύγχρονης ζωής σε όλες τις εκφάνσεις της.
Η έκθεση διοργανώθηκε από το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης, το Ινστιτούτο Τέχνης του Σικάγου (θα πάει εκεί τον Ιούνιο) και το Μουσείο του Ορσέ του Παρισιού. Τα έργα και τα αντικείμενα που εκτίθενται αντιπροσωπεύουν μια περίοδο πάνω από 20 χρόνια και συγκεντρώθηκαν από 40 περίπου διεθνείς συλλογές και από 7 διαφορετικά τμήματα του Μητροπολιτικού Μουσείου. Το 1/3 των μοναδικών εκθεμάτων παρουσιάζεται πρώτη φορά στη Νέα Υόρκη.
Από τα σημαντικότερα έργα που περιλαμβάνονται στην έκθεση είναι το «Γεύμα στη χλόη» και «Γυναίκες στον κήπο» του Μανέ, «Οικογενειακή επανένωση» του Μπαζίλ, «Dans le serre» του Αλμπέρ Μπαρτολομέ σε συνδυασμό με φόρεμα που φορά στον πίνακα η σύζυγός του, καθώς και 16 άλλων δημιουργών, όλα δανεισμένα από το Ορσέ του Παρισιού.
Επίσης εκτίθενται η «Καμίγ» του Μονέ από την Kunsthalle Bremen, η «Lise» του Ρενουάρ («Γυναίκα με ομπρέλα») από το Μουσείο Folkwang του Εσεν, «Η Παριζιάνα» του Μανέ από το Nationalmuseum της Στοκχόλμης, έργα που δεν έχουν ξαναταξιδέψει στις ΗΠΑ. Ακόμα τα «La place de l' Europe» του Caillebotte και «Στο καπελάδικο» του Ντεγκά από το Ινστιτούτο Τέχνης του Σικάγου, «Το θεωρείο» του Ρενουάρ από την Courtauld Gallery του Λονδίνου κ.ά.
Η μόδα αντιπροσωπεύεται από 16 κοστούμια της περιόδου, ποικιλία από αξεσουάρ, καπέλα, παπούτσια, ομπρέλες και μπαστούνια με τελειώματα από φίνο ασήμι. Τα φορέματα δραπετεύουν μέσα από τις κορνίζες και κυριαρχούν στο χώρο. Κρινολίνα και παλτά της δεκαετίας του 1860, φούστες με τα εξέχοντα μαξιλαράκια των μέσων του 1880. Υπάρχουν ακόμα φωτογραφίες, σχέδια μόδας και περιοδικά της εποχής. Ολο αυτό το υλικό (100 αντικείμενα) θυμίζει το πλούσιο παρισινό περιβάλλον του τέλους του 19ου αιώνα που έθρεψε το ταλέντο των δημιουργών.
Η έκθεση απλώνεται σε οχτώ αίθουσες. Ανοίγει με τα μεγάλης κλίμακας ζωγραφικά έργα του 1860, συνεχίζει με έργα της δεκαετίας του 1860, όταν οι ζωγράφοι βγήκαν στους ανοιχτούς χώρους. Κατόπιν, δυο αίθουσες εστιάζουν στο λευκό και μαύρο ένδυμα, ενώ η επόμενη δίνει έμφαση στα φορέματα «στιλ πριγκίπισσας» με το χαρακτηριστικό «μαξιλαράκι».
Συνεχίζοντας περνάμε και στο αντρικό ντύσιμο, απλό και λιτό, με τα αξεσουάρ να έχουν τον προεξέχοντα ρόλο, βλέποντας τη διαφορά από τη γυναικεία «πανοπλία» της εποχής. Η προτελευταία αίθουσα εστιάζει στο νεότερο στιλ, στην παγίδα του καταναλωτισμού, στις σχέσεις μεταξύ πελατών- πωλητριών, αλλά και των γυναικών με τα καταναλωτικά αντικείμενα του πόθου τους. Στην τελευταία αίθουσα παρουσιάζεται ο ιμπρεσιονισμός σαν ένα καθαρά αστικό φαινόμενο. Περιπατητές, λεωφόροι του Παρισιού, μεγάλες αίθουσες, θεατρικές σκηνές, κόσμος σε βιτρίνες, σύγχρονή νεότερη παρισινή ζωή.
IΝFO: Διάρκεια έως 27 Μαΐου 2013.
