Ερευνα της Public Issue καταγράφει το προφίλ αλλά και τις αλλαγές στις συνήθειες των πολιτών για την πληροφόρησή τους σε σύγκριση με το 2009
Του Ματθαίου Τσιμιτάκη
H έλευση του Διαδικτύου εισήγαγε μια νέα διχοτομία στη συζήτηση περί ΜΜΕ. Η πανίσχυρη τηλεόραση της δεκαετίας του ’90 βαφτίστηκε «παραδοσιακό μέσο» και ταξινομήθηκε ως τέτοιο στη μία πλευρά της διαχωριστικής γραμμής μαζί με τις εφημερίδες και το ραδιόφωνο. Από την άλλη τοποθετήθηκαν τα νέα μέσα, με το Ιντερνετ να φέρει το βάρος του περάσματος στην ψηφιακή εποχή των ΜΜΕ και τα έξυπνα κινητά να έλκονται από αυτό.
Ταυτόχρονα η συζήτηση άρχισε να χαρακτηρίζεται λιγότερο από τις πολιτικές αναγνώσεις των μέσων και τον ρόλο τους στην κατασκευή της δημόσιας σφαίρας και περισσότερο από έναν τεχνολογικό ντετερμινισμό – μια άνευρη τεχνοκρατική σχεδόν αισιοδοξία. Ομως, όταν οι θεωρίες αυτές ελέγχονταν σε έρευνες των κοινών που παρακολουθούν τα μέσα, παρουσιαζόταν μια μη αναμενόμενη αντοχή των «παραδοσιακών μέσων» έναντι των «νέων μέσων». Ιδιαίτερα στη χώρα μας η τηλεόραση παρέμεινε το κεντρικό Μέσο ενημέρωσης, ψυχαγωγίας και διαμόρφωσης γνώμης παρά τα μηνύματα που έρχονταν από τη Δύση.
Μια νέα έρευνα της εταιρείας δημοσκοπήσεων Public Issue δείχνει ότι η κατανομή της κατανάλωσης ΜΜΕ στην Ελλάδα και η επιρροή τους μάλλον έχουν όντως αρχίσει να αλλάζουν σημαντικά. Η Media typology survey έγινε φέτος για τέταρτη χρονιά σε στατιστικό δείγμα 1.000 πολιτών, οι οποίοι και σκιαγράφησαν τις ενημερωτικές μας συνήθειες.
Με βάση τα διαθέσιμα συγκριτικά στοιχεία η έρευνα δείχνει ότι, ενώ η τηλεόραση εξακολουθεί να παραμένει η βασική πηγή ενημέρωσης των πολιτών, είναι αισθητή πλέον η αύξηση της επιρροής του Διαδικτύου σε αυτή τη λειτουργία. Συγκεκριμένα ένας στους δυο πολίτες (46%) εξακολουθεί να προτιμά τα παραδοσιακά μέσα για την ενημέρωσή του, όμως αυτό το ποσοστό είναι αισθητά μικρότερο σε σχέση με το 2009, όταν ήταν δύο στους τρεις (69%).
Η Public Issue χώρισε τα κοινά των ΜΜΕ σε τέσσερις κατηγορίες ανάλογα με τις ενημερωτικές τους συνήθειες. Οι traditionalists (παραδοσιακοί) είναι άνδρες και γυναίκες, 55 ετών και άνω κατά μέσο όρο, κατοικούν σε αγροτικές περιοχές και δείχνουν εμπιστοσύνη κυρίως στην τηλεόραση. Απέναντί τους βρίσκονται οι Net newsers (χρήστες του Ιντερνετ), οι οποίοι αποτελούν το ¼ του κοινού των ΜΜΕ (25%), είναι πλειοψηφικά άντρες, ηλικίας 18-44 ετών, ανώτερης μόρφωσης. Οι χρήστες του Ιντερνετ είναι τεχνολογικά ενήμεροι, αριστεροί ή κεντροαριστεροί κατά πλειοψηφία και κατοικούν περισσότερο σε αστικές περιοχές.
Γέφυρα μεταξύ των δύο αποτελούν οι integrators (ενδιάμεσοι) σε ποσοστό 18%. Οι ενδιάμεσοι είναι ισότιμα άνδρες και γυναίκες ηλικίας 35-54 ετών, ανώτερης μόρφωσης, προσδιορίζονται ως αριστεροί-κεντροαριστεροί και διαβάζουν σε μεγαλύτερο ποσοστό εφημερίδες. Δείχνουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τις οικονομικές ειδήσεις.
Τελευταία κατηγορία στην κατάταξη είναι αυτή των disengaged (αποσυνδεδεμένοι) με ποσοστό 9%. Πρόκειται κυρίως για γυναίκες όλων των ηλικιών, μέσης ή κατώτερης μόρφωσης, που δεν ενδιαφέρονται για την πολιτική. Αυτή η κατηγορία παρακολουθεί ειδήσεις μόνο στα πολύ σημαντικά γεγονότα, προτιμά να βλέπει βίντεο και εικόνες παρά να διαβάζει ή να ακούει τις ειδήσεις και δεν βρίσκει χρόνο να ενημερωθεί λόγω υπεραπασχόλησης.
Από τα παραπάνω σκιαγραφείται ως κυρίαρχη ρήξη η ηλικιακή, αφού νέοι και μεγαλύτεροι άνδρες διαμορφώνουν αντίθετες συνήθειες πρόσληψης της ενημέρωσης, έχουν διαφορετικές προσλαμβάνουσες και διαφορετικούς τρόπους αντίδρασης. Ενώ οι μεγαλύτεροι εξακολουθούν να καταναλώνουν παθητικά τηλεοπτικές ειδήσεις, οι νέοι προτιμούν να παίρνουν πληροφορίες από πολλές διαφορετικές πηγές και να βρίσκονται σε διάδραση με τις ειδήσεις μέσω των κοινωνικών δικτύων (facebook, twitter, blogs). Η δεύτερη ρήξη είναι αυτή μεταξύ των φύλων, αφού στην κατηγορία των αποσυνδεδεμένων, δύο στους τρεις είναι γυναίκες, ποσοστό συντριπτικά μεγαλύτερο από ό,τι σε οποιαδήποτε άλλη κατηγορία.
