Το «Δέρμα στις φλόγες» του Καταλανού Γκιλιέμ Κλούα ανέβηκε στο «Υπόγειο»
Εχοντας ήδη κλείσει εννέα χρόνια στο τιμόνι του ιστορικού θεάτρου, ο σκηνοθέτης ονειρεύεται ένα νέο άνθρωπο, έμπειρο και ικανό, χωρίς προσωπικές φιλοδοξίες
Της Εφης Μαρίνου
Μετά τη μεγάλη επιτυχία που είχε «Η μέθοδος Γκρόνχολμ», η σύγχρονη καταλανική δραματουργία επανέρχεται στο Θέατρο Τέχνης. Αυτή τη φορά με το έργο του Καταλανού Γκιλιέμ Κλούα «Δέρμα στις φλόγες», που μόλις ανέβηκε στο Υπόγειο σε σκηνοθεσία Διαγόρα Χρονόπουλου. Ενα σκληρά πολιτικό κείμενο, όπου πρωταγωνιστούν η «φιλεύσπλαχνη» Δύση και μια χώρα στο έλεος της ουμανιστικής παρέμβασης του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών.
Ο τόπος που διαδραματίζεται το έργο υποψιαζόμαστε ότι είναι κάπου στη νότια Αμερική ή τη νότια Αφρική, εκεί που οι εμφύλιοι μαίνονται, το ένα δικτατορικό καθεστώς διαδέχεται το άλλο, άλλοτε υπό την παρακολούθηση και άλλοτε με την επέμβαση του ΟΗΕ.
Ο Αμερικανός φωτογράφος Φρέντερικ Σάλομον επισκέπτεται τη χώρα όπου πριν από είκοσι χρόνια, στη διάρκεια του πολέμου, είχε τραβήξει την πιο διάσημη φωτογραφία της καριέρας του. Ενα μικρό κορίτσι τυλιγμένο στις φλόγες, μετά από έκρηξη βόμβας. Τον βλέπουμε τώρα στο δωμάτιο ενός άθλιου ξενοδοχείου να παραχωρεί συνέντευξη σε μια νεαρή δημοσιογράφο. Οι ερωτήσεις της γίνονται σταδιακά πολύ προσωπικές.
Την ίδια στιγμή, ένας απεσταλμένος των Ηνωμένων Εθνών εξαναγκάζει μια ντόπια κοπέλα να υπομείνει κάθε ακραία σεξουαλική διαστροφή του, σε αντάλλαγμα της υποτιθέμενης ιατρικής περίθαλψης που πρόκειται να εξασφαλίσει στην κόρη της.
Τα νήματα των δύο ιστοριών εμπλέκονται -συντελούνται μαζί, αλλά αυτόνομα στη σκηνή, με παράλληλη δράση- οδηγώντας στην αποκάλυψη ενός μυστικού που αφορά τη ζωή όλων. Ποια είναι η κοπέλα στη φωτογραφία; Και πώς αυτή η εικόνα άλλαξε τη ζωή της, επηρέασε τις εξελίξεις στη χώρα της αλλά και τον κόσμο; Πού οδήγησαν τελικά κάθε πρόσωπο του έργου οι επιλογές του;
«Το έργο θίγει θέματα όπως ο πόλεμος, η εκμετάλλευση και η ανθρώπινη αξιοπρέπεια» λέει ο Διαγόρας Χρονόπουλος. «Σατιρίζει την αναλγησία της Δύσης, χτυπά άγρια και σκληρά την παρεμβατικότητά της στους λαούς. Ετσι όπως ξετυλίγεται το κουβάρι της ιστορίας, φτάνει ώς τις πιο βαθιές πληγές του πολέμου. Αυτές που βρίσκονται μέσα μας. Στο δωμάτιο ενός ξενοδοχείου βλέπουμε να συντελείται η εκμετάλλευση των παιδιών, των γυναικών, των ίδιων των λαών από την πολιτισμένη Δύση. Αυτό που με ιντριγκάρισε στο έργο είναι η αλλαγή των ανθρώπων προς το χειρότερο. Πώς οι «επαναστάτες» ξεχνούν τις ιδέες τους και στο όνομα τους προσωπικού συμφέροντος ενσωματώνονται, ακολουθούν αυτό που μέχρι πρότινος πολεμούσαν».
Ο σκηνοθέτης πιστεύει ότι οι άνθρωποι συχνά μεταλλάσσονται. Αρκεί το κίνητρο για μια εύκολη, άνετη ζωή ώστε να καμφθούν όλες οι ιδεολογίες. «Είναι κι αυτό ένα ανθρώπινο στοιχείο» λέει. «Αυτός που μετατοπίζεται από τις αρχές του, σημαίνει ότι ήταν πάντα επιρρεπής, απλώς η αλήθεια της ύπαρξής του παρέμενε κρυμμένη μέσα του. Πίστευε σ' αυτό για το οποίο αγωνιζόταν αλλά η φιλοδοξία του, στην ουσία, έστεκε πάνω από ιδανικά. Φυσικά αυτό δεν ισχύει για όλους. Κάποιοι πέθαναν, βασανίστηκαν για να μείνουν πιστοί στις αρχές τους. Το σημαντικό είναι να βρίσκεις στη ζωή σου την ισορροπία λόγων και έργων. Να μην κάνεις πράγματα για τα οποία μετά θα νιώθεις ντροπή».
Το δωμάτιο ενός φτηνού, παρακμιακού ξενοδοχείου είναι το σκηνικό της παράστασης, στη διάρκεια της οποίας η Ιωάννα Κανελλοπούλου είναι αναγκασμένη από τον ρόλο της να παίζει γυμνή, και μάλιστα σε σοκαριστικές στάσεις.
Εχουν περάσει ήδη εννέα χρόνια με τον Διαγόρα Χρονόπουλο στο τιμόνι του Θεάτρου Τέχνης. Το θέατρο εξόφλησε τα χρέη του και εκείνος ψάχνει με υπομονή τον αντικαταστάτη του.
«Δεν ήταν εύκολο πράγμα η διεύθυνση του θεάτρου. Ακουσα πολλά, χοντράδες μερικές φορές, εύκολες κριτικές. Κράτησα την ψυχραιμία μου, δεν θέλω να μαλώνω. Τα τρία τελευταία χρόνια ψάχνω να βρω, μέσα από τα σπλάχνα του Θεάτρου Τέχνης, διάδοχο σχήμα. Δεν έχω καταφέρει τίποτα. Ποιος μπορεί να αναλάβει ένα θέατρο με δύο σκηνές, έμπειρος, ικανός και συγχρόνως νέος που όμως δεν θα έχει στο μυαλό του προσωπικές φιλοδοξίες ή να δημιουργήσει απλώς τον θίασό του; Εχω κουραστεί από την καθημερινότητα. Ισως φταίει ο συγκεντρωτισμός μου. Θέλω πολύ να αναλάβουν κάποιοι, επιτέλους, την επίλυση και των πρακτικών θεμάτων».
Ο Γκιλιέμ Κλούα ανήκει στη νέα γενιά συγγραφέων που γεννήθηκε στη δεκαετία του ’70 και με τα έργα τους έχουν ήδη καταφέρει να αναμορφώσουν την καταλανική σκηνή. Το «Δέρμα στις φλόγες» έχει παρουσιαστεί σε έξι χώρες και σε οκτώ πόλεις των ΗΠΑ. Το 2012 ανέβηκε με επιτυχία στο Εθνικό Θέατρο της Μαδρίτης. Εχει διακριθεί με το Βραβείο Θεάτρου Ciutat d´Alcoi 2004 και με το Βραβείο Serra d’ Or των Κριτικών της Βαρκελώνης για το Καλύτερο Θεατρικό Εργο του 2005.
INFO: Θέατρο Τέχνης/Υπόγειο (Πεσμαζόγλου 5, τηλ.: 210 3228706). Μετάφραση: Μαρία Χατζηεμμανουήλ – Δημήτρης Ψαρράς. Σκηνικά-Κοστούμια: Κωνσταντίνος Ζαμάνης. Μουσική: Μαρίνα Χρονοπούλου. Παίζουν: Χρήστος Σαπουντζής, Ιωάννα Κανελλοπούλου, Εφη Λογγίνου, Στάθης Μαντζώρος.
