Η Σοφιάννα Θεοφάνους πρωταγωνιστεί στο «Χαίρετε κι αντίο» του Αθολ Φούγκαρντ
Με πολύτιμα θεατρικά χιλιόμετρα πίσω της, η μαχητική και αισιόδοξη ηθοποιός θα βρεθεί αντιμέτωπη στη σκηνή τού «104″ με ακόμα ένα σπουδαίο πολιτικό έργο του Νοτιοαφρικανού συγγραφέα. Θέμα του, οι ταξικές διακρίσεις, η θρησκευτική καταπίεση, αλλά και η εξαθλίωση της λευκής εργατικής τάξης στο Γιοχάνεσμπουργκ του απαρτχάιντ
Της Εφης Μαρίνου
Το 1986 ο Ζυλ Ντασσέν είχε σκηνοθετήσει στο Εθνικό Θέατρο το «Ο δρόμος για τη Μέκκα». Το 1998 ο Αλέξανδρος Μυλωνάς ανέβασε τα «Δεσμά αίματος» στο Θέατρο της Οδού Κεφαλληνίας. Η κινηματογραφική μεταφορά του μυθιστορήματος «Tsotsi» τιμήθηκε με Οσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας. Τώρα μια ομάδα νέων μάς συστήνει ακόμα ένα έργο του σημαντικού Νοτιοαφρικανού θεατρικού συγγραφέα Αθολ Φούγκαρντ. Το «Χαίρετε κι αντίο» θα ανεβεί στις 8 Απριλίου στο θέατρο 104, σε σκηνοθεσία Αλέξη Ρίγλη.
Πορτ Ελίζαμπεθ, Νότια Αφρική, 1965. Τα αδέλφια Εστερ και Τζόνι είναι φτωχοί λευκοί Νοτιοαφρικανοί, θύματα οικονομικών αλλαγών που οδήγησαν πολλούς απογόνους λευκών μεταναστών της εργατικής τάξης στην ανεργία και την οικονομική εξαθλίωση. Συναντιούνται ξανά έπειτα από δώδεκα χρόνια, όταν η Εστερ επιστρέφει από το Γιοχάνεσμπουργκ, όπου κατέφυγε εγκαταλείποντας πατέρα και αδελφό. Ερχεται για να διεκδικήσει το μερίδιό της από την αποζημίωση για το εργατικό ατύχημα που άφησε παράλυτο τον πατέρα τους. Η οικονομική απαίτηση αποτελεί το πρόσχημα για να βρει τον εαυτό της και τους άλλους, να κλείσει ανοιχτούς λογαριασμούς με το παρελθόν, να τακτοποιήσει προσωπικές εκκρεμότητες. Η Εστερ και ο Τζόνι θα έρθουν αντιμέτωποι με φόβους και αναμνήσεις που θα πρέπει να αποδεχτούν για να αναλάβουν την ευθύνη της ύπαρξής τους και να προχωρήσουν.
Το έργο είναι κοινωνικο-πολιτικό. Με γρήγορους ρυθμούς, στακάτους διαλόγους, αρκετές παύσεις, χιούμορ. Ο λόγος είναι πότε καθημερινός και αιχμηρός, πότε ποιητικός. Οι ταξικές διακρίσεις, το ρατσιστικό καθεστώς, η απειλητική επαγρύπνηση της Εκκλησίας για την… αδιατάραχτη επανάπαυση του ποιμνίου διατρέχουν υπόγεια το κείμενο. Η υπόθεση διαδραματίζεται μέσα σε μια κουζίνα, αλλά το σκηνικό της παράστασης θα είναι αφαιρετικό.
«Με όχημα τη σχέση των δύο αδελφών το έργο μιλάει για την αποδοχή, την ενδεχόμενη αποτυχία, την προοπτική της ελπίδας, όλα εκείνα με τα οποία αγωνίζεσαι να συμφιλιωθείς», λέει η Σοφιάννα Θεοφάνους που ερμηνεύει την Εστερ. «Η κοινωνική διαβάθμιση, οι απαγορεύσεις και τα ταμπού που επιβάλλει η θρησκεία επηρεάζοντας τη στάση των ανθρώπων των χαμηλών τάξεων, προβάλλονται μέσα από τη σχέση των ηρώων. Ο,τι δεν συνάδει με τη Βίβλο, αποτελεί λόγο για στιγματισμό. Αλλά και η σκιά του ισχυρού απαρτχάιντ σχολιάζεται από τον αντιρατσιστή συγγραφέα, πώς δηλαδή η φτώχεια εξισώνει μαύρους και λευκούς. Κάποια στιγμή η Εστερ βγάζει ένα μπαλωμένο πουκάμισο λέγοντας: «Ούτε μαύρος δεν θα γυάλιζε το πάτωμα μ' αυτό». Βγαίνει το παράπονο εκείνων που επιθυμούν πράγματα που ίσως να αποκτούσαν αν είχαν άλλη καταγωγή, αν δεν ανήκαν στη συγκεκριμένη τάξη. Τα δύο αδέλφια αντιμετωπίζουν την κατάστασή τους και με χιούμορ. Εξομολογούνται φόβους, μνήμες, αγωνίζονται, συγκρούονται, συμφιλιώνονται. Η 34χρονη Εστερ διεκδικεί μερίδιο στη ζωή. Παρ' όλο που έχει φτιάξει ένα μηχανισμό επιβίωσης για να δείχνει σκληρή, είναι ευαίσθητη».
Η Σοφιάννα Θεοφάνους έχει γράψει πολύτιμα θεατρικά «χιλιόμετρα». Ξεκινώντας από την Πειραματική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου έχει παίξει σε πολλές παραστάσεις του Στάθη Λιβαθινού, αλλά και των Γιάννη Χουβαρδά, Κατερίνας Ευαγγελάτου, Εφης Θεοδώρου, Νίκου Χατζόπουλου. Η στάση της απέναντι στην κρίση δεν είναι απλώς αισιόδοξη. Είναι απολύτως μαχητική…
«Η κρίση με βρίσκει σε μια κατάσταση παραγωγική, δημιουργική, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν επηρεάζομαι. Ομως είμαι αισιόδοξη. Πιστεύω ότι αν έχεις ακόμα ανθρώπους γύρω σου, τα πράγματα θα πάνε καλά, παρά τις δυσκολίες. Τώρα είναι που δεν πρέπει να λυγίσουμε, να απομονωθούμε. Αντίθετα, πρέπει να βοηθάμε ο ένας τον άλλον, να ανταλλάσσουμε πράγματα, κυρίως να συνεχίσουμε τη δουλειά μας. Η κρίση δεν είναι μόνο οικονομική. Συμβαίνει μέσα μας. Αυτό είναι που πρέπει να πολεμήσουμε. Προτιμώ λοιπόν να δω το παραδίπλα της κρίσης, που, ναι, υπάρχει: Παρά την ανεργία, βλέπω ωρίμανση, σκέψη, επιθυμία, ανάγκη έκφρασης, χαρά. Συνεχίζει να υπάρχει το ταλέντο, η φαντασία. Πράγματα που η περιβόητη κρίση τα βρίσκει «απέναντί» της. Δεν θα την αφήσουμε, έτσι όπως έρχεται σαρωτική, να μας τρυπήσει. Θα γίνουμε ευέλικτοι, θα επαναδιαπραγματευτούμε στόχους και ανάγκες, θα διαχωρίσουμε έννοιες μπερδεμένες. Δεν έχουμε την πολυτέλεια μιας φλου στάσης. Θα είμαστε σε εγρήγορση, οι αισθήσεις θα γίνουν πραγματικά πέντε, μην πω και έξι… Αντί του μίζερου «αξίζει τον κόπο» θα λέμε απλώς: «αξίζει»… Πάντα θα υπάρχουν άνθρωποι που θα μας υπενθυμίζουν ότι είναι εκεί, για σένα, στα εύκολα και στα δύσκολα. Η ζωή ρέει κι εμείς δεν θα μείνουμε καθιστοί στο διάβα της ούτε θα πηγαίνουμε κόντρα. Κι αν καταφέρουμε να πλεύσουμε μέσα στην τρικυμία, δεν θα πνιγούμε. Και ίσως η γενιά μας να μην πάει χαράμι».
Ο Νοτιοαφρικανός συγγραφέας, σκηνοθέτης, ηθοποιός, δάσκαλος Αθολ Φούγκαρντ είναι αγγλο-ιρλανδο-ολλανδικής καταγωγής. Εχει τιμηθεί με βραβεία: Obie, Tony, New York Drama Critics’ Circle, Evening Standard, Drama Desk κ.ά. Το περιοδικό Time τον έχει αποκαλέσει «τον μεγαλύτερο εν ενεργεία θεατρικό συγγραφέα του αγγλόφωνου κόσμου». Ο ίδιος έχει δηλώσει ότι ανάμεσα στα έργα του αγαπά ιδιαίτερα το «Χαίρετε κι αντίο».
INFO: 104 – Κεντρική Σκηνή (Ευμολπιδών 41 – Γκάζι. Τηλ.:2103455020) «Χαίρετε κι αντίο» του Αθολ Φούγκαρντ. Μετάφραση – Σκηνοθεσία: Αλέξης Ρίγλης. Σκηνικά – Κοστούμια: Δήμητρα Λιάκουρα. Παίζουν: Σοφιάννα Θεοφάνους και Μιλτιάδης Φιορέντζης. Παραστάσεις: Δευτέρα και Τρίτη στις 9.15 μ.μ.
