Του Νικόλα Ζηργάνου
Μία μετά την άλλη ξεθάβονται οι παλιές αμαρτίες του βαθέος τουρκικού κράτους, καθώς μετά τη δίκη για την παραστρατιωτική δράση της «Ερκένεγκον», τις αποκαλύψεις για ομαδικούς τάφους αριστερών και Κούρδων που εκτελέστηκαν από το «Counter Guerrilla» τη δεκαετία του ’80, τις μαύρες επιχειρήσεις στην Κύπρο και την Ελλάδα, έρχεται τώρα και η επιβεβαίωση ότι ο πρώην πρόεδρος της Τουρκίας, Τουργκούτ Οζάλ, έπεσε θύμα δολοφονίας με δηλητήριο και δεν πέθανε από καρδιακή προσβολή, όπως αρχικά είχε ανακοινωθεί το 1993.
Ιατροδικαστική έκθεση που διενεργήθηκε με αίτημα του εισαγγελέα στο λείψανο του ισλαμο-φιλελεύθερου αναμορφωτή της Τουρκίας, αποκάλυψε ότι ο Οζάλ είχε στο σώμα του τέσσερα διαφορετικά δηλητήρια, στρυχνίνη, εντομοκτόνο DDT και δύο ραδιενεργά στοιχεία, αμερίκιο και πολώνιο -η ίδια ουσία με την οποία δολοφονήθηκε ο Ρώσος αντιφρονών Αλεξάντερ Λιτβινένκο αλλά και ο Παλαιστίνιος πρόεδρος Γιάσερ Αραφάτ.
Την εκδοχή της δολοφονίας με δηλητήριο στη λεμονάδα του είχε καταγγείλει από την πρώτη στιγμή η χήρα του, Σεμρέ, και πριν από δύο χρόνια ο γιος του, Αχμέτ. Η Σεμρέ Οζάλ είχε κατηγορήσει τις αρχές ότι δεν έκαναν τότε αυτοψία, ενώ τα δείγματα αίματος που συνελέγησαν και παραδόθηκαν στον ανακριτή, εξαφανίστηκαν μυστηριωδώς.
Οι συγγενείς του είχαν αναφέρει ευθέως ως υπεύθυνους το ακροδεξιό παρακράτος και το στρατιωτικό κατεστημένο, με το οποίο είχε συγκρουστεί ευθέως ο πολιτικός-γέφυρα μεταξύ της χούντας και της Δημοκρατίας.
Μια άλλη εκδοχή, επίσης από το περιβάλλον του, έφερε τον Οζάλ να έχει δηλητηριαστεί από αναψυκτικό που ήπιε στη δεξίωση της βουλγαρικής πρεσβείας στην Αγκυρα, μία ημέρα πριν πεθάνει.
Ωστόσο, ο αδελφός του προέδρου, Κορκούτ Οζάλ, επέμενε σε βιβλίο του που εκδόθηκε το 2010 ότι οι δράστες προέρχονται από το βαθύ παρακράτος της «Ερκένεγκον» και δήλωσε ότι αν ανοίξει η υπόθεση θα αποκαλυφθεί ένα τουρκικό «Watergate».
Ο Οζάλ είχε προσπαθήσει -αρχικά ως πρωθυπουργός και αργότερα ως πρόεδρος- να ελέγξει τη ΜΙΤ, την πανίσχυρη μυστική υπηρεσία της Τουρκίας, και είχε προκαλέσει τους στρατιωτικούς με το πολιτικό άνοιγμά του στον ισλαμικό κόσμο που αναδυόταν μέσα από τις στάχτες της καταρρέουσας Σοβιετικής Ενωσης.
Ηταν ο εμπνευστής της σύσφιγξης των οικονομικών και πολιτικών σχέσεων με τις μουσουλμανικές, πρώην σοβιετικές Δημοκρατίες της Κεντρικής Ασίας και του Καυκάσου, με ιδιαίτερα έντονη ανάμιξη στον πόλεμο του Αζερμπαϊτζάν με την Αρμενία για το Ναγκόρνο Καραμπάχ.
Ομως, αυτό που τον στοχοποίησε ήταν κυρίως η σύγκρουσή του με τους μηχανισμούς των μαύρων επιχειρήσεων του «Counter Guerrilla», της τουρκικής «Gladio», μιας παρακρατικής αντικομμουνιστικής οργάνωσης που μετατράπηκε σε μηχανισμό δολοφόνων με έντονη διαπλοκή με το οργανωμένο έγκλημα.
Οι πρώτες αποκαλύψεις είχαν γίνει το 1973 από τον πρωθυπουργό Μπουλέντ Ετσεβίτ, ο οποίος είκοσι ημέρες μετά έπεσε θύμα δολοφονικής απόπειρας. Ο Ετσεβίτ τραυματίστηκε και επέζησε. Τη σκυτάλη ανέλαβε ο Οζάλ, ο οποίος το 1987 κατηγόρησε το παρακράτος για ευθεία διασύνδεση με το Κόμμα του Ορθού Δρόμου του Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ και σύμπλευσή του με την τουρκική μαφία.
Το 1988 το γραφείο του Οζάλ άφησε να διαρρεύσει στον Τύπο απόρρητη έκθεση, σύμφωνα με την οποία ο πρώην αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατού, Νεζντέντ Ουρούγ, είχε αναθέσει την προστασία του στην τουρκική μαφία και είχε διατάξει να υπάρξει ανοχή στη δράση της κατά τη διάρκεια της θητείας του -επί χούντας- ως στρατιωτικού διοικητή της Κωνσταντινούπολης.
Η αποκάλυψη έφερε τον Οζάλ σε σύγκρουση με τον αρχιπραξικοπηματία στρατηγό Κενάν Εβρέν, ο οποίος σε αντίποινα εκκαθάρισε τότε τις μυστικές υπηρεσίες από τους ανθρώπους εμπιστοσύνης του Τούρκου ηγέτη.
Λίγο αργότερα, ο Οζάλ ζήτησε ως πρωθυπουργός να ανοίξει και πάλι η υπόθεση. Στις 18 Ιουνίου 1988 κι ενώ μιλούσε στο συνέδριο του κόμματός του (Μητέρα Πατρίδα), ακροδεξιός φονιάς τον πυροβόλησε και τον τραυμάτισε στο χέρι.
Ο δράστης ήταν ο Καρτάλ Ντεμιράγκ, στέλεχος του «Counter Guerrilla» και στενός συνεργάτης του ιέρακος στρατηγού Σαμπρί Γιρμιμπέσογλου, πρώην αρχηγού ειδικών δυνάμεων με δράση στην Κύπρο και γενικού γραμματέα του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας της Τουρκίας.
Ο Ντεμιράγκ συνελήφθη, πήρε χάρη από τον ίδιο τον Οζάλ, αλλά Εφετείο της Αγκυρας τον καταδίκασε παρ' όλ' αυτά το 2008 σε κάθειρξη 20 ετών. Ο Γιρμιμπέσογλου αποστρατεύτηκε χωρίς ποτέ να ανοίξει έρευνα εις βάρος του.
Τον Σεπτέμβριο του 2012, 19 χρόνια μετά τον ύποπτο θάνατό του, η Εισαγγελία της Αγκυρας διέταξε την εκταφή και την ιατροδικαστική έρευνα των λειψάνων του Οζάλ. Η έκθεση διέρρευσε στον τουρκικό Τύπο το Σάββατο.
